Πιέσεις για αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ από το επόμενο έτος δημιουργεί η ολοένα μεγαλύτερη διεύρυνση του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού που τροφοδοτεί το συγκεκριμένο τέλος. Είναι ενδεικτικό ότι η «τρύπα» του εν λόγω λογαριασμού (ΕΛΑΠΕ Επικράτειας) εκτινάχθηκε στα 100,8 εκατ. ευρώ, με τις εκτιμήσεις των αναλυτών να «δείχνουν» για διεύρυνσή της μέχρι το τέλος του έτους.
Υπενθυμίζεται ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί μία από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις, δηλαδή μία επιβάρυνση που υπάρχει σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρισμού και είναι ανεξάρτητη από την εταιρεία από την οποία ένας καταναλωτής προμηθεύεται ρεύμα. Τα ποσά που συγκεντρώνονται μέσω της συγκεκριμένης χρέωσης «οδεύουν» στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) Επικράτειας, ο οποίος αποζημιώνει μία συγκεκριμένη μερίδα των ΑΠΕ για το ποσοστό του εγγυημένου εσόδου τους, που δεν αποκομίζουν με τη συμμετοχή τους στην αγορά.
Το ύψος της χρέωσης καθορίζεται από τη Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) στο τέλος κάθε έτους. Όπως είναι φυσικό, αυτό εξαρτάται από την «υγεία» του Ειδικού Λογαριασμού. Έτσι, για παράδειγμα, καθώς στο τέλος του 2024 η «τρύπα» κινούνταν σε χαμηλά επίπεδα, και οι προβλέψεις έδειχναν πως δεν θα άνοιγε σημαντικά μέσα στο έτος, η ΡΑΑΕΥ αποφάσισε να διατηρήσει τη χρέωση αμετάβλητη για φέτος – και πιο συγκεκριμένα στα 17 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Διεύρυνση του ελλείμματος
Ωστόσο, οι προβλέψεις αυτές φαίνεται να διαψεύδονται στην πορεία, με την αύξηση του αρνητικού ισοζυγίου κατακόρυφα από τον Μάιο, όταν και διαμορφώθηκε στα 100,8 εκατ. Ενδεικτικό της εκτίναξης είναι πως πριν από έναν μόλις μήνα το έλλειμμα ήταν 34,3 εκατ. ευρώ. Επομένως, σχεδόν 3πλασιάστηκε μέσα σε έναν μόλις μήνα.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του αρμόδιου Διαχειριστή (ΔΑΠΕΕΠ), από τον Μάιο προστέθηκε μία νέα σημαντική αιτία για τη διεύρυνση του ελλείμματος και η οποία έχει να κάνει με το κόστος εξισορρόπησης, δηλαδή με την επιβάρυνση που σχετίζεται με την αμοιβή των παραγωγών για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος. Για πρώτη φορά τον Μάιο, η συγκεκριμένη εκροή είναι σημαντικά ενισχυμένη, στα 24 εκατ. ευρώ.
Πρόκειται για ιστορικό αρνητικό ρεκόρ για τον συγκεκριμένο «κωδικό» του Ειδικού Λογαριασμού, καθώς ποτέ άλλοτε δεν έχει κινηθεί σε τέτοια επίπεδα. Απόδειξη το γεγονός ότι όλους τους προηγούμενους μήνες του 2025, δεν ξεπέρασε ποτέ τα 12 εκατ. ευρώ. Αναλυτές εκφράζουν ανησυχία μήπως η εκτίναξη του κόστους εξισορρόπησης δεν ήταν αποκλειστικό χαρακτηριστικό του Μαΐου, αλλά επανεμφανίζεται πλέον συχνά στα οικονομικά του ΕΛΑΠΕ Επικράτειας. Κάτι που θα σήμαινε ότι θα παγιωθεί ένα ακόμη αρνητικό δεδομένο για την «υγεία» του Λογαριασμού.
