Σε μία τρελή κούρσα ανόδου έχει εισέλθει ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), με βασικό ανατροφοδότη τις τεράστιες επενδύσεις, τις συμφωνίες που ανακοινώνονται η μία μετά την άλλη μεταξύ των κορυφαίων εταιρειών και τα προσδοκώμενα οφέλη. Ωστόσο, το πάρτι αυτό έχει αρχίσει να ξεθυμαίνει τις τελευταίες ημέρες, με τις μετοχές της ΑΙ να «παίρνουν μία ανάσα» από τα δυσθεώρητα ύψη.
Και ενώ το σκηνικό αυτό αποτελεί αναμενόμενη διόρθωση, εμπεριέχει κάποια ερωτηματικά και ανησυχίες για το μέλλον της ΑΙ, που στηρίζεται σε λίγες μόνο κορυφαίες τεχνολογικές και στα τεράστια κεφάλαια που επενδύονται. Ελάχιστες εταιρείες ελέγχουν την παραγωγή, τον ρυθμό και τη ροή των προηγμένων τεχνολογιών AI και αυτές αποφασίζουν πώς θα εξελιχθεί η AI και ποιος θα ωφεληθεί από τη μεταμορφωτική της ισχύ, αναφέρει το Bloomberg.
Πολύ περισσότερο, επικρατεί μία αίσθηση φόβου ότι η σημερινή άνθηση της τεχνητής νοημοσύνης ίσως να έχει γίνει απειλή για την ίδια την επιστήμη του AI.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι και ανησυχίες
Ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης έχει circular nature, που σημαίνει ότι επηρεάζεται από τις μακροπρόθεσμες, διαρθρωτικές τάσεις που διαμορφώνουν την οικονομία ή την τεχνολογία για χρόνια ή δεκαετίες και όχι από βραχυπρόθεσμες μεταβολές ή κύκλους της αγοράς.
Συνεπώς, η τεχνητή νοημοσύνη θεωρείται δομική τεχνολογική αλλαγή που αναμένεται να επηρεάσει σχεδόν κάθε κλάδο της οικονομίας με μακροπρόθεσμη επίδραση στην παραγωγικότητα, την απασχόληση, και τον τρόπο που λειτουργούν οι επιχειρήσεις.
Πολλοί την παραλληλίζουν με το Διαδίκτυο τη δεκαετία του 1990 ή την ηλεκτρική ενέργεια στις αρχές του 20ού αιώνα: άλλαξε τα πάντα, και για πάντα.
Παρότι όμως η AI είναι μια τεράστια ευκαιρία, υπάρχουν βραχυπρόθεσμοι φόβοι και κίνδυνοι που οδηγούν σε πτώση των μετοχών.
Κατά πρώτο, επικρατεί υπερβολική αισιοδοξία, η οποία έχει απογειώσει στα ύψη τις μετοχές των εταιρειών που σχετίζονται με AI, όπως Nvidia, AMD, Palantir. Η τάση αυτή έχει κάνει πολλούς επενδυτές αγοράζουν από φόβο μην «χάσουν την ευκαιρία», ανεξάρτητα από τα θεμελιώδη στοιχεία, με κίνδυνο τη δημιουργία φούσκας.
Δεύτερον, η ευφορία γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη προκαλεί έναν «ενάρετο κύκλο ανατροφοδότησης», ο οποίος μετατρέπει τους σκεπτικιστές σε αγοραστές μετοχών και μάλιστα σε υψηλότερα επίπεδα τιμών. Αυτή η συμπεριφορά, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πολλοί επενδυτές έχουν φτάσει ή πλησιάζουν τα όρια της μέγιστης έκθεσης, έχει δημιουργήσει αυξημένο καθοδικό κίνδυνο για τις μετοχές, σημειώνει στο Bloomberg ο Τσάρλι ΜακΈλιγκτον, στρατηγικός αναλυτής διασυνοριακών αγορών στην Nomura.
Τρίτον, εάν η Fed και οι κεντρικές τράπεζες καθυστερήσουν τη μείωση επιτοκίων, καθώς ο πληθωρισμός παραμείνει υψηλός, η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει τις τεχνολογικές μετοχές, που βασίζονται σε μελλοντικά κέρδη.
Τέταρτον, υπάρχουν πάντα τα γεωπολιτικά ρίσκα, καθώς ένας πιθανός εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ–Κίνας ή ρυθμιστικά πρόστιμα από την ΕΕ θα «χτυπήσουν» τις Big Tech. Επιπλέον, ο Τραμπ ή άλλες κυβερνήσεις μπορεί να αλλάξουν την πολιτική γύρω από την AI.
Πέμπτον, αυτή η υπερβολική ευφορία δεν μεταφράζεται ακόμα σε έσοδα. Πολλές εταιρείες έχουν ανακοινώσει στρατηγικές στον χώρο της ΑΙ, αλλά δεν έχουν έσοδα ή κέρδη από αυτήν. Και όταν ο ενθουσιασμός προηγείται των αποτελεσμάτων, η αγορά διορθώνει απότομα.
