Ροή
Ταχύτατα προς μία κοινωνία χωρίς μετρητά, μας οδηγεί η πανδημία του Covid-19, αλλάζοντας ριζικά όχι μόνο τον τρόπο που εργαζόμαστε, κοινωνικοποιούμαστε, διασκεδάζουμε και ψωνίζουμε, αλλά και τον τρόπο που συναλλασσόμαστε.
Οι νέες ανάγκες που δημιουργούνται στο τοπίο των συναλλαγών διαμορφώνουν νέα δεδομένα και στην τραπεζική εξυπηρέτηση επιχειρήσεων και ιδιωτών, που γίνεται πλέον σχεδόν ολοκληρωτικά εξ αποστάσεως. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, τόσο παγκοσμίως, όσο και στην Ελλάδα, χρησιμοποιούν PΟS (τερματικά καρτών) και ATMs.
H Ελλάδα είναι τρίτη χώρα σε αύξηση των τερματικών POS μεταξύ 14 χωρών το διάστημα 2017 – 2019, σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας τεχνολογίας Printec αναφορικά με τη διασπορά και την εξέλιξη των EFT-PΟS και των ΑΤΜs σε 14 χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, στις οποίες και δραστηριοποιείται.
Σύμφωνα με στοιχεία της Printec, τα τερματικά POS διαθέτουν μεγάλη δυναμική στην Ελλάδα, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 38% το διάστημα 2017 έως το 2019, με τον αριθμό ανά εκατομμύριο κατοίκων να εκτοξεύεται από 50.741 το 2017 σε 70.007 POS το 2019. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική αγορά καταλαμβάνει την τρίτη θέση μεταξύ των 14 χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα, όσον αφορά την αύξηση των POS, με τη μεγαλύτερη άνοδο να καταγράφεται στην Αλβανία (+53%) και στην Τσεχία (+47%). Σημαντική αύξηση καταγράφεται και στις υπόλοιπες χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται η Printec, με τη συνολική άνοδο να ανέρχεται σε 27% κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (2017-2019), ποσοστό που αντιστοιχεί συνολικά σε περίπου 400.000 τερματικά POS.
Αργή αλλά σταδιακή η αύξηση των ATMs στην Ελλάδα
Τα ATMs τα τελευταία τρία χρόνια έχουν καταγράψει σημαντική εξέλιξη, κυρίως σε ό,τι αφορά την προσφορά υπηρεσιών και τη χρήση τεχνολογιών όπως οι δυνατότητες ανέπαφων συναλλαγών, η ενσωμάτωση wearables, αλλά και η ανακύκλωση χρημάτων. Σύμφωνα με την έρευνα της Printec, στην Ελλάδα καταγράφεται μικρή ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, με τον συνολικό αριθμό των ΑΤΜs ανά εκατομμύριο κατοίκων να φτάνει τα 533 (2019).
Όπως όλα δείχνουν, τα τραπεζικά καταστήματα στο μέλλον θα μειωθούν και θα έχουν μια εντελώς διαφορετική μορφή.
Συνήθως, στα τραπεζικά καταστήματα συναντούμε 4 «ζώνες» εξυπηρέτησης πελατών:
- τη ζώνη 24ωρης self-service λειτουργίας όπου βρίσκονται και τα ATMs και η οποία είναι συνδεδεμένη με το τραπεζικό κατάστημα, αλλά φυσικά αποκομμένη,
- την υποβοηθούμενη ζώνη self-service, η οποία βρίσκεται μέσα στο κατάστημα και οι πελάτες μπορούν να πραγματοποιούν μόνοι τους συναλλαγές σε μηχανήματα και να ζητούν βοήθεια από υπαλλήλους σε περίπτωση που χρειάζεται,
- τη ζώνη παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, και
- τη ζώνη για συναλλαγές στο ταμείο.
Στα τραπεζικά καταστήματα του μέλλοντος, στόχος είναι να πραγματοποιούνται οι περισσότερες συναλλαγές ρουτίνας στις ζώνες 24ωρης self-service λειτουργίας και υποβοηθούμενης self-service λειτουργίας, ενώ οι συναλλαγές που προσδίδουν υψηλή αξία στις τράπεζες να πραγματοποιούνται στη ζώνη παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Οδεύουμε σε μία κοινωνία χωρίς μετρητά
Σήμερα, η κοινωνία μας έχει αντικαταστήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη χρήση μετρητών στις συναλλαγές της, αξιοποιώντας άλλους διαθέσιμους τρόπους πληρωμών, μέσω πιστωτικών καρτών, ανέπαφων συναλλαγών ή ακόμη και κρυπτονομισμάτων.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών χωρίς μετρητά εντός της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 8,1% - ποσοστό που αντιστοιχεί σε 98 δισεκατομμύρια συναλλαγές το 2019 - σε σύγκριση με το 2018. Ακόμη, η έκδοση καρτών πληρωμών αυξήθηκε κατά 5,5% - ποσοστό που αντιστοιχεί σε 572 εκατομμύρια. Ωστόσο, τα μετρητά αποτελούν ακόμη έναν δημοφιλή τρόπο συναλλαγών στις αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, κάνοντας πολύ δύσκολη την πρόβλεψη για το ρόλο τους στο μέλλον.
Η πανδημία του Covid-19 θα εκτοπίσει περαιτέρω δραστικά τα μετρητά από τις συναλλαγές.
Σε μελέτη της Mastercard που διεξήχθη τον Απρίλιο, το 79% των ερωτηθέντων ανά τον κόσμο δηλώνει ότι χρησιμοποιεί πλέον ανέπαφους τρόπους πληρωμών αναφέροντας την ασφάλεια και την καθαριότητα ως βασικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα, στα παντοπωλεία και τα φαρμακεία εκτιμάται πως οι ανέπαφες συναλλαγές κατέγραψαν δύο φορές μεγαλύτερη άνοδο σε σχέση με τις μη ανέπαφες, σε παγκόσμιο επίπεδο, το διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020. Πρόσφατα, μία ακόμη μελέτη της Mastercard αποκάλυψε πως το 73% των Ευρωπαίων ισχυρίζεται πως θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν ανέπαφους τρόπους πληρωμών ακόμη και μετά το πέρας της πανδημίας, με το 64% να δηλώνει ότι πλέον επιλέγει αυτό τον τρόπο συναλλαγών για τις αγορές του στα εμπορικά καταστήματα.
