Η εξεύρεση λύσεων χρηματοδότησης των έργων φαίνεται να αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα τα οποία βάζουν στο «τραπέζι» οι κατασκευαστές, όπως προκύπτει και από όσα ετέθησαν στο πλαίσιο της πρόσφατης Γενικής Συνέλευσης του ΣΤΕΑΤ, του φορέα των μεγάλων και μεσαίων ομίλων του κλάδου.
Σύμφωνα με τον ΣΤΕΑΤ, οι γενικότερες συνθήκες διαμορφώνουν έλλειψη πιστώσεων με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις καθυστερήσεις πληρωμών του Δημοσίου. Η καθυστέρηση διάθεσης των αναγκαίων πιστώσεων, έχει άμεσες επιπτώσεις στους αναδόχους και επηρεάζει αρνητικά και τον συνολικό προγραμματισμό του Δημοσίου. Για τον σκοπό αυτό είναι αναγκαία η εξεύρεση λύσεων χρηματοδότησης των έργων και στο πλαίσιο των ευρύτερων προτάσεων που κατατέθηκαν. Είναι δυνατόν να προχωρήσει η δημιουργία Εθνικού Ταμείου Έργων Υποδομής, για την ευρύτερη αξιοποίηση πόρων. Η συγκεκριμένη πρόταση αποτελεί στρατηγική προσέγγιση για την συγκέντρωση και διοχέτευση πόρων σε μικρά και μεγάλα έργα που συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και την συνδεσιμότητα της χώρας.
Πηγές χρηματοδότησης μπορούν να είναι έσοδα από τέλη διοδίων ή λιμενικά τέλη, μερίδιο από φόρους καυσίμων / κυκλοφορίας, κοινοτικά κονδύλια (νέο Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ), Πράσινα Ομόλογα, Ομόλογα Έργων (Project Bonds), τέλη ρύπων, Εθνικός Προϋπολογισμός. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Καναδά όπου δημιουργήθηκε το Canada Infrastructure Bank (CIB), με παροχή επενδυτικών κινήτρων και κεφαλαίων σε ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, με σκοπό την χρηματοδότηση έργων μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα, ιδίως στις μεταφορές, το νερό και την ενέργεια.
Πάντως, ο ΣΤΕΑΤ επαναφέρει την πρόταση τα μεγάλα ποσά που καταβάλλονται από ανάδοχο κατά την ανάληψη έργου Παραχώρησης, αντί να πηγαίνουν στην αποπληρωμή του χρέους, να αποτελέσουν τροφοδότη Ειδικού Εθνικού Ταμείου Έργων, για την διασφάλιση και της ελλείπουσας και λόγω κλιματικής κρίσης χρηματοδότησης. Προφανώς, κάτι τέτοιο απαιτεί θέμα διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε ελληνική κυβέρνηση και Βρυξέλλες.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και οι νέοι προϋπολογισμοί
Σύμφωνα με τον ΣΤΕΑΤ, χρειάζεται νέα παράταση του Ταμείου Ανάκαμψης, πέραν του καλοκαιριού του 2026, την οποία πρέπει να ζητήσει και η χώρα μας, ειδικότερα στα ώριμα έργα. Μάλιστα, προτείνει να γίνουν και νέα αντίστοιχα χρηματοδοτικά πλαίσια.
Πέραν αυτών, οι κατασκευαστές αναδεικνύουν μια σειρά από άλλα ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο. Για παράδειγμα, σημειώνουν ότι η άμεση προσαρμογή της χώρας, ανάλογα και σύμφωνα με ό,τι έχουν πράξει και όλες οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη λειτουργία Παρατηρητηρίου Τιμών και στην εφαρμογή Συστήματος Ενιαίων Τεχνικών Προδιαγραφών, είναι απόλυτα επιβεβλημένη. Επίσης, ζητούν επικαιροποίηση προϋπολογισμών όλων των προς δημοπράτηση Δημόσιων Έργων, Έργων Παραχώρησης και έργων ΣΔΙΤ και προφανώς σύγχρονα τιμολόγια, βάσει των νέων συνθηκών.
Για άλλη μια φορά ο σύνδεσμος των τεχνικών εταιρειών ανώτερων και ανώτατων εργοληπτικών τάξεων μιλάει για την ανάγκη θέσπισης κανόνων και μεθόδου διαμόρφωσης και παρακολούθησης του αναγκαίου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού για τον προγραμματισμό της κατασκευής των αναγκαίων υποδομών στη χώρα μας. «Στο πλαίσιο του ευρύτερου σχεδιασμού των έργων, μπορούν να συνεκτιμηθούν και αντιμετωπιστούν τα θέματα της αναπτυξιακής προοπτικής, των αναγκών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, της αντιμετώπισης περιβαλλοντικών προβλημάτων, της ασφυκτικής κατάστασης σε αστικές περιοχές, στο μέγεθος των έργων», αναφέρει.
Οι Πρότυπες Προτάσεις
«Η θεσμοθέτηση των Πρότυπων Προτάσεων μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου, δεν είχε συνέχεια. Οι ανάγκες ωστόσο που διαμορφώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές είναι ιδιαίτερα μεγάλες και έντονες και απαιτούν την άμεση προώθηση ρυθμίσεων που έχουν εξαγγελθεί. Είναι επιβεβλημένη η αξιοποίηση της δυνατότητας εφαρμογής ειδικότερα σε έργα Παραχώρησης ή ΣΔΙΤ, με μικρότερη συμμετοχή και διάθεση πόρων από το Δημόσιο, γιατί διαφορετικά οι συνθήκες με την πάροδο του χρόνου θα είναι δραματικά δυσμενέστερες. Αντιμετωπίζονται οξύτατα προβλήματα κυκλοφοριακά, περιβαλλοντικά, υγείας των κατοίκων, με σοβαρά αρνητικές επιπτώσεις και δεν είναι δυνατόν πλέον να παραμένει η εφαρμογή του Νόμου σε αδράνεια, όταν τα προβλήματα με την πάροδο του χρόνου θα είναι ανυπέρβλητα», αναφέρει για το θέμα ο ΣΤΕΑΤ.
Ψηφιακός μετασχηματισμός και έλλειψη εργαζομένων
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σύνδεσμος των εταιρειών βάζει επί τάπητος και άλλα ζητήματα, όπως η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) στον εγχώριο κατασκευαστικό κλάδο, ώστε να αλλάξει ο τρόπος που σχεδιάζεται, κατασκευάζεται, συντηρείται και χρησιμοποιείται το δομημένο περιβάλλον και τελικά να ενισχυθεί η απόδοσή του και η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στην εγχώρια και διεθνή αγορά συμβάλλοντας περαιτέρω στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Επιπρόσθετα, τονίζει το μεγάλο πρόβλημα έλλειψης εργατικού και τεχνικού προσωπικού. «Είναι αναγκαίος ο προγραμματισμός ενεργειών για διευκόλυνση μετάκλησης εργαζομένων από άλλες χώρες του εξωτερικού, με αναγνώριση από το ελληνικό δημόσιο των αντίστοιχων πιστοποιητικών εξειδίκευσής τους και επιβάλλονται συγκεκριμένες κινήσεις του κράτους για την διασφάλιση της διαδικασίας ώστε να επιτευχθεί αποτελεσματικά η υλοποίηση των απαραίτητων μετακινήσεων», αναφέρει ο ΣΤΕΑΤ.