Εμπορευματοποίηση ή επιστήμη;
Επιπλέον, καθώς τα οικονομικά συμφέροντα γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη αυξάνονται, αναλυτές αλλά και εκπρόσωποι του κλάδου βλέπουν την εμπορευματοποίηση να αλλοιώνει το επιστημονικό πεδίο που στηρίζει την τεχνολογία. Η έρευνα έχει μετατοπιστεί από ένα ευρύ φάσμα καθιερωμένων εταιρειών, νεοφυών επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε ελάχιστα εταιρικά εργαστήρια, όπως η Google DeepMind, η Microsoft, η Meta και η OpenAI.
Υπό τεράστια πίεση να δικαιολογήσουν επενδύσεις δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα εργαστήρια αυτά επικεντρώνονται κυρίως στο να αποσπάσουν βελτιώσεις από τα ίδια μοντέλα, που μέχρι σήμερα έχουν εντυπωσιάσει. Κρατούν τα ευρήματά τους μεταξύ τους κρυφά, ελπίζοντας να αποκτήσουν εμπορικό πλεονέκτημα.
Η ανησυχία έγκειται μήπως εντέλει όλη αυτή η δυναμική τυφλώνει ολόκληρο τον κλάδο από τις πιο σημαντικές εφαρμογές, περιορίζοντας τις πιθανότητες να ανακαλυφθούν εναλλακτικοί δρόμοι που θα οδηγήσουν στην επόμενη μεγάλη πρόοδο.
Το πραγματικό πρόβλημα είναι η πρόοδος που δεν συμβαίνει
Ίσως φαίνεται αντιφατικό να ανησυχεί κανείς για τις καινοτομίες που δεν γίνονται. Αλλά ήδη από πέρυσι, αρκετοί επιστήμονες είχαν αρχίσει να προειδοποιούν ότι η τρέχουσα στρατηγική για την ανάπτυξη μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs), όπως το ChatGPT, δείχνει να αποδίδει όλο και λιγότερα αποτελέσματα.
Αυτή η απαισιοδοξία φάνηκε να επιβεβαιώνεται τον Αύγουστο, όταν η OpenAI κυκλοφόρησε το GPT-5. Παρόλο που υπήρχαν προσδοκίες για σημαντική πρόοδο, οι περισσότεροι ειδικοί θεώρησαν ότι ήταν απλώς μια σταδιακή βελτίωση. Σε μια από τις πιο παρακολουθούμενες δοκιμές για μοντέλα AI, το GPT-5 δεν ξεπέρασε καν όλα τα μοντέλα που ήδη κυκλοφορούσαν στην αγορά.
Ορισμένοι ειδικοί θεώρησαν αυτή την απογοήτευση ως σημάδι ότι η OpenAI αντιμετωπίζει δυσκολίες και χάνει έδαφος έναντι των ανταγωνιστών της. Άλλοι είδαν κάτι βαθύτερο.
Ο Gary Marcus, γνωστός επιστήμονας της AI και δριμύς επικριτής της OpenAI, υποστήριξε, σε δηλώσεις του στο Bloomberg, ότι η εταιρεία συστηματικά υπερέβαλε για τις δυνατότητες των LLMs. Κατά τη γνώμη του, το «στραβοπάτημα» της OpenAI αποδεικνύει ότι ήρθε η ώρα τα κορυφαία εργαστήρια να αλλάξουν πορεία και να πειραματιστούν με νέες προσεγγίσεις.
Απειλή, αλλά και ευκαιρία
«Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί τόσο απειλή όσο και τεράστια ευκαιρία», δήλωσε η Βιρζινί Μεζόνεβ, ανώτατο στέλεχος της Allianz Global Investors κατά τη διάρκεια της συνόδου Bloomberg Investment Management στο Λονδίνο.
«Είναι πολύ δύσκολο να κάνεις προβλέψεις, αλλά το 15% έως 20% των εταιρειών που είναι εισηγμένες σήμερα ενδέχεται να μην υπάρχουν σε πέντε χρόνια από τώρα».
Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης έχει προκαλέσει μια τεράστια επενδυτική έκρηξη για όσους θεωρούνται κερδισμένοι της νέας τεχνολογίας, όπως η κατασκευάστρια μικροτσίπ Nvidia, η οποία έχει σημειώσει άνοδο 161% από την κυκλοφορία του ChatGPT της OpenAI τον Νοέμβριο του 2022.
Ταυτόχρονα, έχει προκαλέσει ανησυχίες για θέσεις εργασίας και ολόκληρους κλάδους που ενδέχεται να καταστούν παρωχημένοι εξαιτίας της τεχνολογίας.
Η Mεζόνεβ προβλέπει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα οδηγήσει πολλές εταιρείες στην αφάνεια, ενώ άλλες θα εξαγοραστούν.