«Αντίπαλος» τα χαμηλά επίπεδα της χονδρικής
Την ίδια στιγμή, μόνιμο προβληματισμό όσον αφορά τον ΕΛΑΠΕ Επικράτειας αποτελούν οι «χαμηλές πτήσεις» της χονδρικής αγοράς, οι οποίες περιορίζουν τα έσοδά του από την πώληση της παραγωγής των ΑΠΕ. Πρόκειται για μία «παράπλευρη απώλεια» του χαμηλού χονδρεμπορικού κόστους, το οποίο από την άλλη πλευρά επιτρέπει τη διαμόρφωση σε χαμηλά επίπεδα του ανταγωνιστικού σκέλους των τιμολογίων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Μάλιστα, τα έργα του ΕΛΑΠΕ Επικράτειας (τα οποία έχουν ενεργοποιηθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2021) λαμβάνουν το εγγυημένο έσοδό τους, ακόμη κι αν οι χονδρεμπορικές τιμές είναι μηδενικές ή αρνητικές – σε αντίθεση με άλλες «πράσινες» μονάδες. Επομένως, η «βουτιά» της αγοράς μειώνει από τη μία μεριά τα έσοδα του Λογαριασμού, χωρίς να περιορίζει τα έξοδά του.
Η πορεία των χονδρεμπορικών τιμών φέτος κάθε άλλο παρά καθησυχαστική είναι. Με σημείο αφετηρίας τον Μάιο -τελευταίο μήνα για τον οποίο υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία- τόσο ο Ιούνιος όσο και ο Αύγουστος χαρακτηρίστηκαν από «χαμηλές πτήσεις» της αγοράς. Το ίδιο αναμένεται να γίνει και από το φθινόπωρο, όταν η μείωση της ζήτησης θα οδηγήσει σε ακόμη περισσότερα «κρούσματα» υπερπαραγωγής ΑΠΕ.
Εναλλακτικές λύσεις
Αντίβαρο στην παραπάνω εικόνα αποτελεί η εισροή κάθε χρόνο στον ΕΛΑΠΕ Επικράτειας του «πράσινου» τέλους στο ντίζελ. Για παράδειγμα, το 2024 η αντίστοιχη «ένεση» στον Λογαριασμό έφτασε τα 112 εκατ. ευρώ.
Επίσης, υπάρχει δυνατότητα να αυξηθεί μία ακόμη σημαντική πηγή εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού, δηλαδή το ποσό που καταλήγει σε αυτόν από τα έσοδα των δημοπρασιών των δικαιωμάτων CO2. Μάλιστα, το σχετικό ποσοστό για το 2024 ήταν αρκετά χαμηλό (στο 9,51%), με συνέπεια να υπάρχει «χώρος» για να αυξηθεί φέτος. Αν και αυτό θα σήμαινε μείωση των εισροών στις υπόλοιπες πηγές που καλύπτουν τα δικαιώματα CO2, όπως για παράδειγμα στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Όπως είναι φυσικό, αν τα έσοδα από τα δικαιώματα CO2 αυξηθούν σε σημαντικό βαθμό, τότε ενδεχομένως θα αποφευχθεί η ανάγκη για αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ. Σε κάθε περίπτωση, το μόνο βέβαιο είναι πως η «υγεία» του Λογαριασμού θα αποτελέσει σημαντικό πονοκέφαλο φέτος.
Την ίδια στιγμή, θετικά παραμένουν τα δεδομένα για τον Ειδικό Λογαριασμό των «νέων» έργων (με ενεργοποίηση από την 1η Ιανουαρίου 2021), ο οποίος έως τον Μάιο παρουσίαζε πλεόνασμα 62,93 εκατ. ευρώ. Καθώς τα «νέα» έργα αποτελούν μικρότερο χαρτοφυλάκιο και έχουν μικρότερο εγγυημένο έσοδο (το μάλιστα δεν λαμβάνουν αν η χονδρεμπορική τιμή είναι αρνητική ή για τουλάχιστον δύο ώρες αρνητική), η ευρωστία του συγκεκριμένου λογαριασμού προς ώρας δεν εμπνέει ανησυχία.
