Ροή
Τα βήματα για μια επωφελή και άμεση συνταξιοδότηση για τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να ολοκληρώσουν τον εργασιακό τους βίο είναι τα εξής:
1. Πλήρης επιβεβαίωση της συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης.
Ιδιαιτέρως σημαντικό είναι, κατά την στιγμή της υποβολής της αίτησης, να πληρούνται οι συνδυαστικές προϋποθέσεις – χρόνος ασφάλισης και όριο ηλικίας – για να μην απορριφθεί η αίτηση. Σημειώνεται πως παγίως περίπου το 10-15% των αιτήσεων συνταξιοδότησης απορρίπτεται, λόγω ανεπαρκούς ελέγχου από την πλευρά του ασφαλισμένου ως προς τη συμπλήρωση των προβλεπόμενων εκ του νόμου προϋποθέσεων.
Ειδικότερα, οι ασφαλισμένοι προτού αποφασίσουν την υποβολή συνταξιοδοτικού αιτήματος, θα πρέπει να ελέγξουν σε βάθος εάν ανήκουν στις κατηγορίες των ασφαλισμένων που δεν θίγονται από τις νέες ηλικιακές αυξήσεις που επέφερε ο Ν. 4336/2015, δηλαδή να ανήκουν στην κατηγορία των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτούνται με τα παλαιά όρια ηλικίας.
Εάν πάλι ανήκουν στις κατηγορίες που υπόκεινται σε αυξήσεις στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, πρέπει να βεβαιωθούν για την ορθότητα του νέου ορίου ηλικίας.
2. Έγκαιρη και επαρκής γνώση των μεταβολών στον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης
Από την ημερομηνία έναρξη ισχύος του νόμου 4387/2016, δηλαδή από 13/5/2016, η κύρια σύνταξη, λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου υπολογίζεται ως το άθροισμα δύο τμημάτων, της εθνικής σύνταξης και της ανταποδοτικής σύνταξης. Στο πεδίο των αλλαγών του υπολογισμού του ποσού της σύνταξης, κρίσιμη είναι η πληροφόρηση του υποψήφιου συνταξιούχου, σχετικά με το νέο τρόπο υπολογισμού του ποσού της σύνταξης.
Ειδικότερα, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πρέπει να υπολογίσουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τις συντάξιμες αποδοχές τους ή να κάνει αποτίμηση του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών που έχει αποδώσει, βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που έχει υπαχθεί κατά τη χρονική περίοδο από το 2002 έως και το χρονικό σημείο υποβολής της αιτήσεως.
Η σημαντικότερη πληροφορία που πρέπει να έχει ο υποψήφιος συνταξιούχος, προκειμένου να αποφασίσει την συνταξιοδότηση ή την συνέχιση της εργασίας, σχετίζεται με το ύψος του ποσού της σύνταξης που θα λάβει, εάν αποφασίσει την έξοδο στην σύνταξη.
3. Χρήση/εξαγορά πλασματικών ετών
Η μεγάλη πλειοψηφία των υποψήφιων συνταξιούχων κάνει χρήση πλασματικών ετών (στρατός, σπουδές, τέκνα, κενά διαστήματα ασφάλισης κλπ.) για να συνταξιοδοτηθεί νωρίτερα από τα σημερινά γενικά όρια ηλικίας (62, 67).
Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι γεγονός ότι η αναγκαιότητα αυτή έχει καταστεί ασύμφορη οικονομικά. Ωστόσο, σε πολλές άλλες περιπτώσεις, η αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης μπορεί να οδηγήσει στην σύνταξη σε χαμηλότερα των 67 όρια ηλικίας.
