Ροή
Ιδιαίτερη ικανοποίηση επικρατεί στη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ από την πορεία αξιοποίησης 4 σημαντικών λιμενικών διαγωνισμών σε Ιόνιο (Οργανισμός Λιμένος Ηγουμενίτσας – ΟΛΗΓ), Κρήτη (Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου – ΟΛΗ), Βόρεια Ελλάδα («Φίλιππος Β» στην Καβάλα) και Κεντρική Ελλάδα (Οργανισμός Λιμένος Βόλου – ΟΛΒ) τόσο σε σχέση με την πορεία των διαγωνιστικών διαδικασιών ή το επίπεδο του ανταγωνισμού (τουλάχιστον σε πιο αρχικά στάδια καθώς υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον και οι διαδικασίες προσέλκυσαν σημαντικά εγχώρια και ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα), όσο, κυρίως αυτό, από τις προσφορές που δόθηκαν από αναδόχους, πλειοδότες, προτιμητέους επενδυτές που έφτασαν στην τελική φάση (για κάθε asset).
Μεγάλες προσφορές, ισχυρός ανταγωνισμός
Το ΤΑΙΠΕΔ από τις διαγωνιστικές διαδικασίες που σχετίζονταν με πώληση πλειοψηφικού ποσοστού (67%) ή την παραχώρηση/υπο-παραχώρηση δραστηριοτήτων (π.χ. Καβάλα) των τεσσάρων λιμανιών (συν αυτών σε Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο και Βόλο) θα εισπράξει περίπου 250 εκατ. ευρώ ή ίσως και λίγο παραπάνω, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες ενδέχεται να εισρεύσουν στα ταμεία του λίγα εκατομμύρια επιπλέον από το asset στο Ιόνιο λόγω ενδεχόμενης ανόδου της αξίας του ΟΛΗΓ (στο διάστημα από την κατάθεση προσφοράς έως να «κλείσει» η συναλλαγή).
Τα υψηλά τιμήματα που προσέφερε το κάθε σχήμα, καταδεικνύει την εμπιστοσύνη των «παικτών» στις προοπτικές ανάπτυξης των λιμένων και της ελληνικής οικονομίας συνολικά αλλά ψήφο εμπιστοσύνης στις διαδικασίες του ΤΑΙΠΕΔ. Βέβαια, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, κάθε υποδομή έχει τη δική της θέση και τα δικά της «ειδικά χαρακτηριστικά», ενώ σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο) οι «νικητές» επιχείρησαν να κατοχυρώσουν συμφέροντα (ως μεγάλοι χρήστες), ενώ σε άλλες (π.χ. Βόλος) να επεκτείνουν δράσεις και να «χτίσουν» δίκτυο.
Και μπορεί ως νούμερα τα 250 εκατ. να φαντάζουν περιορισμένα σε σχέση με τις αποτιμήσεις/κεφαλαιοποιήσεις (στο Χρηματιστήριο) δύο μεγάλων λιμενικών υποδοών, του ΟΛΠ και του ΟΛΘ, που είναι και οι μεγαλύτερες στην χώρα (σχεδόν 550 εκατ. και 230 εκατ. ευρώ αντίστοιχα), πλην όμως, μιλάμε για assets σαφώς χαμηλότερης εμβέλειας, με μικρότερους τζίρους και μεγέθη που όμως, όπως λέγεται στην αγορά, «τράβηξαν το ενδιαφέρον ομίλων όπως οι Grimaldi, Περιστέρη, Σαββίδη, Γρύλος, μελών της οικογένειας Βαρδινογιάννη, αμερικανικά, ευρωπαϊκά ή αραβικά κεφάλαια και σχήματα, εταιρείες ομίλων γκρουπ όπως της Ελλάκτωρ, ισχυρά εγχώρια ακτοπλοϊκά συμφέροντα σαν τις Attica Group, ΑΝΕΚ, και άλλες επιχειρήσεις ή άλλα funds».
