Σε δεινή θέση βρίσκεται η Ευρώπη σε όρους πολιτικής αβεβαιότητας. Και στην παραδοχή αυτή συναινεί η πλειοψηφία των πολιτικών αναλυτών και λοιπών παρατηρητών.
Από τις επικείμενες διαπραγματεύσεις για το Brexit ως το δημοψήφισμα για τη Συνταγματική Αναθεώρηση στην Ιταλία τον Δεκέμβριο, το «πέπλο» της πολιτικής αβεβαιότητας έχει «σκεπάσει» σχεδόν κάθε ισχυρή οικονομία της Γηραιάς Ηπείρου.
Στη Μεγάλη Βρετανία, σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει πόσο «σκληρό» θα είναι το Brexit που εξήγγειλε η πρωθυπουργός της χώρας, Theresa May. Επί της ουσίας, κανείς δεν γνωρίζει πως ακριβώς θα είναι το Brexit.
Γαλλία και Γερμανία θα βρεθούν αντιμέτωπες με «καυτές» εκλογικές αναμετρήσεις την επόμενη χρονιά, με την άνοδο των αντι-ευρωπαϊκών/ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων να απειλεί το ευρωπαϊκό status quo.
Στην Ιταλία, απόρριψη της Συνταγματικής Αναθεώρησης στο δημοψήφισμα δεν αποκλείεται να σημάνει και το «τέλος» του πρωθυπουργού, Matteo Renzi, από τη διακυβέρνηση της χώρας.
«Η έκρηξη αυτής της πολιτικής αβεβαιότητας δεν ανησυχεί μόνο τον μέσο Ευρωπαίο πολίτη, αλλά και τη διεθνή επενδυτική κοινότητα, η οποία βρίσκεται εκ νέου σε κατάσταση συναγερμού. Οι επενδυτές αποσύρουν άρον άρον τα κεφάλαιά τους από τα ευρωπαϊκά assets και μάλιστα με ρυθμό ταχύτερο από ότι συνέβαινε στη διάρκεια της κρίσης», διαπιστώνουν οι αναλυτές της HSBC, σε σχετική έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα αυτή την εβδομάδα.
«Οι επενδυτές αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από την Ευρώπη εδώ και… 31 διαδοχικές εβδομάδες», αποκαλύπτουν οι Amit Shrivastava, Robert Parkes και Eshan Raka, αναλυτές της βρετανικής επενδυτικής τράπεζας, στην έκθεσή τους που φέρει τον διακριτικό τίτλο «Equity Insights».
Για τους περισσότερους επενδυτές, δύο είναι οι κύριες εστίες κινδύνου για την Ευρώπη, οι οποίες και τους αναγκάζουν να στραφούν μακριά από τη Γηραιά Ήπειρο για επενδύσεις: Το Brexit και το ιταλικό δημοψήφισμα.
«Η αβεβαιότητα για το Brexit ούτως ή άλλως υπάρχει εδώ και καιρό. Αυτό όμως που δεν αποκλείεται να επιδεινώσει περαιτέρω την πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη είναι το ιταλικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου», υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, οι αναλυτές της HSBC. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν επεξεργαστεί, οι εκροές κεφαλαίων από τα ευρωπαϊκά assets έχουν φτάσει στο δυσθεώρητο ποσό των 77 δισ. δολαρίων.
«Η πολιτική αβεβαιότητα είναι ικανή να προκαλέσει ένα ισχυρό σοκ στην ευρωπαϊκή αγορά. Η ανησυχία έχει χτυπήσει κόκκινο», τονίζουν επίσης.
Οι μαζικές εκροές κεφαλαίων από την ευρωπαϊκή αγορά αντανακλούν το ευρύτερο – αρνητικό – κλίμα που επικρατεί στη Γηραιά Ήπειρο. Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πως θα είναι το πολιτικό τοπίο στα ευρωπαϊκά κράτη σε μερικά χρόνια από τώρα. Ποιος θα είναι στην εξουσία; Πόσο ψηλά μπορούν να φτάσουν τα ποσοστά των αντιευρωπαϊκών κομμάτων; Πως θα είναι η ζωή στη Βρετανία – και δη στην Ευρώπη – μετά το Brexit;
Ερωτήσεις που ζητούν εναγωνίως απαντήσεις. Και όσο οι απαντήσεις δεν έρχονται, τόσο ενισχύεται η αβεβαιότητα. Και όσο η αβεβαιότητα εντείνεται, τόσο μεγαλύτερο είναι το πλήγμα στην οικονομία.
«Όσο η πολιτική αβεβαιότητα παραμένει, τόσο περισσότερες είναι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που βάζουν πάγο στις επενδύσεις. Η τάση αυτή αναμένεται να διατηρηθεί και την επόμενη χρονιά», προβλέπει, με τη σειρά του, ο Chris Williamson της IHS Markit.
