H επίθεση της Χαμάς σε ισραηλινό έδαφος στις 7 Οκτωβρίου 2023 οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου κλιμάκωση των ισραηλινών αντιποίνων, με 20 ημέρες ανελέητων βομβαρδισμών στη Λωρίδα της Γάζας. Ήταν εκείνη η στιγμή που ο Μπενιαμίν Νετανιάχου και η κυβέρνησή του άλλαξαν τη φύση του πολέμου, καθώς 20 ημέρες αργότερα, ξεκίνησαν την χερσαία επίθεση του Ισραήλ για την εκ νέου κατοχή του παλαιστινιακού θύλακα. Από εκείνο το σημείο και μετά, ο στόχος δεν ήταν πλέον η καταστροφή της Χαμάς, αλλά η καταστροφή της ίδιας της Λωρίδας της Γάζας.
Παρά τις ανησυχίες για την κλιμάκωση αυτή, οι ΗΠΑ υπό την προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν συνέχισαν να παρέχουν σχεδόν άνευ όρων στήριξη σε αυτόν τον πόλεμο εξόντωσης. Ακόμη και η διάβαση της “κόκκινης γραμμής” της Ράφα από το Ισραήλ στις 6 Μαΐου 2024 – που επιδείνωσε δραματικά την ανθρωπιστική καταστροφή – δεν άλλαξε αυτή την κρίσιμη υποστήριξη. Από τον Ιανουάριο του 2025, ο Ντόναλντ Τραμπ ενίσχυσε περαιτέρω τον ρόλο των ΗΠΑ ως συμπολεμιστή σε αυτή τη μαζική εμπλοκή, χωρίς την οποία το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να συνεχίσει τις εχθροπραξίες επί σχεδόν δύο χρόνια, όπως σημειώνει η Le Monde.
Αταλάντευτη και πολύπλευρη υποστήριξη
Ο Μπάιντεν θεώρησε καθήκον του ως πρόεδρος των ΗΠΑ – και ως αυτοαποκαλούμενος “Σιωνιστής” από το 1973 – να στηρίξει την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα με κάθε διαθέσιμο μέσο. Ακολουθώντας τη γραμμή του Νετανιάχου, μετακινήθηκε από τη μία κλιμάκωση στην επόμενη, στο όνομα μιας υποτιθέμενης “ολοκληρωτικής νίκης” επί της Χαμάς. Οι ΗΠΑ άσκησαν τέσσερις φορές βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να εμποδίσουν προτάσεις κατάπαυσης του πυρός, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο Ισραήλ να πολλαπλασιάσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις και υπονομεύοντας το πολυμερές πλαίσιο του ανθρωπιστικού δικαίου.
Επιπλέον, κατά το πρώτο έτος της σύγκρουσης, οι ΗΠΑ παρείχαν στο Ισραήλ στρατιωτική βοήθεια ύψους σχεδόν 18 δισ. δολαρίων. Το τεράστιο αυτό ποσό δεν περιλαμβάνει τα 5 δισ. δολάρια για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ υπέρ του Ισραήλ, ούτε τις εκατοντάδες αποστολές όπλων που έγιναν σταδιακά για να παρακαμφθεί η έγκριση του Κογκρέσου.
Αυτή η συνεχής στρατιωτική βοήθεια συνοδευόταν από ενεργή, επιχειρησιακή συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών. Ο Μπάιντεν καυχήθηκε για τη στενή συνεργασία μεταξύ «ειδικών δυνάμεων και επαγγελματιών των υπηρεσιών πληροφοριών» των ΗΠΑ και των Ισραηλινών ομολόγων τους. Ο Τραμπ, ωστόσο, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, εμπλεκόμενος σε πολιτικές συζητήσεις για τους στόχους που επέλεξε το Ισραήλ στη Γάζα μετά την κατάρρευση της εκεχειρίας στις 18 Μαρτίου, λίγο πριν από τη λήξη της θητείας του Μπάιντεν.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, υιοθέτησε τόσο έντονα τη μαχητική ρητορική του Νετανιάχου, που αποδείχθηκε ανίκανος να εξασφαλίσει νέα αναστολή των εχθροπραξιών. Σε κάθε περίπτωση, ο Αμερικανός πρόεδρος, προτείνοντας να εκκενωθεί η Λωρίδα της Γάζας από τον πληθυσμό της για να μετατραπεί σε μια “Μεσανατολική Ριβιέρα”, αγκάλιασε ανοιχτά τους στόχους όχι μόνο του Νετανιάχου, αλλά και των υπερεθνικιστών συμμάχων του.