Πόσα θα λάβει από κάθε διαγωνισμό
Με το ΤΑΙΠΕΔ να αναμένει να εισπράξει, όπως αναφέραμε, συνολικό ποσό άνω των 250 εκατ. ευρώ, που θα ήταν μεγαλύτερο αν δεν είχαν αλλάξει οι διαδικασίες για τον Οργανισμό Λιμένος Αλεξανδρούπολης (ΟΛΑ) όπου και πάλι όμως το Ταμείο διαδραματίζει ρόλο στο μοντέλο αξιοποίησης του ΟΛΑ. Υπενθυμίζεται ότι για την Ηγουμενίτσα – ΟΛΗΓ ο όμιλος Grimaldi – Minoan Lines έδωσε τελική προσφορά άνω των 84,1 εκατ. ευρώ για το 67% των μετοχών, δηλαδή αποτιμά το asset συνολικά σε πάνω από 125 εκατ. ευρώ, κερδίζοντας τον ΟΛΘ. Ο ίδιος όμιλος ιταλικών συμφερόντων «τίναξε την μπάνκα» και για το Ηράκλειο (ΟΛΗ) με προσφορά 80 εκατ. ευρώ, επίσης για το 67% (άρα επίσης αποτιμά το asset σχεδόν 120 εκατ. ευρώ), επικρατώντας της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ/Aviareps και άλλων ισχυρών ονομάτων. Προχτές, το άνοιγμα των προσφορών για τον ΟΛΒ έκρυβε την πρόταση – έκπληξη Σαββίδη (ΟΛΘ) με προσφορά 51 εκατ. ευρώ για το 67% του Λιμένος Βόλου, δηλαδή αποτιμά το asset σε κοντά 70 εκατ. ευρώ, με το σχήμα της Goldair να μένει δεύτερο παρά το ισχυρό της ενδιαφέρον. Επίσης, θυμίζουμε ότι πέρυσι το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ ανακήρυξε ως Προτιμητέο Επενδυτή το σχήμα "International Port Investments Kavala"(Black Summit Financial Group – EFA Group – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) για την ανάληψη του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης ενός σταθμού πολλαπλών χρήσεων σε τμήμα του λιμένα "Φίλιππος Β΄", του Οργανισμού Λιμένος Καβάλας ΑΕ, για χρονικό διάστημα 40 ετών και έναντι τιμήματος ύψους 33,9 εκατ. ευρώ (στη διάρκεια της υπο-παραχώρησης). Η κοινοπραξία έχει την υποχρέωση να προχωρήσει σε επενδύσεις. Προφανώς, δημόσιο και ΤΑΙΠΕΔ από τα λιμάνια αναμένουν, πέραν των εσόδων από τους διαγωνισμούς, και περαιτέρω οφέλη από την ανάπτυξή τους από ιδιώτες (έσοδα, φορολογία κ.α.).
Μπινταρίσματα… πολλές φορές πάνω από τα έσοδα/κέρδη
Οσον αφορά στην πορεία μεγεθών τους, για παράδειγμα, το 2022 υπήρξε για τον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου (ΟΛΗ) χρονιά έντονης δραστηριότητας, με εντυπωσιακή ανάπτυξη όλων των οικονομικών μεγεθών. Τα προ φόρων αποτελέσματα της χρήσεως 2022 διαμορφώθηκαν σε 3,77 εκατ. ευρώ, ήτοι βελτιωμένα κατά 2 εκατ. ευρώ (+114,75%) περίπου σε σχέση με την προηγούμενη χρήση και τα έσοδα σε 7,8 εκατ. περίπου. Επίσης, το έτος 2022 οι συνολικές αφίξεις κρουαζιερόπλοιων που προσέγγισαν το Λιμάνι του Ηρακλείου ήταν 227 με αριθμό αφίξεων επιβατών 304.257, ενώ το 2021 οι προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων ήταν 118 με 119.930 επιβάτες.
