Παράλληλα με την κλιματική κρίση, στην οποία όλοι μας πια αναφερόμαστε όταν συζητούμε θέματα πρωτογενούς παραγωγής, εξελίσσονται και φαινόμενα επιδημιών ζωονόσων αλλά και ζωοανθρωπονόσων (που μεταδίδονται δηλαδή από τα ζώα στον άνθρωπο). Κάποια από αυτά συνδέονται με τα κλιματικά θέματα, κάποια άλλα με τον υπερεντατικό τρόπο εκτροφής ζώων και την μεγάλη συγκέντρωση σε μονάδες εκτροφής ή/και περιοχές.
Μια που βρισκόμαστε στην καρδιά της εορταστικής περιόδου, ας ρίξουμε μια ματιά πως επηρεάστηκε το γιορτινό τραπέζι πολλών λαών την χρονιά που μας πέρασε.
Τον περασμένο Δεκαπενταύγουστο, γιορτάσαμε εμείς εδώ στην Ελλάδα την Μεγαλόχαρη, χωρίς το παραδοσιακό αρνάκι! Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών, αρνιά και κατσίκια, οδήγησε στο κλείσιμο των σφαγείων σε ολόκληρη την χώρα, προκειμένου να ελεγχθεί η ασθένεια. Η μέθοδος αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματική και η εν λόγω ασθένεια τιθασεύτηκε σύντομα.
Κτηνοτρόφος που πάντρευε συγγενικό του πρόσωπο τον περασμένο Αύγουστο, έπεσε σε βαθειά κατάθλιψη όταν ο εστιάτορας που θα γινόταν το γαμήλιο τραπέζι του το ξέκοψε από την αρχή: αρνί ούτε για αστείο!
«Ακούς εκεί που θα κάνουμε γάμο με γουρούνι..», έλεγε και ξανάλεγε, μήπως πιστέψει και ο ίδιος...το κακό που τον βρήκε.
Η γαστρονομική και κοινωνική μας παράδοση σε δοκιμασία!
Βέβαια μετά μας ενέσκηψε η ευλογιά των προβάτων, μια ασθένεια με παρόμοια χαρακτηριστικά και αντίστοιχα μέτρα καταστολής και πρόληψης της επέκτασής της, αλλά στο ενδιάμεσο δεν μεσολάβησε καμία μεγάλη θρησκευτική (=γαστρονομική) εορτή, για να κρατηθούμε εντός θέματος.
Φέτος τα Χριστούγεννα, οι Γερμανοί θα φάνε την ακριβότερη χήνα από ποτέ! Η τιμή της στην αγορά έφτασε από 19 έως 21 ευρώ το κιλό, εάν μιλάμε για Γερμανικής προέλευσης, ενώ οι εισαγόμενες είναι αισθητά χαμηλότερες! Η περίφημη Γρίπη των πτηνών, έχει κυριολεκτικά αποδεκατίσει τα κοπάδια στην Κάτω Σαξονία και Ανατολική Γερμανία, σε βαθμό που σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης πτηνοτρόφων Κάτω Σαξονίας, η προσφορά γερμανικής χήνας να είναι φέτος κατά 20 με 30% χαμηλότερη από άλλες χρονιές. Μόνο το καλοκαίρι του 2022 θανατώθηκαν για προληπτικούς λόγους περί τα 40.000 πτηνά σε ολόκληρη την χώρα. Και τα κοπάδια, ως γνωστόν, δεν αντικαθίστανται από τη μια στιγμή στην άλλη.