Ένας «ανθρωπιστικά απάνθρωπος» πόλεμος
Η επιδείνωση της ανθρωπιστικής καταστροφής στη Γάζα ήταν άμεση συνέπεια των ισραηλινών περιορισμών στην πρόσβαση διεθνούς βοήθειας από ξηράς. Αντί να απαιτήσει την άρση αυτών των περιορισμών, ο Μπάιντεν ισχυρίστηκε, από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2024, ότι θα δημιουργηθούν εναλλακτικοί δρόμοι ανεφοδιασμού, είτε μέσω αεροπορικών ρίψεων είτε διά θαλάσσης. Η θεαματική αποτυχία αυτών των μεθόδων επέτρεψε στο Ισραήλ να συνεχίσει τον «ανθρωπιστικά απάνθρωπο πόλεμό» του, που χαρακτηρίστηκε από τη νομιμοποίηση απάνθρωπης μεταχείρισης του πληθυσμού και την άνευ προηγουμένου στρατιωτικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Και πάλι, ο Τραμπ ενίσχυσε αυτή τη σύμπραξη υποστηρίζοντας το λεγόμενο “Ίδρυμα Ανθρωπιστικής Βοήθειας για τη Γάζα”, οι διανομές του οποίου έχουν καταλήξει επανειλημμένα σε μακελειό τους τελευταίους μήνες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι Ισραηλινοί στρατιώτες και Αμερικανοί εργολάβοι πυροβόλησαν κατά πλήθους. Το ίδρυμα στοχεύει στο να αντικαταστήσει τα Ηνωμένα Έθνη και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις ως αποκλειστικός πάροχος βοήθειας, η οποία χρησιμοποιείται κυνικά για πολιτικούς σκοπούς.
Ο πληθυσμός έχει ωθηθεί και πάλι προς τα σύνορα με την Αίγυπτο, με την πολιτική και στρατιωτική κινητοποίηση των ΗΠΑ να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο μεθοδικού εθνοκαθαρμού της Λωρίδας της Γάζας. Αυτό εξηγεί και την ένταση των επιθέσεων της Ουάσινγκτον κατά της διεθνούς δικαιοσύνης, ιδίως από τότε που το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον Νετανιάχου το Νοέμβριο του 2024 για «εγκλήματα πολέμου» και «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».
Ο Τραμπ, για άλλη μια φορά, κλιμάκωσε την επιθετικότητα του Μπάιντεν, επιβάλλοντας κυρώσεις σε δικαστές του ΔΠΔ και στον ειδικό εισηγητή του ΟΗΕ για τα παλαιστινιακά εδάφη. Όπως έχει επισημάνει η Human Rights Watch, θα μπορούσαν να κινηθούν νομικές διαδικασίες εναντίον Αμερικανών στρατιωτών και εργολάβων για “συνέργεια” στη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου από τις ισραηλινές δυνάμεις. Αυτό είναι άμεσο αποτέλεσμα της ντε φάκτο συμπόλεμης στάσης των ΗΠΑ με το Ισραήλ στη Γάζα.
Εκτοπισμός πληθυσμού
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, 140.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την πόλη της Γάζας και κατευθύνθηκαν προς τον νότο τον τελευταίο μήνα. Τη Δευτέρα, Ισραηλινός στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι περίπου 320.000 Παλαιστίνιοι έχουν εγκαταλείψει την περιοχή. Η Τες Ίνγκραμ, εκπρόσωπος της UNICEF, δήλωσε στην Guardian ότι δεν υπάρχει ασφαλές καταφύγιο για τον εκτοπισμένο πληθυσμό.
«Είναι απάνθρωπο να περιμένουμε από σχεδόν μισό εκατομμύριο παιδιά, συντετριμμένα και τραυματισμένα από πάνω από 700 ημέρες αδιάκοπης σύγκρουσης, να φύγουν από μια κόλαση και να καταλήξουν σε μια άλλη,» δήλωσε η Ίνγκραμ σε δημοσιογράφους από τον καταυλισμό αλ-Μαουάσι, έναν υπερπλήρη καταυλισμό με σκηνές στην νότια ακτή της Λωρίδας της Γάζας.
«Οι άνθρωποι πραγματικά δεν έχουν καμία καλή επιλογή – να μείνουν στον κίνδυνο ή να φύγουν σε ένα μέρος που γνωρίζουν επίσης ότι είναι επικίνδυνο».
Μάλιστα, ανεξάρτητη έρευνα Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, ενώ παράλληλα αναφέρει πως οι κορυφαίοι ηγέτες της χώρας «έχουν υποκινήσει γενοκτονία».
Ο αρχηγός του στρατού του Ισραήλ έχει εγκρίνει σχέδιο που στοχεύει να διατηρηθεί η πίεση, να επικεντρωθεί στις περιοχές της πόλης της Γάζας και πιθανόν να οδηγήσει σε πλήρη ανακατάληψη ή έλεγχο.
Ακόμη χειρότερα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, μετά από πολύωρες συνομιλίες με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, δήλωσε, σύμφωνα με το CNN, πως μια διπλωματική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου μπορεί να μην είναι εφικτή, κάτι που δημιουργεί φόβους ότι η χερσαία επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα θα κλιμακωθεί περαιτέρω.
