Ροή
Αισιόδοξα μηνύματα και ισχυρές προοπτικές χαρακτηρίζουν την φετινή τουριστική χρονιά, με τους αστερίσκους ωστόσο να παραμένουν και τις αβεβαιότητες να εξακολουθούν να απειλούν με εκτροχιασμό τα τουριστικά έσοδα. Το παραπάνω ήταν το μήνυμα που εξέπεμψε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, Γιάννης Ρέτσος, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, η οποία πραγματοποιήθηκε ενόψει της έναρξης της σεζόν.
Ισχυρό momentum παρά το πάγωμα των κρατήσεων λόγω πολέμου
Σύμφωνα με το πρόεδρο του ΣΕΤΕ, πολλά τουριστικά καταλύματα κι επιχειρήσεις έχουν ανοίξει τις πύλες τους ή αναμένεται να ανοίξουν το προσεχές διάστημα. Ωστόσο εκτιμήσεις για την κίνηση των πρώτων εβδομάδων της σεζόν είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν μετά και το πάγωμα που έφερε στις κρατήσεις ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Μετά από δύο πανδημικές χρονιές που περιόρισαν τα έσοδα κατά 75% και κατά 40% αντίστοιχα και δεδομένης της ανοδικής πορείας του τουρισμού που παρατηρήθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2021, υπήρξε ένα πολύ θετικό μομέντουμ για τον ελληνικό τουρισμό φέτος. Η συνθήκη βέβαια ανατράπηκε αρχικά με την Όμικρον που περιόρισε τις προκρατήσεις. Αν δεν είχε εξαπλωθεί η μετάλλαξη ο αριθμός τους θα ξεπερνούσε τους πρώτους μήνες της χρονιάς αυτόν της χρυσής χρονιάς του 2019. Μετέπειτα δε, με το ξέσπασμα του πολέμου επιδεινώθηκε, αφού παρατηρήθηκε ένα πάγωμα στις κρατήσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Προεδρος του ΣΕΤΕ. Για την συνέχεια βέβαια, οι εκτιμήσεις είναι θετικές και εδράζονται τόσο στην αυξημένη κινητικότητα που παρατηρείται στους ελληνικούς αιθέρες, με τις αεροπορικές εταιρείες να μάχονται για ένα slot στα ελληνικά αεροδρόμια, όσο και στο γεγονός ότι δεν έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα ακυρώσεις. Προϋπόθεση βέβαια, είναι ο πόλεμος να τερματιστεί σύντομα, ώστε βασικές αγορές, όπως η αμερικανική, που είναι ιδιαίτερα επισφαλείς σε δυσμενείς γεωπολιτικές εξελίξεις, να μην αναστείλουν τα ταξίδια τους προς την Ελλάδα.
«Συνεχίζουμε να κινούμαστε σε αχαρτογράφητα ύδατα. Ακόμα και ο πόλεμος να μην είχε γίνει, θα ήμασταν σε μια ακόμη χρονιά Covid, γεγονός που σημαίνει και πάλι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, έστω κι αν σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με πριν. Το πάγωμα των κρατήσεων που παρατηρήθηκε όμως, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναστρέψει τη χρονιά. Αν οι εχθροπραξίες σταματήσουν - ελπίζουμε το συντομότερο και για ανθρωπιστικούς λόγους, θα δούμε έντονη επαναφορά των κρατήσεων», επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η τουριστική κίνηση αναμένεται να διατηρήσει φέτος τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που απέκτησε λόγω πανδημίας, δηλαδή τις διαφορετικές ταχύτητες των διαφόρων προορισμών και τις περιορισμένες οδικές αφίξεις. Όσο για τις χώρες που αναμένεται να τροφοδοτήσουν φέτος την τουριστική αγορά, περιλαμβάνονται αρκετές ευρωπαϊκές (Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Νορβηγία) ενώ μεγάλη βαρύτητα δίνεται και στην αμερικανική, η οποία για πρώτη φορά έχει τόσες απευθείας συνδέσεις με την χώρα μας.
