Ροή
Όλοι θέλουμε να ελπίζουμε πως σύντομα θα «βγούμε από την Κρίση». Ισως λιγότεροι το πιστεύουν και αυτοί δεν χρειάζεται να διαβάσουν παρακάτω. Ανήκω στους… υπόλοιπους και διατηρώ το… δικαίωμα να ονειρεύομαι. Θα σας πω, λοιπόν, ένα από τα όνειρά μου, για πολλά χρόνια τώρα. Μάλιστα, θα σπεύσω να πω ότι τώρα πια δεν το θεωρώ όνειρο αλλά σχέδιο πραγματοποιήσιμο και ρεαλιστικό.
Έζησα τη δεύτερη 10ετία της ζωής μου στην Κυψέλη και εκεί γύρισα στα 30 μου μετά την Αμερική. Η σημερινή Κυψέλη είναι θλιβερή απόδειξη της υποβάθμισης που υπέστησαν οι παλιές μεσο-αστικές συνοικίες με την Κρίση και τη δημογραφική αλλαγή που έφερε η μετανάστευση. Μια αεροφωτογραφία θα έπειθε για την πυκνότητα οικοδόμησης και μία βόλτα για την υποβάθμιση άλλοτε αξιοπρεπών μεσοαστικών πολυκατοικιών. Πάνω από όλα, θα ένοιωθε, ειδικά το καλοκαίρι, την αφόρητη θερμοκρασία που συγκρατεί η άσφαλτος και το τσιμέντο. Η ζωή στην Κυψέλη σήμερα πρέπει να είναι δύσκολη και αύριο αφόρητη.
Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει τη διπλή πρόκληση της διατήρησης ευημερίας και της κλιματικής αλλαγής. Τα προβλήματα του κλίματος συνολικά είναι τεράστια και έξω από μεμονωμένες ενέργειες μικρής κλίμακας. Η διαμόρφωση του μικροκλίματος, όμως, ίσως ακόμη ανήκει στη σφαίρα τοπικών παρεμβάσεων που επιφέρουν βελτίωση σε δύο κρίσιμα μέτωπα. Αυτό της οικονομικής κρίσης και της υποβάθμισης της ποιότητας ζωής. Για την οικονομική κρίση απαιτούνται επενδύσεις και αύξηση της απασχόλησης. Για την ποιότητα της ζωής μας χρειάζονται δουλειές και ελεύθερος χώρος για πράσινο, ξεκούραση και παιχνίδι των παιδιών.
Μία ριζική αστική ανάπλαση θα ήταν η λύση για ποικνοκατοικημένες περιοχές, όπως η Κυψέλη, το Παγκράτι και πολλές άλλες. Οικοδομικά τετράγωνα με πολυκατοικίες των πέντε ορόφων θα μπορούσαν να αντικατασταθούν με πολύ υψηλότερα βιοκλιματικά κτήρια με σύγχρονες ανέσεις και οικολογικές λύσεις για ψύξη, θέρμανση και διαχείριση απορριμμάτων. Οι ελεύθεροι χώροι που θα προέκυπταν θα αποτελούσαν μικρές οάσεις για μεγάλους και μικρούς. Η εξυπηρέτηση των κατοικιών από τις δημοτικές υπηρεσίες θα ήταν ευκολότερη και, συνεπώς, φτηνότερη, καθώς νέες τεχνολογίες σίγουρα θα προέκυπταν. Η εξυπηρέτηση με υπόγειους χώρους στάθμευσης θα ήταν μία πρόσθετη ανάσα καθώς και η αναδιάταξη άλλων λειτουργιών, όπως μαγαζιά, χώροι διασκέδασης, ασφάλεια κλπ.
Η Οικονομική διάσταση για τη μετάβαση στις νέες μορφές αστικής ανάπλασης δεν πρέπει, λογικά, να είναι δύσκολη. Μία εξειδικευμένη Τράπεζα με Κεφάλαιο βασισμένο σε μακροπρόθεσμο δανεισμό θα μπορούσε να βρει τα κατάλληλα «εργαλεία» αξιοποιώντας εγχώριους, κοινοτικούς και άλλους πόρους. Τα διαθέσιμα Κεφάλαια σήμερα είναι άφθονα και πολύ φθηνά για καλά «πακεταρισμένα» εγχειρήματα. Το κάθε διαμέρισμα στην Κυψέλη σήμερα είναι ραγδαία απαξιούμενη περιουσία για ιδιοκτήτες και πανάκριβη στεγαστική λύση για φτωχούς ενοικιαστές. Η μελετημένη διαχείριση του κρίσιμου διαστήματος «μετάπτωσης», ιδιαίτερα στην αρχή, και η παροχή φορολογικών και άλλων κινήτρων θα αύξανε τις πιθανότητες επιτυχίας. Αρκεί μόνο να σκεφτούμε τα πλεονεκτήματα από την επανεκκίνηση της οικοδομικής δραστηριότητας για να πάρουμε το εγχείρημα «σοβαρά». Μία σοβαρή Κυβέρνηση, μάλιστα, θα το είχε κάπως εντάξει και στο «Σχέδιο Ελληνικού», αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.
Ταυτόχρονα, η εμπειρία με τα Banlieues στο Παρίσι και των εργατικών κατοικιών στην Αθήνα πρέπει να αποφευχθεί. Σκοπός είναι να χρησιμοποιηθεί η Γη με τον καλύτερο τρόπο ώστε να αποκτήσει, πάλι, αξία η κατοικία. Η σωστή πολιτική πρέπει να αποφύγει τη γκετοποίηση και να στοχεύσει σε δημιουργία υψηλής ποιότητας όχι μόνο κατοικίας, αλλά διαβίωσης, συνολικά. Εγώ με το όνειρο τελείωσα. Ας αναλάβουν τώρα όσοι, νεότεροι, δεν το βλέπουν σαν όνειρο, αλλά ως ευκαιρία.