Για το λόγο αυτό, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι θα πρέπει άμεσα να ελέγξουν την δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών ετών, καθώς η δυνατότητα αυτή μπορεί να τους οδηγήσει πολλά χρόνια νωρίτερα στη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
Θα πρέπει όμως, σε κάθε περίπτωση, να υπολογίσουν ταυτοχρόνως, το κόστος της εξαγοράς, καθώς, μετά την έκδοση του Ν. 4387/2016 (Νόμου Κατρούγκαλου) έχει αυξηθεί αρκετά.
4. Καταμέτρηση ενσήμων (ανακεφαλαίωση χρόνων ασφάλισης) προγενέστερων φορέων ασφάλισης
Η μεγάλη πλειοψηφία των υποψήφιων συνταξιούχων θα πρέπει να κάνει χρήση της διαδοχικής ασφάλισης. Καθοριστικό «κλειδί» για τη συντόμευση του χρόνου απονομής της σύνταξης είναι η έκδοση πριν την αίτηση συνταξιοδότησης βεβαιώσεων για το χρόνο ασφάλισης (καταμέτρηση ενσήμων).
Με τις βεβαιώσεις ασφάλισης, πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει οι ασφαλισμένοι σε ένα ή σε περισσότερα Ταμεία και έτσι εξασφαλίζεται η ταχύτερη έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης, η οποία, ένεκα της fast track διαδικασίας, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα εμπεριέχει σφάλματα ως προς την ορθή αποτύπωση του χρόνου!
5. Προσεκτική συμπλήρωση της ηλεκτρονικής φόρμας της αίτησης συνταξιοδότησης (www.efka.gov.gr)
H ορθή και προσεκτική συμπλήρωση των κενών πεδίων στην ηλεκτρονική αίτηση συνταξιοδότησης θεωρείται κομβικής σημασίας ζήτημα, μετά την καθιέρωση της έκδοσης των fast track συντάξεων.
Σημειώνεται ότι ο ΕΦΚΑ εκδίδει πράξη απονομής κύριας σύνταξης (ή απορρίπτει τη σχετική αίτηση αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις απονομής της), εντός προθεσμίας τριών μηνών. Στο διάστημα αυτό, δηλαδή, οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ θα πρέπει να ελέγξουν το ασφαλιστικό ιστορικό του αιτούντος και να αποφασίσουν εάν δικαιούται σύνταξη και πόση.
Μετά την πάροδο της προθεσμίας αυτής, οι πράξεις απονομής της σύνταξης εκδίδονται σύμφωνα με τα δεδομένα του ασφαλιστικού ιστορικού που είναι καταγεγραμμένα στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΑΤΛΑΣ» (ή άλλα πληροφοριακά συστήματα που διαθέτει ο ΕΦΚΑ) και των δηλώσεων και στοιχείων που έχουν υποβάλει οι ασφαλισμένοι μαζί με την αίτησή τους για συνταξιοδότηση για να τεκμηριώσουν ότι έχουν περισσότερο ασφαλιστικό χρόνο από αυτόν που αναγνωρίζεται στο ηλεκτρονικό σύστημα.
Ο επιπλέον χρόνος μπορεί να θεμελιώνεται και με βεβαιώσεις πιστοποιημένων επαγγελματιών, επομένως μπορεί να υπάρχει συνδυασμός του ασφαλιστικού ιστορικού που βρίσκεται στο σύστημα «ΑΤΛΑΣ» (για τον ασφαλιστικό χρόνο που είναι καταγεγραμμένος εκεί) και της βεβαίωσης του πιστοποιημένου επαγγελματία για τον υπόλοιπο χρόνο.
Τα στοιχεία που έχουν υποβληθεί δεν επαληθεύονται πριν από την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης, αλλά ελέγχονται εκ των υστέρων.
Αυτή είναι η βασική φιλοσοφία της διαδικασίας ταχείας απονομής σύνταξης (fast track).
6. Παρακολούθηση της πορείας έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης
Αρκετοί υποψήφιοι συνταξιούχοι «επαναπαύονται» μετά την υποβολή του αιτήματος συνταξιοδότησής τους και την κατάθεση των αναγκαίων δικαιολογητικών και αμελούν να παρακολουθήσουν την πορεία έκδοσης της συνταξιοδοτικής τους απόφασης.
