Η τραπεζική κρίση, τα συνταξιοδοτικά Ταμεία και ο καινούριος «πόλεμος»

«Καθώς οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, οι δανειολήπτες αντιμετωπίζουν τώρα απότομα αυξανόμενα βάρη εξυπηρέτησης του χρέους. H ανατιμολόγηση ευρείας βάσης στις αγορές περιουσιακών στοιχείων μπορεί επίσης να εκθέσει τις τράπεζες σε πρόσθετους κινδύνους». Δεν θα μπορούσε να περιγράψει κανείς πιο συγκεκριμένα και πιο απλά τις αιτίες της τραπεζικής κρίσης που έχει ξεσπάσει μέσα στον Μάρτιο, τη συνέχεια της οποίας κανείς ακόμα δεν μπορεί να προδιαγράψει.

Το προηγούμενο απόσπασμα είναι παρμένο από την εισαγωγή του κειμένου της Επιτροπής της Βασιλείας ΙΙΙ που συνεδρίασε στις 23 – 24 Μαρτίου για να εξετάσει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και να δώσει κάποιες κατευθυντήριες γραμμές στις Κεντρικές Τράπεζες για την συνέχεια...

Αυτό που έχει ήδη συμβεί και αποτυπώνει με ακρίβεια... χιλιοστού τις συνέπειες της εκτίμησης της Επιτροπής της Βασιλείας ΙΙΙ της BIS, τόσο σε ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, είναι «τρομακτικό» αν αναλογισθεί κανείς την ταχύτητα με την οποία έχει εξελιχθεί σε λιγότερο από 2 εβδομάδες και δεν συγκρίνεται σε τίποτα με εκείνο του 2008:

Κατάρρευση της Silicon Valley Bank, πτώση της τιμής της μετοχής κατά 90% της First Republic Bank, εξαγορά της Credit Suisse από την UBS για να αποφευχθεί η εξάπλωση της κρίσης, απότομη βουτιά της Deutsche Bank και... «κύριος οίδε» ποια θα είναι η συνέχεια.

Στο μεταξύ οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση ή μη, της δυνατότητας υλοποίησης της εξαγοράς της Credit Suisse από την UBS, ενώ την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ ο Τζερόμ Πάουελ παραδέχεται ότι η κρίση αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει πιστωτική κρίση με σημαντικές επιπτώσεις σε μία πιθανή επιβράδυνση της οικονομίας, δηλαδή ύφεση.

Ένας απίθανος φαύλος κύκλος

Λίγο πολύ μοιάζει με έναν φαύλο κύκλο στου οποίου το κέντρο βρίσκεται το αδιέξοδο της σχέσης αύξησης επιτοκίων και πληθωρισμού. Μερικά στοιχεία που καταγράφονται σε αναλύσεις του Bloomberg είναι ενδεικτικά αυτού του αδιεξόδου.

Στο χρονικό διάστημα από τη στιγμή της έναρξης αύξησης των επιτοκίων έχουν «μετακινηθεί» με κατεύθυνση την «έξοδο» περί τα 600 δισ. δολ.

Τα σχετικά στοιχεία αποτυπώνονται και στα δύο προηγούμενα διαγράμματα του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών (IIF) «φωτογραφίζοντας» το τι ακριβώς σημαίνουν οι δύο «κίνδυνοι» που επισημαίνει η ανακοίνωση της Επιτροπής της Βασιλείας ΙΙΙ.

Και το μεγάλο ερώτημα είναι πλέον – πέρα από τις επίμονες δηλώσεις των προέδρων των κεντρικών τραπεζών όπως αυτές του Νάγκελ (Bundesbank) ή του Κνότ (Ολλανδία) – το κατά πόσο η ΕΚΤ μπορεί να συνεχίσει να αυξάνει το κόστος του χρήματος στην Ευρωζώνη. Και τι θα ακολουθήσει με τα πρώτα σημάδια μίας αναδίπλωσης στο επίπεδο της προεξόφλησης του πληθωρισμού από τις αγορές;

Οι τράπεζες δείχνουν, ιδιαίτερα μετά το συμβάν με την Credit Suisse και την Deutsche Bank, αλλά και με όσα συνεχίζουν να συμβαίνουν στις ΗΠΑ, ότι έχουν αγγίξει, αν όχι ξεπεράσει, το όριο αντοχών που είχαν «χτίσει» με την προσαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ.

Και δεν είναι μόνο οι τράπεζες.

Είναι και τα συνταξιοδοτικά Ταμεία (ή ακόμα περισσότερο οι ασφαλιστικές εταιρείες), στα οποία το πέρασμα από τα μηδενικά σε αυξημένα επιτόκια και πιθανώς σύντομα σε μία εκ νέου αναδίπλωση στο επίπεδο των επιτοκίων δημιουργεί μια χωρίς προηγούμενο αναταραχή στην κύρια «πηγή» εισοδήματός τους και επιβίωσης των ασφαλιστικών συστημάτων υγείας και συνταξιοδότησης.

Μια ματιά στην Γαλλία είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς τις διαστάσεις που αυτές οι «συνέπειες» μπορούν να πάρουν σε κάθε χώρα της Ευρωζώνης. Και όλα αυτά σε ένα καθεστώς όπου το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα παραμένει μη ολοκληρωμένο ειδικά στο σκέλος της ευρωπαϊκής εγγύησης καταθέσεων.

Μπορεί το 2022 να έφερε τον πόλεμο στην Ευρώπη και μέχρι στιγμής σε ένα περιορισμένο γεωγραφικό χώρο την Ουκρανία, αλλά τα επιτόκια και ο πληθωρισμός «απειλούν» με ένα άλλο «πόλεμο» για τον οποίο όχι οι τράπεζες, αλλά ίσως ούτε οι Κεντρικοί Τραπεζίτες ή οι κυβερνήσεις είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν.

Οι επόμενες αντιδράσεις των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων αναμφίβολα ίσως σταθούν ικανές τα επόμενα λίγα 24ωρα να «βάψουν» για λίγο στο «πράσινο» τους χρηματιστηριακούς δείκτες.

Δεν μπορούν όμως να ανατρέψουν την «τάση» που διαμορφώνει ο φαύλος κύκλος μεταξύ επιτοκίων – πληθωρισμού στο τραπεζικό σύστημα, καθώς αυτός τροφοδοτείται από τις ανεξέλεγκτες πλέον δυνάμεις των δύο «κινδύνων» που επισημαίνει η Επιτροπή της Βασιλείας ΙΙΙ. Και σ’ αυτό δεν υπάρχει ακόμα απάντηση...