Ροή
Για «ψευδαισθήσεις» κάνει λόγο ο γερμανικός Τύπος σε σχέση με τις ελπίδες του Βερολίνου για μία εταιρική σχέση για το κλίμα με την Κίνα, επ' αφορμή της διεθνούς κλιματικής διάσκεψης του ΟΗΕ (COP28), η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ντουμπάι.
Με δημοσίευμα της η Handelblatt, υπενθυμίζει πως το περασμένο καλοκαίρι, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζιμπίνγκ, η Λαϊκή Δημοκρατία θα επιμείνει «σταθερά» στους δύο στόχους της για το κλίμα:
Πρώτον, ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα μειωθούν από το 2030 και μετά.
Δεύτερον, ότι η Κίνα θα γίνει κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2060.
«Αλλά η πορεία, η μέθοδος, ο ρυθμός και η ένταση της επίτευξης αυτού του στόχου πρέπει και πρέπει να καθορίζονται από εμάς τους ίδιους και δεν θα επηρεαστούν ποτέ από άλλους», ξεκαθάρισε ο Σι.
Η Κίνα δεν θα αφήσει άλλες χώρες να καθορίσουν τους στόχους της, αυτό ήταν το μήνυμα. Ωστόσο, το Βερολίνο παραμένει προσκολλημένο στην ελπίδα ότι η Κίνα μπορεί να πεισθεί να κάνει περισσότερα για την προστασία του κλίματος μέσω της πειθούς και των συνεργασιών. «Η κλιματική κρίση δεν μπορεί να ξεπεραστεί χωρίς την Κίνα», δήλωσε η Τζένιφερ Μόργκαν σε συνέντευξή της στην Handelsblatt.
- Διαβάστε επίσης: CEO πετρελαϊκής για κλιματική κρίση: Να μειώσει πρώτα ο Γκουτέρες την κατανάλωση, ας ερχόταν με ξύλινη βάρκα
Ο ειδικός απεσταλμένος για την προστασία του κλίματος στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών αιτιολογεί τη δέσμευση της γερμανικής κυβέρνησης να συνεργαστεί με την Κίνα για την προστασία του κλίματος: Η Λαϊκή Δημοκρατία είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας εκπομπών αερίων που βλάπτουν το κλίμα παγκοσμίως - το 2022, η Κίνα ήταν υπεύθυνη για το 26% των αερίων του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA), οι εκπομπές CO2 της Κίνας αυξήθηκαν και πάλι το τελευταίο τρίμηνο κατά σχεδόν 5% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, και ούτε ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες ούτε εκπρόσωποι της γερμανικής κυβέρνησης αναμένουν ότι η Κίνα θα είναι διατεθειμένη να κάνει παραχωρήσεις στην τρέχουσα παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα COP28.
«Η κινεζική ηγεσία δεν αποτελεί προς το παρόν εταίρο της Γερμανίας όσον αφορά την προστασία του κλίματος», δηλώνει η Γιάνκα Έρτελ, διευθύντρια του προγράμματος για την Ασία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR). Πέρα από τους στόχους για το 2030 και το 2060 που ανακοίνωσε ο Σι Τζινπίνγκ το 2020, το Πεκίνο είναι ελάχιστα διατεθειμένο να κάνει παραχωρήσεις στη διεθνή σκηνή που συνεπάγονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις, τονίζει η παρατηρήτρια της Κίνας.
