Η Σκληρή Ισχύς της Προεδρίας Τράμπ

Τριαντάφυλλος Καρατράντος
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Η Σκληρή Ισχύς της Προεδρίας Τράμπ

Ο Πρόεδρος Τραμπ προειδοποίησε τη Βόρεια Κορέα πως αν δεν συνετιστεί θα βρεθεί αντιμέτωπη με «φωτιά και μανία που δεν έχει ξαναγνωρίσει ο κόσμος». Η αποστροφή του αυτή θυμίζει τη ρήση του Μπίσμαρκ «αυτή η πολιτική δεν μπορεί να επιτύχει μέσω λόγων και τραγουδιών, μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με αίμα και σίδερο». Δεν ήταν όμως αυτή η πρώτη φορά που ο νέος Πρόεδρος των Η.Π.Α. χρησιμοποίησε πολεμική ρητορική κάνοντας αναφορές στην ανάγκη χρήσης στρατιωτικών μέσων και βίαιης επιβολής. Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου είχε εκφράσει σειρά απόψεων που μπορούν να χαρακτηριστούν ακραίες, ακόμη και εκτός του δημοκρατικού πλαισίου και των κανόνων διεξαγωγής του πολέμου στο σύγχρονο κόσμο. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές ήταν η δήλωση του πως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ηττηθεί η ISIS είναι να σκοτωθούν οι οικογένειες των τρομοκρατών.

Στη διάρκεια των πρώτων μηνών του στην Προεδρία των Η.Π.Α. ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να μην έχει πραγματοποιήσει κάποιες από τις ακραίες ιδέες του, όπως η εκτέλεση των οικογενειών των τρομοκρατών, ωστόσο έχει προσπαθήσει, ανεπιτυχώς λόγω της αντίδρασης κυρίως της δικαστικής εξουσίας, να περάσει σκληρές νομοθετικές πρωτοβουλίες στον τομέα της μετανάστευσης, ενώ έχει αρχίσει ήδη να αποδομεί με γοργούς ρυθμούς το πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής της διακυβέρνησης Ομπάμα κυρίως στη Μέση Ανατολή. Μπορούμε να πούμε πως η Προεδρία του σηματοδοτεί ήδη μία σημαντική στροφή στα μέσα άσκησης της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. με μία ιδιαίτερη έμφαση στην απειλή, αλλά και στη χρήση στρατιωτικών μέσων στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της διεθνούς ασφάλειας. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελούν οι βομβαρδισμοί στη Συρία και στο Αφγανιστάν, αλλά και η πολεμική ρητορική που έχει υιοθετήσει κυρίως στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας, αλλά και στο Ιράν, ενώ τελευταία απείλησε εμμέσως και τη Βενεζουέλα με την ανάληψη στρατιωτικής δράσης αν δεν σταματήσει η απολυταρχική και βάναυση συμπεριφορά του καθεστώτος Μαδούρο.

Ουσιαστικά, ο Πρόεδρος Τραμπ φαίνεται σε ορισμένους τομείς να πιάνει το νήμα από εκεί που το άφησαν οι νέο-συντηρητικοί και η Διακυβέρνηση Μπους, υιοθετώντας παράλληλα μία ιδιαιτέρως επιθετική ρητορική, κάτι που όμως έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με την προεκλογική ρητορική του, όταν και πραγματοποιούσε απανωτές επιθέσεις στην υποψήφια των Δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον, ως πολιτικό που υποστηρίζει την παρεμβατική πολιτική των Η.Π.Α. και τις στρατιωτικές επεμβάσεις στις διεθνείς υποθέσεις.

Ένας από τους θεωρητικούς της περιόδου Μπους του νεότερου ήταν ο Robert Kagan, ο οποίος θέλοντας να ασκήσει κριτική στη στάση της Ε.Ε. για την επέμβαση των Η.Π.Α. στο Ιράκ, αλλά και ευρύτερα στο σχεδιασμό για την εξαγωγή της δημοκρατίας και την αλλαγή καθεστώτων στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, εισήγαγε το «σχήμα» σύμφωνα με το οποίο οι Αμερικανοί κατάγονται από τον Άρη και χρησιμοποιούν τη σκληρή ισχύ, ενώ οι Ευρωπαίοι από την Αφροδίτη και επενδύουν στην ήπια ισχύ και στη γοητεία.