Για τη χρήση του 2022, ο Οργανισμού Λιμένος Βόλου πραγματοποίησε κύκλο εργασιών 5.447.049 ευρώ, αυξημένος κατά 3,48% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση (5.263.562 ευρώ), κυρίως λόγω της αύξησης της επιβατικής κίνησης του λιμένα, καθώς και της αύξησης της διακίνησης εμπορευμάτων. Τα καθαρά κέρδη προ φόρων για το 2022 ανήλθαν σε 716.474 ευρώ (έναντι 522.419 ευρώ το 2021). Η έκταση του λιμένα υπολογίζεται σε 650.000 τ.μ..
Αρα, γίνεται κατανοητό ότι οι προσφορές που δόθηκαν ήταν πολλαπλάσιες των μεγεθών (έσοδα, κέρδη) των Οργανισμών, που σημαίνει ότι οι επενδυτές πιστεύουν στις προοπτικές τους και στις δραστηριότητες που αναπτύσσονται ή μπορούν να αναπτυχθούν, προς όφελος βέβαια και της κάθε τοπικής κοινωνίας ή ευρύτερα της οικονομίας.
Γιατί προσέλκυσαν ενδιαφέρον και σημαντικές προσφορές – Η γεωπολιτική θέση
Το λιμάνι του Βόλου λόγω της γεωγραφικής θέσης του και της γειτνίασής του με υπάρχουσες αλλά και αναπτυσσόμενες οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές, μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο για τις θαλάσσιες μεταφορές της Ελλάδας αλλά και μέρους της Βαλκανικής Χερσονήσου. Η εταιρεία με την επωνυμία «Οργανισμός Λιμένος Βόλου» A.E. (Ο.Λ.Β. Α.Ε.) έχει το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης του λιμανιού του Βόλου, των θαλάσσιων εγκαταστάσεων του αλιευτικού καταφυγίου που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του αιγιαλού της πόλης, των λιμενικών εγκαταστάσεων του Αλμυρού και της Αγριάς. Η Σύμβαση Παραχώρησης μεταξύ του Δημοσίου και της Ο.Λ.Β. A.E. έχει διάρκεια 60 ετών από την υπογραφή της και λήγει το 2062. Οι κύριες δραστηριότητες της Ο.Λ.Β. Α.Ε. περιλαμβάνουν υπηρεσίες εμπορευμάτων και εμπορευματοκιβωτίων, χάλυβα και παλιοσίδερα, ξηρό και υγρό χύδην φορτίο μαζί με υπηρεσίες επιβατών, συμπεριλαμβανομένων ferry boat προς τις Σποράδες, καθώς και δραστηριότητες κρουαζιέρας, ενώ στην ατζέντα είναι και χρήσεις car terminal. Η περιοχή είναι σε κομβικό σημείο, σε απόσταση 330 χλμ. από την Αθήνα και 215 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, με το λιμάνι να έχει οδική σύνδεση (10 χλμ.) με τον κεντρικό οδικό άξονα αλλά και σύνδεση με το αεροδρόμιο (Αγχιάλου).
Στον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου. Η εταιρεία με την επωνυμία «Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε.» (ΟΛΗ Α.Ε.) έχει σήμερα το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου μέχρι τον Ιανουάριο του 2063. Έχει επίσης διαχειριστικές αρμοδιότητες των α) του παλαιού Ενετικού λιμένα, β) του λιμένα Λινοπεραμάτων και γ) των τριών αλιευτικών καταφυγίων: Λούτρα, Κερατόκαμπος και Άρβη. Προβλέπεται ο Παλαιός Ενετικός Λιμένας να εξαιρεθεί από την αναθεωρημένη ζώνη ευθύνης του Οργανισμού. Οι κύριες δραστηριότητες της ΟΛΗ Α.Ε. περιλαμβάνουν υπηρεσίες ελλιμενισμού πλοίων, φορτοεκφόρτωσης ξηρού χύδην φορτίου και γενικών συμβατικών φορτίων, δραστηριότητες κρουαζιέρας καθώς και παράκτιες μεταφορές επιβατών. Η δε αξιοποίηση της Ο.Λ.Η. Α.Ε. εντάσσεται στο ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο για την αναβάθμιση των υποδομών της Κρήτης, με την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.), και του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης. Προφανώς πρέπει να σημειωθεί ο μεγάλος ρόλος του λιμένα στις τουριστικές/επιβατικές ροές καθώς οι γραμμές προς Κρήτη θεωρούνται «φιλέτο».
