Ροή
Δυσθεώρητα ύψη αγγίζει το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα, στον απόηχο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, με ιδιώτες και επιχειρήσεις να χρωστούν περισσότερα από 235 δισ. ευρώ.
Όπως επισημαίνει σε άρθρο του στον ιστότοπο του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης, οι Έλληνες χρωστούν 135 δισ. στο Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, 80 δισ. ευρώ στις τράπεζες και 20 ευρώ στα funds και άγνωστο ποσό σε ιδιώτες (προμηθευτές και εργαζομένους).
Προκειμένου να ρυθμιστούν τα χρέη αυτά, υπάρχουν δύο επιλογές:
• Ρύθμιση απευθείας στον πιστωτή, είτε με τις 120 δόσεις στο Δημόσιο, είτε μέσω του Κώδικα Δεοντολογίας στις τράπεζες / τα funds
• Συνολική ρύθμιση των οφειλών με μια διαδικασία, είτε μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας (εξωδικαστικώς), είτε δικαστικώς με θεσμικό πλαίσιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, καθώς και την εξυγίανση, ειδική διαχείριση, πτώχευση και δεύτερη ευκαιρία επιχειρήσεων.
Οι τρεις κατηγορίες οφειλετών
Παράλληλα με τη μείωση του χρέους, είναι σημαντικό να υπάρχει ισορροπία των οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων και συνθηκών, επισημαίνει ο κ. Κουρμούσης. Για το σκοπό αυτό, παρέχονται ευνοϊκές λύσεις ρύθμισης οφειλών, που λαμβάνουν υπόψη τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών, καθώς και τις ανελαστικές δαπάνες λειτουργίας των επιχειρήσεων, ενώ ό,τι περισσεύει από το ετήσιο εισόδημα θα πρέπει να διατίθεται στους πιστωτές, με σκοπό τη μείωση των οφειλών.
1. Οι ευάλωτοι
Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει, για παράδειγμα, να προστατεύεται η πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών, κάτι που έως τώρα συνέβαινε με τον Νόμο Κατσέλη και πλέον παρέχεται μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Για τις επιχειρήσεις παρέχεται η δυνατότητα του εξωδικαστικού μηχανισμού.
Αρκετές φορές αναδεικνύεται ως ζήτημα το «κούρεμα» του χρέους, ωστόσο πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία (π.χ. λοιπά ακίνητα που δεν αξιοποιεί ο οφειλέτης), τα οποία θα πρέπει να εκποιηθούν, προτού διενεργηθεί η διαγραφή οφειλών. Σημαντική κατηγορία αποτελούν και οι εγγυητές, οι οποίοι ανέλαβαν την υποστήριξη των οφειλετών (συνήθως συγγενών τους) και εξαιτίας της αδυναμίας τους, καλούνται αυτοί να πληρώσουν τα χρέη τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι και οι εγγυητές μπορούν να αξιοποιήσουν τα ανωτέρω εργαλεία ευνοϊκής ρύθμισης οφειλών, εφόσον φυσικά πληρούν τα κριτήρια των ευάλωτων νοικοκυριών.
2. Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές
Τα ανωτέρω οφέλη, τονίζει ο κ. Κουρμούσης, δεν πρέπει να δίδονται στους στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή αυτούς που διαθέτουν επαρκή ικανότητα αποπληρωμής, αλλά αποφεύγουν να πληρώσουν με δόλια μέσα. Για το σκοπό αυτό εντάσσονται ειδικά μέτρα διασταυρώσεων και ελέγχου στις ηλεκτρονικές διαδικασίες, έτσι ώστε να προλαμβάνονται, εντοπίζονται και αποκλείονται από τις διαδικασίες και εν τέλει οδηγούνται να πληρώσουν.
3. Οι οφειλέτες που «θυσιάστηκαν»
Μεταξύ των δύο ανωτέρω «άρων», δηλαδή των ευάλωτων νοικοκυριών και των στρατηγικών κακοπληρωτών), βρίσκεται και μια τρίτη κατηγορία πολιτών, οι συνεπείς πολίτες. Πρόκειται για εκείνους που με κόπο στα χρόνια της κρίσης, θυσίασαν άλλες ανάγκες, με σκοπό να πληρώνουν τα χρέη τους, ενώ πολλές φορές εξυπηρετούν και τα χρέη άλλων ατόμων, συνήθως συγγενών και φίλων.
Αυτοί οι οφειλέτες δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, όπως η επιδότηση δόσης. Για τον σκοπό αυτό, οι τράπεζες έχουν ανακοινώσει τελευταία πρωτοβουλίες επιβράβευσης των συνεπών οφειλετών, μέσω επιστροφής μέρους των τόκων και παροχής κινήτρων για νέα χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους.