Από τη φύση της η Ε.Ε. είναι ένας διαφορετικός δρώντας, ωστόσο ο θεωρητικός της ήπιας ισχύος- soft power ο Καθηγητής Joseph Nye δόμησε τη θεωρεία της γοητείας του πάνω στο πρότυπο των Η.Π.Α. και στο τρόπο που αυτές ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια κοινότητα όχι μέσω της στρατιωτικής τους ισχύος, αλλά μέσα από τη γοητεία της σύγχρονης κουλτούρας τους όπως αυτή δομήθηκε μέσα από τον αμερικανικό τρόπο ζωής με έμφαση στο τετράπτυχο Hollywood, Nike, McDonalds, Coca Cola. Σήμερα, θα μπορούσε κάποιος να προσθέσει σε αυτούς τους τέσσερις πυλώνες και την Apple με τη μεγάλη παγκόσμια κυριαρχία της. Για τον Nye η ισχύς είναι η «δυνατότητα κάποιου να επιτυγχάνει τα αποτελέσματα που θέλει», ενώ ως ήπια ισχύ ορίζει «τη δυνατότητα να επιτύχεις τους στόχους σου μέσω της γοητείας και της πειθούς και όχι της επιβολής». Ο Μπαράκ Ομπάμα ήταν ένας Πρόεδρος που επένδυσε σημαντικά στην ήπια ισχύ και στην προσωπική του γοητεία στις διεθνείς υποθέσεις ή όπως έχει περιγράψει καλύτερα ο Nye στην «Έξυπνη Ισχύ»- Smart Power. Ειδικότερα, στη Μέση Ανατολή ο Ομπάμα επένδυσε στη διπλωματία, ίσως μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις σε υπερβολικό βαθμό, με αυτό όμως τον τρόπο κατάφερε να ελέγξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ξεκάθαρα μία διαφορετική προσέγγιση των πραγμάτων, δίνει έμφαση στην σκληρή ισχύ για την επιβολή των στόχων του. Δεν είναι κάτι καινούριο, οι ιδρυτικοί πατέρες του ρεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις όπως ο Μακιαβέλλι και ο Χομπς έδιναν έμφαση στη στρατιωτική ισχύ και στην επιβολή με τα όπλα σε ένα καθεστώς πολέμου όλων εναντίον όλων. Η σκληρή ισχύς είναι ένα μέσο επίτευξης των στόχων και μπορεί να αποβεί ιδιαιτέρως αποτελεσματική αν χρησιμοποιηθεί σωστά, ιδιαίτερα αν αυτό γίνει συμπληρωματικά με την ήπια ισχύ και κυρίως τη διπλωματία. Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει δείξει ως τώρα τη θέλησή του να χρησιμοποιήσει σκληρή ισχύ, δεν έχει δείξει όμως ακόμη ποιος ακριβώς είναι ο στόχος του. Τι επιδιώκει στη Συρία, τη Βόρεια Κορέα και τη Βενεζουέλα; Να πειθαρχήσει τους αυταρχικούς ηγέτες αυτών των χωρών ή να προχωρήσει σε αλλαγή καθεστώτων; Αν η επιλογή του είναι η προσπάθεια «κανονικοποίησης» των ηγετών αυτών μέσω της σκληρής ισχύος, θα πρέπει να προσέξει να μην εγκλωβιστεί σε διλήμματα ασφάλειας με απρόβλεπτους ηγέτες που κάνουν εκτεταμένη χρήση βίας για να στηρίξουν τα καθεστώτα τους. Η σκληρή ισχύς είναι ένα μέσο, το οποίο αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά και μάλιστα μέσα από τα κανάλια των διεθνών θεσμών μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη αποσταθεροποίηση ενός ήδη ασταθούς κόσμου.

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider