Το 1981, όταν η Airbus ανακοίνωνε ότι θα κατασκευάσει ένα νέο αεροσκάφος μονού διαδρόμου για να ανταγωνιστεί την Boeing, το Boeing 737 κυριαρχούσε πλήρως στην αγορά. Το στενού σώματος αεροσκάφος των ΗΠΑ – ήδη σε χρήση για πάνω από μια δεκαετία – αναμόρφωσε τη βιομηχανία αερομεταφορών καθιστώντας τις μικρότερες διαδρομές πιο οικονομικές και κερδοφόρες. Μέχρι το 1988, όταν άρχισαν οι παραδόσεις του Airbus A320, η Boeing είχε αναπτύξει ισχυρό προβάδισμα, με περίπου 1.500 παραδόσεις του best-seller αεροσκάφους της.
Περίπου τέσσερις δεκαετίες αργότερα, η Airbus έχει πλέον φτάσει στο ίδιο επίπεδο: Η σειρά A320 ετοιμάζεται να ξεπεράσει το 737– σύμφωνα με την εταιρεία συμβουλευτικής Cirium – ως το πλέον παραδοθέν εμπορικό αεροσκάφος στην ιστορία. Μέχρι τις αρχές Αυγούστου, το χάσμα είχε μειωθεί σε μόλις 20 αεροσκάφη: 12.155 Airbus A320 έναντι 12.175 του αμερικανικού ανταγωνιστή. Αυτή η διαφορά αναμένεται να εκμηδενιστεί μέσα στον επόμενο μήνα.
«Κάποιος τότε θα περίμενε ότι θα γίνει το νούμερο 1 – και με τόσο υψηλούς ρυθμούς παραγωγής;» έγραψε ο Max Kingsley‑Jones, επικεφαλής συμβούλων στην Cirium Ascend, σε πρόσφατη ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα. «Σίγουρα εγώ δεν το περίμενα, και προφανώς ούτε η Airbus».
Η επιτυχία του A320 αντικατοπτρίζει την εξέλιξη της Airbus από νέα εταιρεία κατασκευής αεροπλάνων σε σοβαρό ανταγωνιστή, ξεπερνώντας τελικά και τη Boeing. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι ετήσιες παραδόσεις του A320 και των παραλλαγών του είχαν ήδη ξεπεράσει αυτές της οικογένειας 737, ενώ οι συνολικές παραγγελίες ξεπέρασαν την Boeing το 2019. Παρ’ όλα αυτά, το 737 παρέμενε μέχρι πρόσφατα το πλέον παραδοθέν αεροπλάνο – ρόλος που τώρα κατακτά το A320.
Η Airbus ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970 ως μία ένωση αεροδιαστημικών κατασκευαστών, με τη στήριξη ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Η εταιρεία αντιμετώπισε από νωρίς εσωτερικές συγκρούσεις και δυσκολίες στο σχεδιασμό και την παραγωγή, ενώ οι αποφάσεις για την ηγεσία έπρεπε να ισορροπήσουν μεταξύ των γαλλικών και γερμανικών συμφερόντων. Παρ’ όλα αυτά, ήταν σαφές ότι χρειάζονταν ένα ισχυρό προϊόν στην κατηγορία μικρών επιβατικών αεροσκαφών – το πλέον διαδεδομένο στην αεροπορική αγορά, ειδικά για σύντομες διαδρομές.
Οι αυξημένες τιμές καυσίμων και η απορρύθμιση της αμερικανικής αεροπορίας στα τέλη της δεκαετίας του 1970 άνοιξαν δρόμο στην Airbus. Εκείνη την περίοδο, στελέχη αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών επιδίωκαν ένα ολοκαίνουργιο μονοδιάδρομο που θα μείωνε σημαντικά τα λειτουργικά κόστη της κατανάλωσης καυσίμων.
Η Airbus, παίρνοντας ρίσκο, εφάρμοσε τεχνολογίες όπως τα ψηφιακά χειριστήρια fly‑by‑wire, τα οποία εξοικονομούσαν βάρος σε σχέση με τα υδραυλικά, προτείνοντας side‑stick ελέγχους αντί του κλασικού χειριστηρίου yoke. Το αεροσκάφος τοποθετήθηκε ψηλότερα από το 737 και προσφερόταν με επιλογή ανάμεσα σε δύο κινητήρες, ώστε να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στους πελάτες.
Η επιτυχία ήταν καθοριστική: σήμερα, τα A320 και 737 αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου στόλου των επιβατικών αεριωθούμενων αεροσκαφών. Η Airbus αποφεύγει στρατηγικά λάθη όπως το A380 – μεν επιβλητικό αλλά ασύμφορο – και επενδύει σε πιο ευέλικτα μοντέλα, όπως το 787 Dreamliner της Boeing, που αποδείχθηκε μελλοντικά πιο βιώσιμο.
Ο ανταγωνισμός δύο μονοπωλιακών οικογενειών αεροσκαφών εγείρει ερωτήματα για την καινοτομία: τόσο η Airbus όσο και η Boeing προτιμούν να εκσυγχρονίζουν υφιστάμενα μοντέλα παρά να σχεδιάζουν νέα από μηδενική βάση. Η Airbus ήταν πρώτη με νέα, πιο αποδοτικά κινητήρια συστήματα στο A320neo – πρόταση που η Boeing προσπάθησε να ακολουθήσει, αλλά το αποτέλεσμα, το 737 MAX με το προβληματικό MCAS, οδήγησε σε δύο θανατηφόρα δυστυχήματα και πρόσκαιρη καθήλωση του τύπου από το 2019.
Παρά τις προκλήσεις – όπως προβλήματα με τα εξειδικευμένα κάψιματων coatings στους κινητήρες Pratt & Whitney – η Airbus παραμένει δυνατή οικονομικά. Σχεδιάζει νέο μονοπάτι τεχνολογικής υπεροχής: ένα υποψήφιο υδρογονοκίνητο αεροσκάφος με πιθανό «ιπτάμενο φτερό», με στόχο να εισέλθει σε υπηρεσία στα μέσα της δεκαετίας του 2030.