Αντιθέτως, το Πεκίνο έχει μακρά παράδοση αποκλεισμών στις παγκόσμιες διασκέψεις για το κλίμα. Στη διάσκεψη της Γλασκώβης το 2021, η Κίνα - ως μαζικός χρήστης άνθρακα - συνεργάστηκε με την Ινδία για να διασφαλίσει ότι ένα απόσπασμα της κοινής δήλωσης σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση της ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα αποδυναμώθηκε, και στην τελευταία διάσκεψη για το κλίμα στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, η Κίνα αντιτάχθηκε στη συμμετοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας στο λεγόμενο Ταμείο Ζημιών και Απωλειών. Το εν λόγω κονδύλι προορίζεται να παράσχει οικονομική στήριξη στις αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή, ώστε να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Η Κίνα δεν είναι υποχρεωμένη να παράσχει οικονομική στήριξη, τόνισε ο Κινέζος απεσταλμένος για το κλίμα Xie Zhenhua.
Η άρνηση της Κίνας να πληρώσει στο κονδύλι δεν δείχνει μόνο «τσιγκουνιά», σημειώνει η Handeslblatt.
Η Κίνα φοβάται για το καθεστώς που η ίδια δηλώνει ως αναπτυσσόμενη χώρα και άρα για τα προνόμια της εμπορικής πολιτικής της, διότι παρόλο που οι κινεζικές εταιρείες συγκαταλέγονται εδώ και καιρό στους παγκόσμιους τεχνολογικούς ηγέτες σε πολλούς τομείς, η κινεζική ηγεσία μπορεί να συνεχίσει να τις επιδοτεί ανενόχλητη.
Το Πεκίνο χρειάζεται επίσης την ιδιότητά του ως αναπτυσσόμενη χώρα για να παρουσιάζεται ως μία από τις χώρες του παγκόσμιου Νότου και να διακρίνεται από τις βιομηχανικές χώρες όπως οι ΗΠΑ.
«Η κινεζική πλευρά δύσκολα είναι διατεθειμένη να δεσμευτεί για περισσότερα από όσα είναι ήδη στα χαρτιά», λέει ο Λάουρι Μιλιβίρτα, ανώτερος αναλυτής του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA).
Ακόμη και η ελπίδα ότι η Κίνα θα ενταχθεί στον κοινό στόχο του τριπλασιασμού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 στην COP28 διαψεύστηκε το Σαββατοκύριακο.
Το Σάββατο, 118 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία, υπέγραψαν σχετική κοινή δήλωση. Η Κίνα δεν προσχώρησε - αν και η ηγεσία της χώρας έχει τεράστιο συμφέρον να επεκτείνουν άλλα κράτη την αιολική και ηλιακή τους ενέργεια. «Η Κίνα ποντάρει πολλά στην ενεργειακή μετάβαση στον υπόλοιπο κόσμο», λέει ο Μιλιβίρτα.
«Όλες οι δυνατότητες φωτοβολταϊκών, μπαταριών και ηλεκτρικών αυτοκινήτων που κατασκευάζει η Κίνα προσανατολίζονται στο να επιταχύνει ο υπόλοιπος κόσμος τον κλιματικό μετασχηματισμό, ώστε να έχει οικονομικό νόημα.
Παρόμοια με τις οικονομικές εξαρτήσεις, η Κίνα χρησιμοποιεί επανειλημμένα την προστασία του κλίματος ως πολιτικό μέσο.
Όταν η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπάερμποκ αποκάλεσε τον Σι "δικτάτορα" σε συνέντευξή της σε αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό τον Σεπτέμβριο, αυτό είχε αντίκτυπο και στην επίσκεψη της υπουργού Κλιματικής Πολιτικής Τζένιφερ Μόργκαν στο Πεκίνο λίγο αργότερα.
Η Κίνα ακύρωσε τα ραντεβού της και τελικά συναντήθηκε μόνο με τον ομόλογό της Σι Ζενιούα στην κινεζική πρωτεύουσα κατά τη διάρκεια τριών ημερών, όπως αναφέρει η South China Morning Post, ενώ πρόσφατα είχαν αυξηθεί οι αμφιβολίες για το πόσο σοβαρές είναι πραγματικά οι φιλοδοξίες του Πεκίνου για την προστασία του κλίματος.
