Οι νέοι γενικοί κανόνες κοστολόγησης και τιμολόγησης του νερού περιλαμβάνονται σε Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που δημοσιεύθηκε προ ημερών και υπογράφεται από τους συναρμόδιους υπουργούς Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΦΕΚ με ημερομηνία 27 Σεπτεμβρίου). Η ΚΥΑ αναφέρεται στους κανόνες τιμολόγησης του νερού, ενώ ανοίγει ο δρόμος για αναπροσαρμογές σε όλες τις περιοχές της χώρας. Γίνεται αναφορά για κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση νερού, για διαφοροποιήσεις ανά περιοχή και ανά κοινωνική ομάδα, ενώ προβλέπεται και τοποθέτηση υδρόμετρων στα χωράφια έως το 2026.
Για τελικούς χρήστες, όπως πολύτεκνες και τρίτεκνες οικογένειες, ή που εντάσσονται, γενικότερα, στις κατηγορίες των οικονομικά αδύναμων προσώπων και των ευάλωτων νοικοκυριών ή πελατών, οι πάροχοι δύνανται να καθορίζουν, κατόπιν οικονομοτεχνικής έκθεσης για την επίδρασή τους στις άλλες κατηγορίες χρηστών, ευνοϊκότερες τιμές, χωρίς να ανατρέπεται η λειτουργία της τιμής ως μέσου αποτροπής της σπατάλης νερού.
Το timing
Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος βάσει των εύλογων και αποδοτικών δαπανών (προσδιορίζονται με βάση το χρηματοοικονομικό κόστος), καθορίζουν τα τιμολόγια των παρεχόμενων υπηρεσιών ύδατος, ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζεται το νερό, για την πενταετία 2025-2029 της ρυθμιστικής περιόδου.
Κατ’ εξαίρεση, για τους παρόχους που εξυπηρετούν περιοχές με μόνιμο πληθυσμό μικρότερο των 100.000 κατοίκων, δίνεται στενό περιθώριο να προσδιορίσουν τα τιμολόγιά τους για την επόμενη πενταετία έως το τέλος Οκτωβρίου 2024.
Οι συνθήκες
Όπως ορίζεται στην ΚΥΑ για τον προσδιορισμό των νέων τιμολογίων οι πάροχοι, θα λαμβάνουν υπόψη τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές, γεωγραφικές, κλιματολογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες στις περιοχές αρμοδιότητάς τους και οφείλουν να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες εντός πενταετίας.
Με σύμφωνη γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) που εποπτεύει την εφαρμογή της νέας κοστολόγησης και τιμολόγησης νερού, οι πάροχοι θα μπορούν να εφαρμόζουν σύστημα εποχικής τιμολόγησης, για τους χρήστες που παρουσιάζουν έντονη εποχική μεταβλητότητα στις ποσότητες ύδατος που καταναλώνουν.
Οι αυξήσεις
Στην ΚΥΑ υπό τον τίτλο «Καθορισμός γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος, μέτρα βελτίωσης αυτών. Διαδικασίες και μέθοδος ανάκτησης κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του» θεσπίζεται ότι η ποσοστιαία μεσοσταθμική αύξηση των τιμολογίων των χρηστών δεν μπορεί να υπερβαίνει αυτήν της μέσης ετήσιας μεταβολής του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) που καταρτίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ για το προηγούμενο ημερολογιακό έτος.
Ωστόσο, οι πάροχοι υπηρεσιών δύνανται να εφαρμόζουν μεγαλύτερες αυξήσεις επί των τιμολογίων των υπηρεσιών ύδατος που παρέχουν, μετά από έγκριση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων - ΡΑΑΕΥ που εποπτεύει την εφαρμογή της κοστολόγησης και τιμολόγησης, κατόπιν ειδικά αιτιολογημένου αιτήματος σύμφωνα με τη διαδικασία «Έκτακτης Αναθεώρησης Χρηματοοικονομικού Κόστους» που επίσης προβλέπει η ΚΥΑ.
Ο τρόπος τιμολόγησης των τελικών χρηστών των υπηρεσιών ύδρευσης πραγματοποιείται με μικτό σύστημα και βάσει της μεθόδου τιμολόγησης κατά αύξουσες κλίμακες. Τα τέλη βάσει της μεθόδου αυτής αποτελούνται από ένα σταθερό τέλος και ένα μεταβλητό τέλος ανά μονάδα όγκου ύδατος (ογκομετρική χρέωση ανά κυβικό μέτρο κατανάλωσης νερού).