Μακρά η επίδραση των πληθωριστικών πιέσεων
Η παύση του πυρός βέβαια είναι η μια προϋπόθεση για μια καλή τουριστική πορεία φέτος. Μια άλλη, σοβαρότερη, που απορρέει από τον πόλεμο αλλά αναμένεται να συνεχιστεί ακόμα και μετά την παύση των εχθροπραξιών είναι οι πληθωριστικές πιέσεις οι οποίες μειώνουν αισθητά το εισόδημα των νοικοκυριών και ασκούν πρόσθετες πιέσεις στα ταμειακά διαθέσιμα των τουριστικών επιχειρήσεων. «Ο τουρισμός είναι ψυχολογία, όμως η πανδημία έχει δημιουργήσει όρεξη στον κόσμο να ταξιδέψει η οποία θα επανέλθει σύντομα αν τελειώσει ο πόλεμος. Μεγαλύτερη ανησυχία γεννούν οι αλλαγές στα μακροοικονομικά και ο πληθωρισμός που αυξάνει σε επίπεδα που δεν θυμόμαστε πλέον» επεσήμανε σχετικά ο κ. Ρέτσος. Η ακρίβεια που έρχεται ως επακόλουθο του πληθωρισμού, έχει φέρει αυξήσεις στις τιμές πολλών ειδών πρώτης ανάγκης μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Μετά από δύο χρόνια πανδημίας βέβαια, η έντονη διάθεση των ταξιδιωτών για αποδράσεις θα μπορούσε να υπερκεράσει φέτος την πραγματική ακρίβεια και να φανούν οι επιπτώσεις της στο απώτερο μέλλον, εφόσον η κατάσταση συνεχιστεί. Η αρνητική επίδραση δηλαδή θα μπορούσε να γίνει περισσότερο αισθητή το 2023 από ότι το 2022» εξήγησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων.
Ακόμα κι αν η παραπάνω συνθήκη ισχύσει βέβαια και οι αφίξεις προσεγγίσουν σε απόλυτους αριθμούς αυτές του 2019, δεν σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις του τουρισμού θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν, αφού όπως διευκρίνισε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, αντιμετωπίζουν ήδη πολύ αυξημένα λειτουργικά κόστη. «Οι αυξήσεις των μισθών, ο τριπλασιασμός του ενεργειακού κόστους μέσα σε έξι μήνες και οι αυξήσεις στα λοιπά αγαθά είναι πολύ πιθανό να τις φέρουν αντιμέτωπες με νέα οικονομικά προβλήματα το επόμενο διάστημα». Αυτός είναι και ο λόγος που βασικό στοίχημα του κλάδου για την επόμενη χρονιά θα είναι «η αύξηση των τιμών από τους tour operators, ώστε να περιοριστούν τα ζητήματα βιωσιμότητας που μπορεί να προκύψουν», όπως συμπέρανε ο κ. Ρέτσος. Ως πρόσθετη στήριξη ωστόσο, ο Σύνδεσμος διατηρεί ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς επισημαίνοντας τα μέτρα που θα μπορούσαν να αμβλύνουν τα προαναφερθέντα ζητήματα. «Εμείς προσπαθήσαμε καθ’όλη τη διάρκεια της κρίσης να λειτουργήσουμε χωρίς μαξιμαλισμούς, proactive, να λειτουργήσουμε σε λογικά πλαίσια, ώστε να δούμε εγκαίρως πώς μπορεί να αμβλυνθεί ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις. Η επιδότηση του ενεργειακού κόστους, η παράταση του Συνεργασία για Απρίλιο και Μάιο και οι συζητήσεις που γίνονται για την μείωση του ΦΠΑ σε διαμονή και μεταφορές είναι πολύ σημαντικά για το σύνολο της τουριστικής δραστηριότητας» σημείωσε ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
«Κόκκινη γραμμή» οι βραχυχρόνιες μισθώσεις
