Η διακοπή του καπνίσματος στη μέση ηλικία ή ακόμα και αργότερα στη ζωή, συνδέεται με βραδύτερη έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, σύμφωνα με νέα μελέτη ερευνητών του Βρετανικού University College London, η οποία έχει βαρύνουσα σημασία για την προστασία από την παγκόσμια «επιδημία» της νόσου Αλτσχάιμερ.
Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet Healthy Longevity», εξέτασε δεδομένα από 9.436 άτομα με μέσο όρο ηλικίας, τα 58 έτη σε 12 χώρες, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των γνωστικών τεστ μεταξύ ατόμων που διέκοψαν το κάπνισμα με εκείνα μιας αντίστοιχης ομάδας ελέγχου που συνέχισε να καπνίζει. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι γνωστικές βαθμολογίες όσων είχαν διακόψει το κάπνισμα παρουσίασαν μικρότερη μείωση από τους συνομηλίκους τους που συνέχιζαν να καπνίζουν.
Φρενάρει η έκπτωση της μνήμης και της λεκτικής ευχέρειας
Ας δούμε πόσο ήταν το όφελος: Για την λεκτική ευχέρεια, ο ρυθμός μείωσης ήταν κατά 50% λιγότερος σε όσους μεσήλικες διέκοψαν το κάπνισμα, ενώ η έκπτωση της μνήμης τους επιβραδύνθηκε κατά 20%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη έκπτωση μνήμης των καπνιστών.
Επειδή η μικρότερη και βραδύτερη γνωστική εξασθένηση σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας και ειδικότερα της πιο διαδεδομένης μορφής άνοιας, της νόσου Αλτσχάιμερ, τα νέα ευρήματά προστίθενται σε ένα αυξανόμενο όγκο επιστημονικών δεδομένων που υποδηλώνουν ότι η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αποτελέσει στρατηγική υγείας για την πρόληψη και την επιβράδυνση της ασθένειας. Ωστόσο, απαιτείται μεγαλύτερη διερεύνηση για να επιβεβαιωθεί αυτή η θεωρία.
Κίνητρο για μεσήλικες και ηλικιωμένους
Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dr. Mikaela Bloomberg, από το Ινστιτούτο Επιδημιολογίας και Φροντίδας Υγείας του UCL επισημαίνει πως η μελέτη υποδηλώνει ότι η διακοπή του καπνίσματος βοηθά τους ανθρώπους να διατηρήσουν καλύτερη νοητική υγεία μακροπρόθεσμα, ακόμη και όταν η διακοπή γίνεται στην ηλικία των 50 ετών ή σε μεγαλύτερη ηλικία.
«Γνωρίζουμε ήδη ότι η διακοπή του καπνίσματος, ακόμη και αργότερα στη ζωή, ακολουθείται από σημαντικές βελτιώσεις στην καρδιαγγειακή υγεία και την συνολικότερη ευεξία. Φαίνεται ότι και για τις νοητικές λειτουργίες, ποτέ δεν είναι αργά να κόψουμε το κάπνισμα» προσθέτει η Mikaela Bloomberg.
Η βαρύτητα του ευρήματος είναι μεγάλη γιατί οι μεσήλικοι καπνιστές συνήθως δεν κάνουν προσπάθεια διακοπής θεωρώντας ότι είναι πλέον αργά για να κερδίσουν κάτι. Η μελέτη δείχνει πως αυτή η παγιωμένη άποψη δεν ευσταθεί καθώς αναφορικά με την νοητική λειτουργία υπάρχει μεγάλο όφελος και συνεπώς διαμορφώνεται ένα νέο πειστικό κίνητρο για
να πείσουμε μεσήλικες, παππούδες και γιαγιάδες να κόψουν το κάπνισμα.
Στρατηγική επιλογή ο έλεγχος του καπνίσματος στους γηράσκοντες πληθυσμούς
Η σημασία του ευρήματος αποκτά μεγαλύτερες διαστάσεις αν αναλογιστούμε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός γηράσκει και ειδικά στην Ελλάδα έχουμε από τους πλέον γερασμένους λαούς της Ευρώπης μαζί με την Ιταλία. Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι πρέπει να επενδύσουμε στον έλεγχο των προϊόντων καπνού και πως υπάρχει όφελος σε κάθε ηλικία και αν επιτευχθεί η διακοπή του καπνίσματος.
Το κάπνισμα βλάπτει την υγεία του εγκεφάλου εν μέρει επειδή επηρεάζει την καρδιαγγειακή υγεία προκαλώντας βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία που παρέχουν οξυγόνο στον εγκέφαλο. Στον μηχανισμό της εμφάνισης της έκπτωσης στην νοητική λειτουργία, ρόλο διαδραματίζει και η χρόνια φλεγμονή, που πλήττει άμεσα τα εγκεφαλικά κύτταρα μέσω του οξειδωτικού στρες.
Μακροπρόθεσμα τα οφέλη της καθυστερημένης διακοπής του καπνίσματος
Ο δεύτερος κατά σειρά συγγραφέας της μελέτης καθηγητής Andrew Steptoe από το Ινστιτούτο Επιδημιολογίας και Φροντίδας Υγείας του UCL υπογραμμίζει ότι η βραδύτερη νοητική εξασθένηση συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας. Προηγούμενες μελέτες είχαν διαπιστώσει μια βραχυπρόθεσμη βελτίωση στη γνωστική λειτουργία μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Δεν είχε ωστόσο καταγραφεί η μακροπρόθεσμη επίπτωση του.
Για να απαντήσουν σε αυτή την ερώτηση, η ερευνητική ομάδα εξέτασε δεδομένα από τρεις εν εξελίξει μελέτες, την Αγγλική Διαχρονική Μελέτη Γήρανσης (ELSA), την Έρευνα για την Υγεία, τη Γήρανση και τη Συνταξιοδότηση στην Ευρώπη (SHARE) και τη Μελέτη για την Υγεία και τη Συνταξιοδότηση (HRS).
Περισσότεροι από 4.700 συμμετέχοντες από 10 ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ, που διέκοψαν το κάπνισμα συγκρίθηκαν με ίσο αριθμό ατόμων που το συνεχίζουν. Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν σε διάστημα 6 ετών μετά τη διακοπή του καπνίσματος, όπου διαπιστώθηκε ότι η έκπτωση της μνήμης ήταν κατά 20% πιο αργή και η έκπτωση της λεκτικής ευχέρειας ήταν κατά 50% πιο αργή, σε όσους δεν κάπνιζαν πια.
Σε όρους βιολογικής ηλικίας, για κάθε χρόνο που γερνούν, όσοι διακόπτουν το κάπνισμα παρουσιάζουν τρεις έως τέσσερις μήνες λιγότερη έκπτωση της μνήμης και έξι μήνες λιγότερη έκπτωση της λεκτικής ευχέρειας.
Καταλήγοντας, οι ερευνητές του UCL επισημαίνουν πως προηγούμενες μελέτες σε μεσήλικες άνω των 65 ετών που διέκοψαν το κάπνισμα νωρίς ή στη μέση ηλικία παρουσιάζουν συγκρίσιμα γνωστικά σκορ με τους μη καπνιστές, γεγονός που ενισχύει την επιστημονική θεωρία πως «ποτέ δεν είναι αργά για να κόψουμε το κάπνισμα»!