Η Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. έχει το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηγουμενίτσας, του αλιευτικού καταφυγίου Σαγιάδας, του αλιευτικού καταφυγίου Πλαταριάς και του καταφυγίου σκαφών αναψυχής στα Σύβοτα. Η θέση του λιμανιού σε συνδυασμό με σημαντικές οδικές υποδομές (π.χ. Εγνατία Οδός) που επόμενο είναι να επιτρέπουν την περαιτέρω ανάπτυξη των δρόμων του εμπορίου, ίσως και σε συνδυασμό μελλοντικά με άλλες υποδομές (logistics, σιδηρόδρομο κ.α. προφανώς και εξηγούν το ενδιαφέρον του Grimaldi. Σε αυτές τις επενδύσεις κάποιοι περιλαμβάνουν και την ενεργειακή αυτονόμηση του λιμανιού. Ειδικά στην Ηγουμενίτσα τα σχέδια περιλαμβάνουν την ανάπτυξη των δρόμων του εμπορίου γύρω από τον άξονα της Εγνατίας. Η θέση του λιμένα στο Ιόνιο και την Αδριατική, σε συνδυασμό με την προώθηση στην περιοχή σημαντικών υποδομών (οδικές κ.α.) αναβαθμίσουν τον διαμετακομιστικό ρόλο του λιμανιού σε συνδυασμό με τις ακτοπλοϊκές υπηρεσίες, ιδίως αν στην περιοχή συνδυαστούν και άλλα projects (Logistics, σιδηρόδρομος κ.α.). Οι κύριες δραστηριότητες της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. αφορούν στην εξυπηρέτηση και παροχή υπηρεσιών ελλιμενισμού σε πορθμειακά πλοία (ferry boat) και πλοία Ro-Ro, τόσο εγχώριων όσο και διεθνών ακτοπλοϊκών γραμμών. Επιπλέον, η εταιρεία παρέχει βοηθητικές υπηρεσίες σε πλοία (υδροδότηση, ηλεκτροδότηση, επικοινωνίες κλπ.) και αξιοποιεί χερσαίες και κτιριακές υποδομές του Λιμένα Ηγουμενίτσας.
Υπενθυμίζεται ότι η υπο-παραχώρηση του λιμένα Φίλιππος Β΄ Καβάλας περιλαμβάνει: τον υφιστάμενο προβλήτα με επιστρωμένη έκταση, εμβαδού περίπου 117.000 τ.μ., μια πρόσθετη μη επιστρωμένη από αποκατάσταση έκταση, εμβαδού περίπου 165.000 τ.μ. τον αποσπασμένο μώλο/κυματοθραύστη, την εμπορική δραστηριότητα (γενικό φορτίο, ξηρό χύδην φορτίο και περιστασιακά εξυπηρέτηση εμπορευματοκιβωτίων) και συγκεκριμένα αντικείμενα του υπάρχοντος εξοπλισμού του λιμανιού. Η θέση του λιμένα στη Β. Ελλάδα προφανώς θεωρείται κομβική, ιδίως στην τρέχουσα συγκυρία. Να αναφέρουμε ότι το εν λόγω λιμάνι είναι εκτός της πόλης της Καβάλας, ενώ υπάρχει και το κεντρικό, αυτό που είναι στην πόλη. Μάλιστα, στο Ταμείο έχουν «διπλή στόχευση», δηλαδή όσο είναι εφικτό να αναπτυχθεί και το κεντρικό λιμάνι, μαζί με τον φορέα ΟΛΚ, ώστε να αποκτήσουν οι υποδομές της πόλης περαιτέρω ώθηση. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της υπο-παραχώρησης, ο υπο-παραχωρησιούχος καλείται να υλοποιήσει επενδύσεις της τάξης των 36 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων και δαπανών βαριάς συντήρησης.