Σε συζητήσεις με τους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς βρίσκεται ο Σύνδεσμος και για ένα ακόμα ζήτημα, το οποίο απειλεί την υγιή ανάπτυξη του κλάδου, όπως επεσήμανε ο κ. Ρέτσος. Ο λόγος για τον ανταγωνισμό, ο οποίος εντείνεται και στρεβλώνεται όχι τόσο από τις αγορές του εξωτερικού αλλά από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις που ανθούν εντός Ελλάδας. «Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν λάβει μια εντελώς διαφορετική μορφή σε σχέση με το παρελθόν. Πλέον δεν μιλάμε για ένα επιπλέον διαμέρισμα που νοικιάζει ένας ιδιώτης, αλλά για οργανωμένες τουριστικές επιχειρήσεις, ολόκληρα ξενοδοχεία, τα οποία εκμεταλλεύονται τις γκρίζες ζώνες της κείμενης νομοθεσίας και ασκούν τουριστική δραστηριότητα εκπίπτοντας από όλες τις υποχρεώσεις που βαρύνουν τους υπόλοιπους. Η εξαγγελία επενδύσεων για τέτοιου τύπου δραστηριότητες από επαγγελματίες του κλάδου αποτελεί για εμάς στον τουρισμό “κόκκινη γραμμή“, αφού πρόκειται για μια επιχειρηματική δραστηριότητα που δεν υποχρεούται να πληρώνει φόρο διαμονής, που απασχολεί ανασφάλιστους εργαζόμενους και πολλά άλλα, στρεβλώνοντας εντέλει τον ανταγωνισμό» επεσήμανε χαρακτηριστικά. Για το λόγο αυτό, ο ΣΕΤΕ συντάσσεται με τους λοιπούς φορείς του κλάδου, οι οποίοι θα καταθέσουν σύντομα, νέες προτάσεις στους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς όπως η βελτίωση του νομικού πλαισίου και η αύξηση των ελεγκτικών μηχανισμών. «Το κράτος πρέπει να πάρει θέση και να κινητοποιηθεί άμεσα για να καταστήσει σαφές ότι τέτοιου τύπου επενδύσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό δεν είναι καλοδεχούμενες στη χώρα» τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ.
Πιο αισιόδοξη είναι ωστόσο η προοπτική για τον διεθνή ανταγωνισμό, με τον Πρόεδρο του ΣΕΤΕ να επισημαίνει ότι η Τουρκία και η επιθετική εμπορική πολιτική που αναμένεται να υιοθετήσει για να αντισταθμίσει τις απώλειες από τους Ρώσους τουρίστες, δεν απειλεί ευθέως την τουριστική πορεία της χώρας. «Πρόκειται για μια αγορά που δεν είναι ευθέως ανταγωνιστική με την Ελλάδα. Ούτε πέρυσι επηρεαστήκαμε από τις πρακτικές των τουρκικών τουριστικών επιχειρήσεων. Κι αυτό γιατί η χώρα έχει επιτύχει να χτίσει ένα ισχυρό τουριστικό brand name, κι αυτό φαίνεται να έχει εμπεδωθεί στην συνείδηση των τουριστών».
SOS για την έλλειψη εργαζομένων
Αν το καλό σενάριο επικρατήσει, πρόσθετες πιέσεις στον κλάδο αναμένεται να δημιουργήσει και η έλλειψη προσωπικού. Η «φυγή των εργαζομένων» από διάφορους κλάδους αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο που ξέσπασε παράλληλα με την υγειονομική κρίση και όσο επιστρέφουμε στην κανονικότητα θα αρχίσει να γίνεται πιο αισθητό, όπως εξήγησε ο κ. Ρέτσος. Στην περίπτωση του ελληνικού τουρισμού μάλιστα, ήδη μια στις πέντε θέσεις οργανογράμματος μιας τουριστικής επιχείρησης μένει κενή, γεγονός προβληματικό ειδικά σε συνθήκες αυξημένης κίνησης. Παρότι «έτοιμες λύσεις στο εν λόγω ζήτημα δεν υπάρχουν», ο ΣΕΤΕ δρομολογεί μια καμπάνια σε συνεργασία με την Marketing Greece, η οποία στοχεύει να ενημερώσει το κοινό για το τι σημαίνει η εργασία στον τουρισμό και τι ευκαιρίες καριέρας μπορεί να προσφέρει. Πρόσθετος στόχος είναι μάλιστα να δημιουργηθούν στο μέλλον και ευκαιρίες κατάρτισης εργαζομένων, με την βοήθεια των σχετικών κονδυλίων που θα ενεργοποιηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. «Ο τουρισμός είναι καταλύτης για τη μείωση της ανεργίας στη χώρα, δημιουργώντας φέτος 50.000 θέσεις εργασίας, ενισχύοντας και με τον τρόπο αυτό το ΑΕΠ της χώρας» κατέληξε ο κ. Ρέτσος.