Είναι αλήθεια ότι η Κίνα έχει επεκτείνει μαζικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, οι αυξανόμενες οικονομικές δυσκολίες της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου και οι ενεργειακές ελλείψεις σε αρκετές επαρχίες οδήγησαν τις αρχές της Κίνας να δώσουν προτεραιότητα στη σταθεροποίηση της οικονομίας και την ενεργειακή ασφάλεια έναντι της μείωσης των εκπομπών CO2 από τα μέσα του 2021 και μετά.
Οι ενεργειακές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενθάρρυναν επίσης τον αρχηγό του κινεζικού κράτους και ηγέτη του κόμματος Σι να επικεντρωθεί ακόμη πιο έντονα στη διασφάλιση της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Εκτός από τη μαζική επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το μέσο επιλογής για αυτό είναι η χρήση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα.
Σύμφωνα με την CREA, μόνο το 2022 εγκρίθηκαν νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα ισχύος 152 γιγαβάτ, οι οποίοι πρόκειται να συνδεθούν στο δίκτυο τα επόμενα χρόνια. Αλλά ακόμη και αυτό δεν φαίνεται να αποτρέπει κανέναν στο Βερολίνο από το να συνεχίσει να βλέπει την Κίνα ως εταίρο στην προστασία του κλίματος.
Η γερμανική κυβέρνηση πανηγύρισε ως μεγάλη επιτυχία τη συμφωνία για διάλογο για το κλίμα κατά τη διάρκεια των γερμανοκινεζικών κυβερνητικών διαβουλεύσεων. Και οι αρμόδιοι επαναλαμβάνουν το γνωστό μάντρα. "Θα μπορέσουμε να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς μόνο αν η Κίνα συμβάλει καταλλήλως", τόνισε ο υπουργός Κλιματικής Αλλαγής Μόργκαν.
Καμία αφέλεια στην αντιμετώπιση της Κίνας
Οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν κατά της αφέλειας στις συναλλαγές με την Κίνα. «Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος μια υποτιθέμενη εταιρική σχέση με το Πεκίνο για την προστασία του κλίματος να οδηγήσει σε παραχωρήσεις προς την κινεζική ηγεσία σε άλλους τομείς», λέει ο παρατηρητής της Κίνας, Έρτελ. «Αυτό θα ήταν λάθος. Αντίθετα, το κλειδί είναι να συνεχιστεί η πίεση προς την Κίνα και να είμαστε καλύτεροι, ταχύτεροι και πιο καινοτόμοι από τη Λαϊκή Δημοκρατία».
Αυτό συμβαίνει επειδή το ίδιο το Πεκίνο έχει σημαντικό οικονομικό συμφέρον να προωθήσει την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα και διεθνώς, για παράδειγμα, και να κυριαρχήσει στον τομέα της πράσινης τεχνολογίας. Λίγο μετά την COP28, η Κίνα θα αρχίσει να επεξεργάζεται τους κλιματικούς της στόχους για το 2035, λέει ο Λι Σούο, μακροχρόνιος σύμβουλος πολιτικής της Greenpeace China και μελλοντικός διευθυντής του China Climate Hub στο Asia Society Policy Institute.
Είναι σημαντικό να γίνεται διάκριση μεταξύ της ρητορικής της Κίνας και των πραγματικών προθέσεών της στις διεθνείς διαπραγματεύσεις, τονίζει ο ίδιος, και σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της CREA, η Κίνα βρίσκεται ήδη «σε λάθος δρόμο» σε τουλάχιστον δύο από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού: η Κίνα είχε υποσχεθεί να επιβάλει αυστηρότερους ελέγχους στην κατασκευή νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα - αυτό σαφώς δεν έχει επιτευχθεί. Σύμφωνα με την ανάλυση, η Λαϊκή Δημοκρατία υστερεί επίσης στη μείωση της ενεργειακής έντασης (κατανάλωση ενέργειας ανά μονάδα ΑΕΠ).