Τούτο έχει ως αποτέλεσμα, αφενός μεν να αγνοούν, εάν κατά τη διεκπεραίωση του αιτήματός τους, ο αρμόδιος υπάλληλος του Ταμείου και χειριστής του συνταξιοδοτικού τους φακέλου έχει ανάγκη από συμπληρωματικά δικαιολογητικά ή ζητά περαιτέρω διευκρινίσεις ή έγγραφα από άλλα Ταμεία (κατά κόρον, σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης) για να απονείμει τη συνταξιοδοτική παροχή, αφετέρου δε έρχονται αντιμέτωποι ακόμη και με τον κίνδυνο της απόρριψης του αιτήματός τους.
Προς τούτο, προκρίνεται σε κάθε περίπτωση οι υποψήφιοι συνταξιούχοι να κάνουν χρήση του ψηφιακού Δωματίου Επικοινωνίας, η οποία είναι μία σύγχρονη εφαρμογή επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των πολιτών και του ΕΦΚΑ σε «πραγματικό χρόνο», καθώς υπάρχει η δυνατότητα της αποστολής μηνυμάτων και της διαβίβασης εγγράφων.
Σημειώνεται ότι, μέσω του Ψηφιακού Δωματίου Επικοινωνίας, ο υποψήφιος συνταξιούχος μπορεί πλέον να καταθέσει ηλεκτρονικά τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την απονομή σύνταξης του, ενώ ο υπάλληλος του Φορέα μπορεί να επικοινωνήσει μαζί του και να ζητήσει σε ηλεκτρονική μορφή το δικαιολογητικό που εκκρεμεί για να συνεχίσει τη διαδικασία απονομής.
Επίσης, ο υποψήφιος συνταξιούχος μπορεί να επικοινωνήσει με τον υπάλληλο του Φορέα και να ενημερωθεί για την πορεία της
διεκπεραίωσης του αιτήματός του.
7. Συνεργασία με ειδικό (και ιδίως με πιστοποιημένο επαγγελματία στον e-ΕΦΚΑ για την έκδοση συντάξεων) επιστήμονα
Η συνεργασία με ειδικό σύμβουλο (δικηγόρο-εργατολόγο), κατά το χρονικό σημείο λήψης της απόφασης και, σε κάθε περίπτωση, προ της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, μπορεί να αποβεί καθοριστική, διότι η γνώμη που θα διατυπώσει ο εξειδικευμένος σύμβουλος ενδέχεται ακόμη και να αποτρέψει τον υποψήφιο συνταξιούχο από τη δρομολόγηση της συνταξιοδοτικής διαδικασίας, εάν κριθεί είτε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, είτε κριθεί ότι πληρούνται μεν αλλά τα συνταξιοδοτικά αποτελέσματα (κυρίως το ύψος της σύνταξης) είναι πενιχρά και ασύμφορα!
Σε αυτή την περίπτωση, η αποτροπή του ασφαλισμένου από μια εσφαλμένη και ζημιογόνο κίνηση είναι σαφώς πολύ καλύτερη από μια συνταξιοδότηση που θα αποδειχθεί άγονη και επιβλαβής. Αν πάλι, οι προποθέσεις πληρούνται και τα αποτελέσματα δείχνουν ικανοποιητικά, ο σύμβουλος, με τις κατάλληλες γνώσεις, μπορεί να υποδείξει και εν τέλει να ωθήσει τον ασφαλισμένο να αξιοποιήσει και άλλες δυνατότητες που του παρέχει η νομοθεσία, οι οποίες μπορούν να του εξασφαλίσουν προσαυξήσεις στο συνταξιοδοτικό ποσό, οι οποίες δεν θα του ήταν συνειδητές!
