Στις Βρυξέλλες βρίσκεται η ελληνική πρόταση για την ενδιάμεση αναθεώρηση του ΕΣΠΑ 2021-2027 η οποία θα ανοίξει το δρόμο για νέες δράσεις με ειδική στόχευση στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος, συμπεριλαμβανομένου και του εμβληματικού προγράμματος 400 εκατ. ευρώ που θα επιδοτεί ανακαινίσεις κατοικιών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ένα περιθώριο δύο μηνών για να εκφέρει γνώμη και θεωρητικά από τα τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου θα μπορούν να ξεκινήσουν οι προκηρύξεις των νέων προγραμμάτων.
Η Ελλάδα όπως και όλες οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ καλείται να ανακατευθύνει το 10% των προγραμμάτων της (8 τομεακά και 13 περιφερειακά) -δηλαδή χονδρικά περίπου 2,5 δισ. ευρώ για τη χώρα μας- στις νέες προτεραιότητες που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση αλλά και τις νέες ανάγκες που διαμορφώνονται στον τομέα της προσιτής στέγασης, της άμυνας και της διαχείρισης των υδάτων και ειδικά του πόσιμου νερού.
Η ανακατεύθυνση πόρων στις νέες στρατηγικές προτεραιότητες που έχει ξεχωρίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έρχεται και με κίνητρα, όπως η αυξημένη προχρηματοδότηση για να τρέξουν πιο γρήγορα οι νέες δράσεις, καθώς το ΕΣΠΑ λειτουργεί απολογιστικά. Ακόμη για τις νέες δράσεις θα δοθεί παράταση για έναν ακόμη χρόνο μέχρι την ολοκλήρωσή τους, δηλαδή μέχρι το 2030, ενώ θα μπορούν να χρηματοδοτούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από κοινοτικούς πόρους μειώνοντας την εθνική συμμετοχή.
Στο επίκεντρο η προσιτή στέγη
Η πιο εμβληματική νέα δράση που αναμένεται να ξεκινήσει αμέσως μετά από την ολοκλήρωση της αναθεώρησης είναι αυτή που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός κατά την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για την επιδότηση ανακαινίσεων κατοικιών με προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ.
Αυτό που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής είναι πως οι επιδοτήσεις θα καλύπτουν μέχρι και το 90% της δαπάνης ανακαίνισης σπιτιών με ανώτερη ποσό επιδότησης τις 36.000 ευρώ. Η μεγάλη διαφορά του προγράμματος σε σχέση με τα προηγούμενα είναι πως δεν θα επιδοτούνται αποκλειστικά εργασίες αναβάθμισης αλλά γενικές εργασίες ανακαίνισης από βαψίματα και αλλαγές στα υδραυλικά. Θα υπάρχουν και εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης αλλά δεν θα ξεπερνούν το 20% με 30% της συνολικής δαπάνης και θα μπορούν να καλυφθούν με την αγορά ενός ηλιακού θερμοσίφωνα, ή με καινούργια κουφώματα.
Στόχος είναι να ανακαινιστούν 15.000 έως 20.000 κατοικίες, κυρίως κλειστά και παλαιά διαμερίσματα των δεκαετιών του ’80 και του ’90, αλλά και προγενέστερα ακίνητα, ώστε ένα σημαντικό μέρος του σημερινού ανενεργού αποθέματος να επανέλθει σε χρήση. Πάντως ένα κομμάτι του προϋπολογισμού θα πάει και σε ακίνητα που προορίζονται για ιδιοκατοίκηση.
Προγράμματα και από τις Περιφέρειες
Όμως το πρόγραμμα των 400 εκατ. ευρώ δεν είναι το μοναδικό για την προσιτή κατοικία. Στα περιφερειακά προγράμματα σχεδόν όλων των περιφερειών της χώρας θα υπάρξουν επιδοτήσεις για την ανακαίνιση και ανακατασκευή -ενδεχομένως και με αλλαγή χρήσης- κτηρίων που ανήκουν σε δήμους και περιφέρειες ώστε να δημιουργηθούν κατοικίες για τους δημόσιους υπαλλήλους που υπηρετούν μακριά από τον τόπο μόνιμης κατοικίας τους. Με αυτό τον τρόπο θα λυθεί ένα χρόνιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κατά βάση γιατροί και δάσκαλοι, κυρίως σε τουριστικές περιοχές.
Εκτός από την στέγαση στο επίκεντρο μπαίνουν και τα έργα διαχείρισης υδάτων, ειδικά στα νησιά, τα οποία εξετάζονται και στο πλαίσιο των νέων πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Στον τομέα της Άμυνας θα χρηματοδοτηθούν έργα «διπλής χρήσης» και κυρίως υποδομές όπως δρόμοι και γέφυρες που μπορούν να αξιοποιηθούν και για τη μεταφορά στρατευμάτων αλλά και για κανονική χρήση σε περιόδους ειρήνης. Ανακατεύθυνση πόρων γίνεται και στις νέες τεχνολογίες που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί πως μέσα από την αναθεώρηση ανοίγει ο δρόμος της συμμετοχής στις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες γενικά μένουν εκτός ΕΣΠΑ.
