Ροή
Σε σκληρή μάχη έχει εξελιχθεί η μέχρι χθες, υποβόσκουσα διένεξη των Ανεξάρτητων Αρχών της χώρας, με «έπαθλο» για τον νικητή, τον ρυθμιστικό έλεγχο της ελληνικής τηλεπικοινωνιακής αγοράς. Αφορμή για την ανοιχτή αυτή αντιπαράθεση έδωσε η πρόσφατη έρευνα της ανεξάρτητη φιλανδικής εταιρείας Rewheel για την «ανταγωνιστικότητα των κινητών επικοινωνιών στην Ελλάδα» την οποία διέταξε η Eπιτροπή Aνταγωνισμού.
Σύμφωνα με την έρευνα η Ελλάδα αποδεικνύεται ως μία από τις πιο ακριβές χώρες της ΕΕ28 και του ΟΟΣΑ στα δεδομένα κινητής επικοινωνίας αλλά και το «λιγότερο ανταγωνιστικό μέλος της ΕΕ τα τελευταία πέντε χρόνια». Παρότι βέβαια δεν πρόκειται για την πρώτη έρευνα που επισημαίνει τις ακριβές τιμές της χώρας, έχει καταφέρει να ξεσηκώσει σωρεία αντιδράσεων από πλευράς των παρόχων αλλά και της ΕΕΤΤ, για διαφορές αιτιάσεις της, όπως για παράδειγμα για το ότι «η φορολογία δεν φέρει μερίδιο ευθύνης στις υψηλές τιμές».
Ειδικότερα στελέχη της Vodafone μιλώντας στο insider.gr έκαναν λόγο για «ένα συνονθύλευμα από ανακρίβειες παντελώς εσφαλμένα στοιχεία και ανεδαφικές αναφορές, οι οποίες όχι μόνο δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα αλλά παρασύρουν τον αναγνώστη σε λάθος συμπεράσματα και υπονομεύουν το ψηφιακό μέλλον της Ελλάδας και μάλιστα για λόγους άσχετους από την καλή λειτουργία των θεσμών της χώρας».
Μακροσκελή ανακοίνωση εξέδωσε σήμερα η Wind, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι η συγκεκριμένη μελέτη «ξεπέρασε τα όρια». Σε αυτήν επισημαίνεται ότι η εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων στην έρευνα γίνεται σε «προσεκτικά επιλεγμένα προγράμματα κινητής, αγνοώντας την καρτοκινητή που αποτελεί το 50% της αγοράς», «αγνοούνται πλήρως τα πραγματικά μεγέθη της αγοράς, τουλάχιστον της WIND, δηλαδή το πόσο πραγματικά πληρώνουν οι πελάτες μετά τις εκπτώσεις που είθισται να γίνονται» ενώ και η«η σύγκριση με άλλες χώρες πραγματοποιείται στοχευμένα δίνοντας την εντύπωση ότι θέλει να στηριχθούν προ-υπάρχουσες απόψεις».
Για μη αντιπροσωπευτικά στοιχεία που οδηγούν σε στρεβλά συμπεράσματα έκαναν λόγο και πηγές της Cosmote που μίλησαν στο insider.gr
Πέρα βέβαια από τα συμπεράσματα για την τιμολογιακή πολιτική που ακολουθείται στις κινητές επικοινωνίες η δημοσιοποίηση της έρευνας μαρτυρά την πρόθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού να μπει «στα χωράφια» της ΕΕΤΤ, η οποία μέχρι σήμερα είναι η μόνη αρμόδια για τον έλεγχο της αγοράς επικοινωνιών.
