Καθώς το κόστος ψεκάσματος των καλλιεργειών με φυτοφάρμακα γίνεται όλο και πιο ακριβό, οι αγρότες της Ελλάδας, στρέφονται σε εναλλακτικές οικονομικότερες λύσεις: υγρά παρασιτοκτόνα σε πλαστικά μπουκάλια χωρίς ετικέτες που μεταφέρονται λαθραία σε θάλασσα και στεριά.
Όπως μεταδίδει το Reuters, δεκάδες αγρότες του θεσσαλικού κάμπου δήλωσαν ότι τα εν λόγω σκευάσματα είναι πιο αποδοτικά. Ωστόσο είναι πιθανότατα και πιο επιβλαβή. Σύμφωνα με εργαστηριακές δοκιμές που ήρθαν στην κατοχή του Reuters περιέχουν φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και αρκετά χρόνια λόγω υποψιών για κινδύνους στον άνθρωπο ή το περιβάλλον.
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι η κατάσταση στην Ελλάδα, όπως την αφηγούνται αγρότες, αιρετοί αξιωματούχοι, στελέχη επιβολής νόμου και επιστήμονες της βιομηχανίας φυτοφαρμάκων είναι ανάλογη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση όπου οι αρχές καταγγέλλουν πως η χρήση απαγορευμένων και παραποιημένων φυτοφαρμάκων είναι υψηλότερη από ποτέ. Και αυτό καθώς η ΕΕ προσπαθεί να μειώσει τη χρήση ακόμη και επιτρεπόμενων ενισχύσεων καλλιέργειας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασής της.
Τουλάχιστον το 14% των φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται σήμερα στα χωράφια της ΕΕ είναι παράνομα, από περίπου 10% το 2015, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας, ο αριθμός αυτός αγγίζει το 25%, δήλωσε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ).
Το 2022 κατασχέθηκαν στην Ευρώπη 2.040 τόνοι παράνομων φυτοφαρμάκων - σε αριθμό ρεκόρ, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Europol από μια επιχείρηση σε ολόκληρη την ΕΕ, τέσσερις φορές περισσότερη ποσότητα από ό,τι το 2019.
«Το πρόβλημα είναι πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερο επειδή τόσο μεγάλο μέρος του λαθρεμπορίου δεν εντοπίζεται», δήλωσαν οι αρχές στην Ελλάδα και σε αρκετούς από τους κύριους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων της Ευρώπης: Γαλλία, τη Γερμανία και την Ισπανία.
«Πρόκειται για μια μακροχρόνια ανησυχία. Εναπόκειται στα κράτη - μέλη να καταπολεμήσουν το λαθρεμπόριο καθώς η Κομισιόν εργάζεται για την επιτάχυνση της έγκρισης νέων ουσιών που θα βοηθήσουν τους αγρότες να καταπολεμήσουν νόμιμα τα παράσιτα», δήλωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απαντώντας σε ερωτήσεις του Reuters.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας δήλωσε στο Reuters ότι «η Ελλάδα εργάζεται για την προστασία της δημόσιας υγείας, τη στήριξη των αγροτών και την προώθηση της ασφαλούς και νόμιμης γεωργικής παραγωγής. Η καταπολέμηση της παρανομίας αποτελεί προτεραιότητα για εμάς».
«Απειλείται το βιος τους»
Οι Έλληνες αγρότες είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, στο παραεμπόριο φυτοφαρμάκων τονίζει το δημοσίευμα, εξαιτίας των παρατεταμένων επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης του 2010-2018 αλλά και της κλιματικής αλλαγής η οποία «στέγνωσε» τη γη τους και έφερε επιδημίες παρασίτων.
«Τα φυτοφάρμακα μπορεί να αντιπροσωπεύουν έως και το 50% του ετήσιου κόστους. Ένα λίτρο ενός δημοφιλούς ελληνικού εντομοκτόνου κοστίζει έως και 380 ευρώ. Μια απομίμηση μπορεί να βρεθεί στη μαύρη αγορά για 200-230 ευρώ», αναφέρουν.
Οι υψηλές τιμές απειλούν το βιος των αγροτών στη Θεσσαλία, με τους οπωρώνες στην περιοχή να εγκαταλείπονται καθώς οι αγρότες αναζητούν εργασία αλλού.
«Για να επιβιώσει ένας αγρότης πρέπει να γίνει εγκληματίας; Άλλο να παραβαίνεις το νόμο για να κερδίσεις και άλλο να το κάνεις μόνο για να επιβιώσεις», δήλωσε ο Γιώργος Ζέικος, αγρότης μήλων τέταρτης γενιάς, ο οποίος είναι επικεφαλής συνεταιρισμού στο χωριό Αγιά.
Ο ίδιος δήλωσε ότι έχει αρνηθεί προσφορές για τη χρήση παράνομων φυτοφαρμάκων. Αλλά αγρότες σε έξι χωριά σε όλο τον κάμπο παραδέχτηκαν ότι οι ίδιοι, συγγενείς ή γείτονές τους, τα είχαν δοκιμάσει.
Πειρασμό αποτελεί και η αποτελεσματικότητας των παράνομων φυτοφαρμάκων. Οι αγρότες στο βαμβακοπαραγωγό χωριό Μεταμόρφωση αφηγούνται ότι τα παλαιότερα, απαγορευμένα πλέον φυτοφάρμακα ήταν τόσο ισχυρά που τα πουλιά δεν πετούσαν πάνω από τα χωράφια τους μετά τον ψεκασμό. Τώρα εφαρμόζουν διπλάσια δόση από τη συνιστώμενη του νόμιμου προϊόντος.
Τα προϊόντα εισέρχονται λαθραία στην Ελλάδα από τη Βουλγαρία δια ξηράς μέσα σε εφεδρικά ελαστικά ή μεταφέρονται με σχεδίες που χρησιμοποιούν συνήθως οι διακινητές για να φέρνουν μετανάστες στην Ευρώπη από την Τουρκία, λένε αγρότες και αξιωματούχοι.
