Ροή
Ενισχυμένο οριακά έναντι του προηγούμενου μήνα είναι το χονδρεμπορικό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας τον Δεκέμβριο στη χώρα μας, με την τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας να διαμορφώνεται στα 235,38 ευρώ ανά Μεγαβατώρα τον μήνα που «κλείνει» σήμερα. Παρόλο που η άνοδος αγγίζει μόλις το 3% έναντι του Νοεμβρίου (228,87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα), όπως είναι φυσικό σηματοδοτεί ένα καινούριο ιστορικό υψηλό, με έναν ακόμη μήνα να σπάει το ρεκόρ που καταρρίφθηκε τον αμέσως προηγούμενο, από τότε που ξέσπασε η ενεργειακή κρίση.
Απόδειξη αυτού του ανοδικού ράλι αποτελεί το γεγονός ότι το κόστος για τον Δεκέμβριο είναι αυξημένο κατά 3 περίπου φορές (299%) από την τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας τον αντίστοιχο μήνα του 2020, όταν είχε διαμορφωθεί στα 58,93 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Παράλληλα, είναι κατά 200% μεγαλύτερο από τα υψηλότερα επίπεδα των τιμών στην προηγούμενη ενεργειακή κρίση (τον χειμώνα 2016-2017) που είχε προκληθεί από τα προβλήματα λειτουργίας των γαλλικών πυρηνικών εργοστασίων.
Από την άλλη πλευρά, η «επίδοση» του Δεκεμβρίου κατατάσσει τη χώρα μας 7η φθηνότερη στην Ευρώπη, όταν τον Νοέμβριο ήταν η ακριβότερη πανευρωπαϊκά. Τον Δεκέμβριο, η χαμηλότερη τιμή καταγράφηκε στην Πολωνία (179,48 €/MWh), ενώ ακολούθησαν η Βουλγαρία (219,81 €/MWh), η Γερμανία (221,06 €/MWh), η Τσεχία (228,69 €/MWh), η Ρουμανία (230,21 €/MWh) και Σλοβακία (232.06 €/MWh).
«Κούρεμα» επιβαρύνσεων με την αυξημένη επιδότηση
Όσον αφορά τη χώρα μας, η αύξηση της επιδότησης τον Δεκέμβριο στα 16,5 ευρώ ανά κιλοβατώρα, για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες, υπεραντισταθμίζει την αύξηση στη τιμή χονδρικής που σημειώθηκε τον Δεκέμβριο. Έτσι, αν ένας καταναλωτής χρεώθηκε για 300 κιλοβατώρες τον Νοέμβριο με 51,5 ευρώ, τον Δεκέμβριο θα πληρώσει για την ίδια κατανάλωση 43,4 ευρώ, παρά τη μεγαλύτερη προσαύξηση από τη ρήτρα αναπροσαρμογής, λόγω του υψηλότερου χονδρεμπορικού κόστους.
Αυτό σημαίνει ότι η ενισχυμένη επιδότηση απορροφά περίπου το 70% της αύξησης, έναντι της ονομαστικής χρέωσης. Αν το ποσό ενίσχυσης είχε παραμείνει στα 13 ευρώ ανά κιλοβατώρα, όπως τον Νοέμβριο, όπως είναι φυσικό η αύξηση της τιμής χονδρικής θα έφερνε και μεγαλύτερη επιβάρυνση στους λογαριασμούς ρεύματος. Έτσι, για 300 κιλοβατώρες κατανάλωσης, η χρέωση θα ήταν 53,9 ευρώ (χωρίς ρυθμιζόμενες χρεώσεις και τέλη).
«Σύμμαχος» ΑΠΕ και υδροηλεκτρικά
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η κατάταξη της ελληνικής αγοράς στις φθηνότερες ευρωπαϊκές (αντίθετα από ό,τι συνέβη τον Νοέμβριο), αποδίδεται κατ΄ αρχάς στο γεγονός ότι τα συμβόλαια για την προμήθεια φυσικού αερίου βασίζονται στη χώρα μας στο μοντέλο month-ahead, δηλαδή στις διεθνείς τιμές του προηγούμενου μήνα. Έτσι, τον Δεκέμβριο οι τιμές ρεύματος συγκρατήθηκαν σχετικά, καθώς βασίζονται στις χαμηλότερες τιμές του αερίου για τον Νοέμβριο – οι οποίες κινήθηκαν στα επίπεδα των 83 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, δηλαδή ακόμη χαμηλότερα από τα επίπεδα των 87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα όπου κινούνται τώρα, μετά τη «βουτιά» των τελευταίων ημερών.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης η ενισχυμένη συμβολή των ΑΠΕ (κυρίως λόγω του υψηλού αιολικού δυναμικού που επικρατούσε αρκετές μέρες του Δεκεμβρίου) καθώς και των υδροηλεκτρικών σταθμών. Ενδεικτικό είναι ότι σήμερα 31 Δεκεμβρίου, η τιμή στην αγορά Επόμενης Ημέρας σημειώνει πτώση 27,7% σε ημερήσια βάση, αγγίζοντας τα 117,23 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, καθώς το μερίδιο των ΑΠΕ φτάνει το 42,98% και των υδροηλεκτρικών στο 17,96%. Έτσι, το φυσικό αέριο υποχωρεί στο 17,13%, μειώνοντας επομένως το κόστος του μίγματος.
Εξάλλου, το «ειδικό βάρος» των ΑΠΕ στη διαμόρφωση του χονδρεμπορικού κόστους εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τα σκαμπανεβάσματα των τιμών μέσα στον Δεκέμβριο. Έτσι, για παράδειγμα, το μεγάλο «πράσινο» μερίδιο είχε ως αποτέλεσμα το διήμερο 14-15 Δεκεμβρίου η τιμή να διαμορφωθεί κάτω από τα 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Στον αντίποδα, λίγες μόλις ημέρες αργότερα (στις 22 Δεκεμβρίου) η τιμή είχε εκτιναχθεί στα ύψη, ξεπερνώντας τα 400 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Στη συγκράτηση της χονδρεμπορικής τιμής βοήθησε επίσης η «βουτιά» στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας τις τελευταίες ημέρες, λόγω της ενισχυμένης «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής και της μείωσης των spot τιμών του φυσικού αερίου. Έτσι, αποτράπηκε η περαιτέρω άνοδος του χονδρεμπορικού κόστους, λόγω εξαγωγών.