Το αυτό αποδεικνύει αφενώς η ρητή αναφορά στο κείμενο της μελέτης για ένα μοντέλο συμβίωσης δύο ανεξάρτητων αρχών στην τηλεπικοινωνιακή αγορά κι αφετέρου και οι αιχμές που αφήνει η έρευνα για τον ρόλο της υπεύθυνης μέχρι σήμερα Ανεξάρτητης Αρχής. «Τον Ιανουάριο του 2020, το Ελληνικό Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων συγκάλεσε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή με καθήκον να ενσωματώσει τις πρόσφατες σχετικές Οδηγίες της ΕΕ και να διατυπώσει συστάσεις για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στην Ελλάδα. Εάν η Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή προτείνει ότι η αρμοδιότητα εφαρμογής της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού στον τομέα των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα – η οποία ανήκει σήμερα στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕΤΤ - θα πρέπει να μοιραστεί μεταξύ της Επιτροπής Ανταγωνισμού (εκ των υστέρων εφαρμογή του δικαίου ανταγωνισμού και έλεγχος συγκεντρώσεων) και της ΕΕΤΤ (εκ των προτέρων ρυθμιστικός ρόλος και υποστηρικτικός - συμβουλευτικός ρόλος στις συγκεντρώσεις επιχειρήσεων). Εάν η πρόταση αυτή εγκριθεί από την ελληνική κυβέρνηση και αποτυπωθεί στο νόμο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα έχει την εντολή να διενεργεί έρευνες στον κλάδο και να επιβάλλει εκ των υστέρων διορθωτικά μέτρα εφόσον εντοπίσει προβλήματα στη λειτουργία του ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά παροχής δεδομένων κινητού δικτύου» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Την «διεκδίκηση» του ελέγχου από την ΕΕΤΤ επιβεβαιώνει όμως και η επιστολή που εστάλη στην κυβέρνηση από τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, κ. Γιάννη Λιανό, σύμφωνα με την οποία ζητεί να εκχωρηθεί στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες και στα ταχυδρομεία. Η επιστολή, η οποία εστάλη προτού δημοσιοποιηθεί το περιεχόμενο της μελέτης για την αγορά των τηλεπικοινωνιών στη χώρα, απευθύνεται στους υπουργούς Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη.
Όπως αναφέρει το κείμενο της επιστολής, η αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού πρέπει να περάσει στην Ε.Α. καθώς διαπιστώνεται πρόβλημα ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες. Προς επιβεβαίωση αυτού παρατίθεται και η πολυσέλιδη έκθεση της Rewheel, στην οποία προτείνεται ένα μοντέλο, όπου η ΕΕΤΤ θα είναι υπεύθυνη για τον εκ των προτέρων έλεγχο της αγοράς -ex ante εφαρμογής των κανόνων του ανταγωνισμού - ενώ η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα είναι υπεύθυνη για τον εκ των υστέρων έλεγχο της αγοράς - ex post εφαρμογής του, εθνικού και ενωσιακού, δικαίου ελεύθερου ανταγωνισμού - κάτι δηλαδή που ισχύει και για άλλους κλάδους που εποπτεύει, όπως τρόφιμα και κατασκευές.
Οι λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να εκχωρηθεί μερίδιο του ελέγχου της αγοράς στην Ε.Α., κάτι που είναι κοινή πρακτική για όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ, σύμφωνα με την επιστολή είναι η μεγάλη πολυπλοκότητα των μέσων και των υπηρεσιών καθώς και ο κατακερματισμός του ελεγκτικού έργου σε συνδυασμό με το ολιγοπώλιο που υπάρχει στην αγορά και τα εμπόδια που υπάρχουν για την είσοδο νέων «παικτών» σε αυτή. Ωστόσο επισημαίνεται ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας είναι αναγκαία προκειμένου να αποφευχθεί κι ένα φαινόμενο «κατάληψης» της ανεξάρτητης αρχής, δηλαδή της δημιουργίας στενών σχέσεων και επιρροής της Αρχής με τους ρυθμιζόμενους της αγοράς, κάτι που «δεν πρέπει να εκληφθεί ως κριτική στους εξαιρετικούς συναδέλφους της ΕΕΤΤ οι οποίοι, χαίρουν της απόλυτης προσωπικής εκτίμησης και σεβασμού μας...» όπως εξηγεί η επιστολή.
Από πλευράς της η ΕΕΤΤ απαντά ότι η ανάθεση της αρμοδιότητας του ελέγχου του ανταγωνισμού στην αγορά των τηλεπικοινωνιών «συμβαδίζει απόλυτα με έναν εθνικό σχεδιασμό, ο οποίος αντιμετωπίζει τον τομέα των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής ως τομέα στρατηγικής σημασίας και προτεραιότητας». Ο έλεγχος άλλωστε της αγοράς διενεργείται τα τελευταία 20 χρόνια επιτυχώς έχοντας συμβάλλει ενεργά στο άνοιγμα της ελληνικής αγοράς, στην τεχνολογική εξέλιξή της αλλά και στην προστασία των καταναλωτών.