Το σταθερό τέλος προσδιορίζεται με τρόπο ώστε να ανακτώνται οι εύλογες και αποδοτικές δαπάνες λειτουργίας που είναι αναγκαίες για την αδιάλειπτη παροχή ύδατος για χρήση ύδρευσης. Το σταθερό τέλος αντανακλά τις ελάχιστες λειτουργικές δαπάνες που κρίνονται αναγκαίες για τη διατήρηση των δικτύων παροχής ύδατος σε εκείνο το επίπεδο λειτουργικότητας που διασφαλίζει την αδιάλειπτη παροχή και δεν πρέπει να θίγει την λειτουργία της ογκομετρικής χρέωσης ως εργαλείου για την ορθολογική χρήση του ύδατος.
Για συγκεκριμένες κατηγορίες χρηστών που προμηθεύονται νερό ανά περίπτωση και όχι σε συνεχή βάση όπως, ενδεικτικά, ο εφοδιασμός πλοίων, επιτρέπεται η τιμολόγηση βάσει σταθερής, χωρίς την χρήση κλιμακίων, ογκομετρικής χρέωσης ανά κυβικό μέτρο παρεχόμενου ύδατος, χωρίς να θίγεται η λειτουργία της τιμής ως εργαλείου για την ορθολογική χρήση του νερού.
Τα νέα τιμολόγια θα καθορίζουν και τη χρέωση με την οποία τιμολογείται η κατανάλωση σε περίπτωση αφανούς διαρροής καθώς και τους όρους και τις προϋποθέσεις με τις οποίες χορηγείται η σχετική έκπτωση επί της χρέωσης.
Ο προσδιορισμός των τιμολογίων θα γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα συνολικά έσοδα να καλύπτουν το χρηματοοικονομικό κόστος του παρόχου για την παροχή των υπηρεσιών ύδατος, ενώ στις περιπτώσεις εγκαταστάσεων συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων στις οποίες απορρίπτονται βιομηχανικά υγρά απόβλητα, ο τρόπος τιμολόγησης των χρηστών λαμβάνει υπόψη και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των βιομηχανικών υγρών αποβλήτων (ρυπαντικό φορτίο), πέραν των ποσοτικών.
Περιβαλλοντικό τέλος
Η ΚΥΑ αναφέρεται και στο περιβαλλοντικό τέλος, πρόσθετη επιβάρυνση σε όλους τους λογαριασμούς (μικρού έως τώρα ύψους εκτός κάποιων εξαιρέσεων) η οποία αποφασίζεται κάθε χρόνο από τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Εισπράττεται από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος μέσω των λογαριασμών και αποδίδεται στο δημόσιο. Αποτελεί επιβάρυνση του κάθε χρήστη με βάση το κόστος της απόκλισης της κατάστασης των υδάτων, από την καλή κατάσταση, η οποία απαιτείται για τη βιώσιμη χρήση των υδατικών πόρων. Βάσει της απόφασης και μόνο για τη Θεσσαλία το περιβαλλοντικό τέλος θα είναι μικρότερο.
Υδρόμετρα στα χωράφια
Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος για αγροτική χρήση, μεριμνούν για τη σταδιακή τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος στο σύνολο των χρηστών του δικτύου αρμοδιότητάς τους, εντός διετίας από την θέση σε ισχύ της παρούσας, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό. Οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος δύνανται να αναλαμβάνουν το σχετικό κόστος και να το ανακτούν μέσω της αποπληρωμής του από τους χρήστες.
Εφόσον ο πάροχος εκτιμά ότι δεν είναι τεχνικά ή οικονομικά εφικτό να τοποθετηθούν συστήματα μέτρησης των διακινούμενων ποσοτήτων ύδατος στο σύνολο του δικτύου, στην ετήσια έκθεση προγραμματισμού της παρ. 3 του άρθρου 35 του ν. 5037/2023, θα προσδιορίζεται το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την ολοκλήρωση της τοποθέτησης συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος (υδρομετρητών ή άλλου συστήματος ισοδύναμου αποτελέσματος), τα μέτρα που απαιτούνται για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης, το συνολικό εκτιμώμενο κόστος, ο τρόπος χρηματοδότησης και το ποσοστό προόδου του έργου κατ’ έτος, καθώς και λεπτομερές χρονοδιάγραμμα. Σε κάθε περίπτωση, η τοποθέτηση συστημάτων μέτρησης της κατανάλωσης ύδατος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2026.