Στις Αρχές Δεκεμβρίου, ο αγροτικός τύπος της Ρουμανίας, έγραφε έντρομος ότι πολλοί νοικοκυραίοι στα χωριά, δεν θα έχουν φέτος χοιρινό για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι τους, αφού αναγκάζονται να σφάξουν τα ζώα τους πριν προσβληθούν από την πανώλη των χοίρων και πάνε...άκλαυτα. Θα είναι πρώτη φορά που κάτοικοι των χωριών θα αναγκαστούν να αγοράσουν χοιρινό από τον χασάπη! Δεν το χωρούσε το μυαλό του συντάκτη του σχετικού άρθρου…
Στην μακρινή Καλιφόρνια, η τοπική κυβέρνηση κήρυξε την χώρα σε κατάσταση επιδημίας για την γρίπη των πτηνών, μετά την προσβολή δύο εργατών πτηνοτροφείου. Κι αυτό μόλις στις 19 Δεκεμβρίου, ελάχιστες δηλαδή ημέρες πριν το παραδοσιακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι! Οι αρχές διαβεβαιώνουν ότι η κήρυξη έγινε για να λυθούν τα χέρια των κρατικών φορέων που εμπλέκονται στην διαχείριση του θέματος και ότι η μετάδοση σε άνθρωπο της ασθένειας αυτής είναι πολύ σπάνιο φαινόμενο. Αλλά να που συνέβη. Όλος ο τύπος της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ αλλά και των γειτονικών πολιτειών, τις τελευταίες δύο ημέρες έχει άρθρα για το πόσο ασφαλές είναι να καταναλώσουμε γαλοπούλα και κοτόπουλο τις ημέρες αυτές.
Η αγορά, βρίσκεται μάλλον σε σύγχυση και οι τιμές ανεβοκατεβαίνουν σε τοπικό όμως επίπεδο. Σαφή εικόνα θα υπάρξει μετά τις γιορτές, αλλά το σίγουρο είναι ότι η αμφιβολία έχει ήδη ριζώσει ανάμεσα στους καταναλωτές. Σε εμάς εδώ, υπάρχει μια απόλυτα σχετική παροιμία: «το τρως και σε τρώει»…
Αντιλαμβάνεται κανείς, με αφορμή την αναφορά σε μεγάλα μόνο γεγονότα, ότι βρισκόμαστε ενώπιον νέων προκλήσεων και πιθανότατα μπροστά σε μια νέα διατροφική ημέρα. Τα πάσης φύσεως φαινόμενα που προκαλούν ανωμαλίες στην διατροφική αγορά πυκνώνουν συνεχώς, ενώ πέραν της εύλογης ανησυχίας του καταναλωτικού κοινού παραμονεύουν και οι κερδοσκόποι!
Και το κράτος, που είναι το κράτος; Εδώ το πράγμα γίνεται πιο σύνθετο ακόμη και από την ίδια την φύση του προβλήματος.
Δεν υπάρχει μια και σαφής απάντηση. Πολλές φορές ούτε το κράτος δεν ξέρει τις συνέπειες ενός προβλήματος, δεδομένων των νέων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί στην εκτροφή των ζώων. Άρα χρειάζεται χρόνο για να αποφασίσει τι θα κάνει. Θυμηθείτε με τις τρελές αγελάδες, όταν προβληματική ζωοτροφή, μόλυνε κοπάδια σε ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη, κάτω από την μύτη των πλέον ανεπτυγμένων υγειονομικών αρχών του κόσμου. Από την άλλη, οι πάσης φύσεως ομάδες συμφερόντων πιέζουν για μια λύση που συμφέρει τους ίδιους. Όπως για παράδειγμα γίνεται τώρα στην υπό εξέλιξη της ευλογιάς των προβάτων. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι συντελεστές από την μεριά της προσφοράς πιέζουν για την διεξαγωγή εμβολίου σε όλα τα κοπάδια.
Η επιστημονική όμως κοινότητα, στη μεγάλη της πλειοψηφία, δεν αποδέχεται την λύση αυτή στην παρούσα φάση της ασθένειας, ενώ η μεθοδολογία της ΕΕ επί του θέματος ξεκινάει από την καραντίνα, όπως ακριβώς έκανε η ελληνική κυβέρνηση.
Μεγάλα, σύνθετα και χωρίς σαφή αντιμετώπιση ζητήματα διατροφής θα μας απασχολούν ολοένα και συχνότερα. Αλλά και γάμο με γουρούνι, όπως παραπονιόταν ο φίλος μας κτηνοτρόφος, όπως και να το κάνεις, πάει πολύ!
