Το οικονομικό κλίμα βαραίνει για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ειδικά τα ελληνικά νοικοκυριά βλέπουν σύννεφα μπροστά τους και πιέζονται ολοένα και περισσότερο και εμφανίζονται πιο πολύ απαισιόδοξα από το μέσο όρο της Ευρωζώνης, όπως επισήμανε ο επικεφαλής του του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, Νίκος Βέττας παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την ελληνική οικονομία.
Ο κ. Βέττας ανέφερε πως η πιο μεγάλη αβεβαιότητα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι η αύξηση του πληθωρισμού, προσθέτοντας παράλληλα πως στην αβεβαιότητα συμβάλει και η αύξηση του κόστους δανεισμού, ενόψει των αυξήσεων των βασικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ακόμα, ο κ. Βέττας τόνισε πως η άνοδο του πληθωρισμού δεν είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά της κρίσης που έχει προκαλέσει στην οικονομία ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Ο πληθωρισμός τρέχει πιο γρήγορα τώρα στην Ελλάδα. Είναι μια δηλητηριώδης ουσία που έχει εισχωρήσει στο σύστημα της ελληνικής οικονομίας. Δεν εξαρτάται απόλυτα από την ουκρανική κρίση, καθώς βρήκε έδαφος στο περιβάλλον που υπήρχε πριν από τον πόλεμο».
Σχετικά με τις προβλέψεις του ΙΟΒΕ για την Ελλάδα το σύνολο του 2022, το Ίδρυμα εκτιμά:
- Ανάπτυξη από 3,5% έως 4%
- Πληθωρισμό από 9% έως 9,6%
- Ανεργία από το 12% έως το 12,4%
Ο κ. Βέττας σημείωσε ακόμα πως η ελληνική οικονομία δείχνει σημάδια βελτίωση, αλλά τόνισε παράλληλα πρέπει να υπάρχει προσοχή στα δίδυμα ελλείμματα, το δημοσιονομικό και αυτό του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Αναλυτικά, όπως ανέφερε κατά την παρουσίαση της Έκθεσης, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας:
- Φέτος, οι ρυθμοί πραγματικής μεγέθυνσης αναμένονται ισχυροί, παρά τον πολύ υψηλό πληθωρισμό.
- Μεσοπρόθεσμα γίνεται επιτακτική η ανάγκη αναστροφής των δίδυμων ελλειμμάτων, του δημοσιονομικού και εμπορικού ισοζυγίου, εν μέσω ιδιαίτερα υψηλών τιμών ενέργειας και ευρύτερων διαταραχών στην παγκόσμια οικονομία.
- H αύξηση της κατανάλωσης, παρά τον υψηλό πληθωρισμό, στηρίζεται εν μέρει σε πολιτικές επιδοτήσεων, προηγουμένως για τη στήριξη εισοδημάτων λόγω της πανδημίας και πλέον για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας.
- Η άνοδος της κατανάλωσης αναμένεται να μετριαστεί κατά το υπόλοιπο του έτους. Επίσης σημαντικό μέρος της κατανάλωσης προκαλεί αυξημένες εισαγωγές. Για τη διατήρηση των ρυθμών μεγέθυνσης σε υψηλό επίπεδο είναι κρίσιμο να αυξάνονται συστηματικά οι επενδύσεις και οι εξαγωγές.
- Αυξανόμενο μέρος των μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας πετυχαίνει καλές εξαγωγικές επιδόσεις. Ταυτόχρονα, μεγαλύτερο μέρος του τομέα του τουρισμού στρέφεται στην προσφορά υπηρεσιών υψηλής αξίας.
- Στο παγκόσμιο πλαίσιο, ο υψηλός πληθωρισμός εντείνει τις τάσεις αντιστροφής της νομισματικής πολιτικής. Οι γεωπολιτικές εντάσεις, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, συντηρούν ιδιαίτερα υψηλά το κόστος ενέργειας και την αβεβαιότητα. Υπάρχουν ισχυρές πιέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, τα επενδυτικά σχέδια και τους προϋπολογισμούς νοικοκυριών και κρατών.
- Αν και σχεδόν όλες οι οικονομίες πλήττονται, η δική μας είναι σε κρίσιμο σημείο. Στην έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, με την ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας ως κομβικό ενδιάμεσο στόχο, επιχειρεί να τεθεί σε τροχιά συστηματικής ανάπτυξης.
- Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν η σπίθα που πυροδότησε τον πληθωρισμό, όμως αυτός βρήκε προσάναμμα για να γιγαντωθεί στην προηγούμενη κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, όπου υπήρχαν ισχυρές ανισορροπίες.
- Οικονομίες όπως η δική μας, με χρόνιες δομικές υστερήσεις, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του πληθωρισμού κυρίως με επιδοματικές πολιτικές. Αν και είναι απαραίτητα μέτρα υποστήριξης προς τα ευάλωτα νοικοκυριά και πολιτικές προσαρμογής της ρύθμισης σε βασικές αγορές, είναι επείγον να υπάρξει υποστήριξη της παραγωγής, με απλούστευση διαδικασιών και κανόνων και μεταρρυθμίσεις για αύξηση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων.
- Κρίσιμη σημασία έχει και η μεγάλη αύξηση του κόστους χρηματοδότησης της χώρας, όπως και της απόστασης από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη. Η κατάσταση δεν είναι η ίδια με το 2010. Η ρύθμιση για το δημόσιο χρέους έχει μεταφέρει το μεγαλύτερο βάρος του σε επόμενα χρόνια. Οι πολιτικές στην Ευρώπη, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και γενικότερα, σηματοδοτούν πως δεν υπάρχει πρόθεση να αφεθούν οι αδύναμες οικονομίες να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους μόνες. Συνεπώς, οι κίνδυνοι για την οικονομία δεν είναι άμεσοι, είναι όμως ισχυροί.
- Το παράθυρο ευκαιρίας που διαγράφεται για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό του κράτους και των επιχειρήσεων. Αν αυτό συμβεί, η χρηματοδότηση στη συνέχεια δεν θα είναι πρόβλημα και η ανάπτυξη θα είναι ισχυρή.