Η ΕΕΤΤ επικρίνει και τα στοιχεία της μελέτης της Rewheel. «Η μελέτη την οποία επικαλείται και παρουσιάζει η Επιτροπή Ανταγωνισμού εμφανίζει παράδοξα και εν πολλοίς αντιφατικά στοιχεία, ενώ η μεθοδολογία που ακολουθεί είναι αμφιβόλου αξιοπιστίας», επισημαίνει χαρακτηριστικά. Στέκεται μάλιστα στις επικρίσεις της μελέτης για τις «πολιτικές κοινής χρήσης υποδομής, οι οποίες αποτελούν διεθνή τάση με στόχο την μείωση κόστους επενδύσεων αλλά και την μείωση του αριθμού των κεραιοσυστημάτων», στην «επιλογή των χωρών παραδειγμάτων της έκθεσης» όπως «η περίπτωση του Καναδά η οποία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα μονοπωλιακής/δυοπωλιακής αγοράς» αλλά και στην επιλογή και σύγκριση πακέτων η οποία όπως τονίζει δεν είναι αντιπροσωπευτική αφού δεν υπάρχει «ρητή αναφορά στην επιβάρυνση της φορολογίας ή άλλων χαρακτηριστικών όπως η χρονική δέσμευση του συμβολαίου, η επιδότηση συσκευής ή εκπτωτική πολιτική, κλπ».
Τέλος, σχολιάζοντας το μοντέλο συμβίωσης των δύο αρχών που προτείνει η έκθεση η ανακοίνωση της ΕΕΤΤ επισημαίνει ότι «η διττή αρμοδιότητα στην αγορά των Τηλεπικοινωνιών και των Ταχυδρομείων έχει αποδειχθεί η βέλτιστη επιλογή καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων στις συγκεκριμένες αγορές περιλαμβάνουν και τις δύο παραπάνω πτυχές ενώ παράλληλα επιτρέπει τη συμπληρωματική εφαρμογή της ex ante ρύθμισης και των κανόνων περί ελεύθερου ανταγωνισμού με αποδοτικό τρόπο». Να σημειωθεί ότι κατά παρέκκλιση όσων ισχύουν στην Ε.Ε, η ΕΕΤΤ ανέλαβε την αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες το 2000, όταν τηλεπικοινωνιακοί κολοσσοί όπως Vodafone, Telecon Italia και άλλοι έκαναν την είσοδό τους στη χώρας μας και λόγω της υποστελέχωμένης τότε Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Στο θέμα επανήλθε εκ νέου η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξηγώντας με ανακοίνωσή της ότι «στο πλαίσιο προώθησης πολιτικών ανταγωνισμού, το οποίο αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού για κάθε τομέα της οικονομίας, ως η κατεξοχήν Αρχή Ανταγωνισμού στην Ελλάδα, αξιολόγησε ότι μία τέτοια μελέτη και η δημόσια συζήτηση που θα ακολουθήσει είναι απαραίτητα, λόγω των σημαντικών επιπτώσεων σε βάθος χρόνου που μπορεί να έχει η ανταγωνιστική δομή των υπηρεσιών ευρυζωνικού κινητού δικτύου για την ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας στην Ελλάδα και ειδικά του e-commerce και των νέων τεχνολογιών fintech».
Για την εγκυρότητα της μελέτης μάλιστα απαριθμεί και υποδεικνύει υπουργεία χωρών και ανεξάρτητες αρχές που έχουν χρησιμοποιήσει την εταιρεία Rewheel για αντίστοιχου τύπου μελέτες ενώ διευκρινίζει ότι πριν τη δημοσίευσή της, η μελέτη επίσης αξιολογήθηκε και από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, διεθνούς κύρους καθηγητές οικονομικών δικτύων και οικονομικών του ανταγωνισμού και της ψηφιακής οικονομίας από το εξωτερικό.
Άλλωστε όπως υπογραμμίζει «πρόκειται για ένα υπαρκτό πρόβλημα, που ασφαλώς δεν εφηύρε για πρώτη φορά η Επιτροπή Ανταγωνισμού, και το οποίο απασχολεί τους καταναλωτές εδώ και καιρό οι οποίοι κάνουν διαρκείς ερωτήσεις και παράπονα, τόσο στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, όσο και στην ΕΕΤΤ».
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι οι αρμοδιότητες των Ανεξάρτητων Αρχών της χώρας έχουν βρεθεί στο επίκεντρο διενέξεων και στο παρελθόν με πιο πρόσφατη περίπτωση, αυτή της περιόδου εφαρμογής των μνημονίων που ήταν στο επίκεντρο ο εξορθολογισμός της λειτουργίας του κράτους. Ειδικότερα, το 2012 είχε εξεταστεί το ενδεχόμενο της συγχώνευσης της ΕΕΤΤ με το ΕΣΡ ή ακόμη και τη ΡΑΕ, χωρίς όμως τα πορίσματα που είχαν κατατεθεί να φέρουν κάποιο αποτέλεσμα. Το σκληρό bras de fer δείχνει να μην έχει τελειώσει, και παρά την πρόθεση κυβερνητικών στελεχών να μην παρεμβαίνουν στην λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών, παράγοντες τις αγοράς εικάζουν ότι σύντομα η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να πάρει σχετικές αποφάσεις.
