Με εξελιγμένο μοντέλο επενδύσεων και νέα στόχευση θα υλοποιούνται τα επόμενα προγράμματα επιδότησης παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας (τύπου «Εξοικονομώ») που θα τρέξουν από το 2027. Αξιοποιώντας πόρους από τον «κουμπαρά» των 4,7 δισ. ευρώ του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου κατά το διάστημα 2026-2032 θα υλοποιηθούν προγράμματα επιδότησης δράσεων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών και αντικατάστασης ενεργειακού εξοπλισμού ευάλωτων (αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες) ενεργειακά ευάλωτων με αλλαγές στις διαδικασίες υλοποίησης, οι οποίες πλέον θα αξιοποιούν και τον ιδιωτικό τομέα.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ανέλυσε τον νέο τρόπο υλοποίησης των δράσεων «Εξοικονομώ» σε διυπουργική συνέντευξη Τύπου την Δευτέρα για την αξιοποίηση των νέων ευρωπαϊκών πόρων ύψους 8 δισ. ευρώ για το περιβάλλον, την ανάπτυξη, την καθημερινότητα και τη φτώχεια. Όπως εξήγησε, στόχος είναι να εφαρμοστεί το βέλτιστο μοντέλο σε χρονισμό και αποτελεσματικότητα. Για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών αναμένεται να διατεθούν 1,1 δισ. (από τα 4,7 δισ. του Ταμείου). Από αυτά το 25% θα κατευθυνθεί στα ενεργειακά ευάλωτα νοικοκυριά ενώ προβλέπεται η δημιουργία Μητρώου Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης (κάρτα Δικαιούχου) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο θα επιτρέπει στους ενεργειακά ευάλωτους να έχουν αρωγή από το κράτος και να μπορεί κάποιος να τους προτείνει τους τρόπους που θα την αξιοποιήσει.
- Ενεργειακή αναβάθμιση: Τα προγράμματα για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις – Πότε αναμένεται το νέο «Εξοικονομώ»
- Εξοικονομώ: Γιατί κολλάνε οι αιτήσεις και οι εκταμιεύσεις - Τα συχνότερα λάθη
Όπως υπογράμμισε ο κ. Παπασταύρου, το «Εξοικονομώ», όπως υλοποιείται μέχρι τώρα, παρά τα πλεονεκτήματα που πρόσφερε αντιμετώπισε πολλά προβλήματα στην υλοποίηση. Υπήρξαν πολλές καθυστερήσεις γιατί οι αναγκαίες δικλείδες ασφαλείας και τα γραφειοκρατικά στάδια είχαν ως αποτέλεσμα ο ωφελούμενος να μην λαμβάνει τη βοήθεια τελικά. Για το λόγο αυτό, το υπουργείο επεξεργάζεται ένα πιο εξελιγμένο «Εξοικονομώ» ακολουθώντας τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν σε άλλες χώρες. Τέτοιες είναι η χρήση των παρόχων ενέργειας οι οποίοι έχουν διάδραση με τους καταναλωτές και έχουν εικόνα των αναγκών των ενεργειακά ευάλωτων. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν οι πάροχοι να πληρώνουν για την υλοποίηση των παρεμβάσεων και να πληρώνονται από τον ωφελούμενο σε βάθος χρόνου.
Βούληση του υπουργείου είναι να «ανοίξει η βεντάλια» των ωφελούμενων και στο πλαίσιο αυτό έχουν προστεθεί επιπλέον κριτήρια. Άλλωστε το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο συνολικού προϋπολογισμού 4,7 δισ. ευρώ δεν στοχεύει μόνο στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και στις αντλίες θερμότητας αλλά περιλαμβάνει και πρωτοβουλίες για το στεγαστικό, με δημιουργία κοινωνικών κατοικιών και ανακαίνιση φοιτητικών εστιών, τον εκσυγχρονισμό Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (αναβάθμιση του μετρό της Αθήνας, καινούργια ηλεκτρικά λεωφορεία) αλλά και την άμεση εισοδηματική στήριξη σε ευάλωτα και φτωχά νοικοκυριά (επίδομα θέρμανσης, επιδότηση ενοικίου). Από τις δράσεις αναμένεται να ωφεληθούν 1,5 εκατ. ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά ενώ εκτός από τα εισοδηματικά κριτήρια προστίθενται και επιπλέον γεωγραφικά και κοινωνικά κριτήρια θα περιλαμβάνονται περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα, πληγείσες περιοχές από φυσικές καταστροφές, περιοχές που είναι λιγότερο αναπτυγμένες, παραμεθόριες περιοχές ενώ θα λαμβάνονται υπ’ όψιν η ορεινότητα, η νησιωτικότητα καθώς και άλλα κοινωνικά κριτήρια (μονογονεϊκές οικογένειες, άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένοι, τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες και φοιτητές).
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει να «τρέχει» από την 1/1/2027 (με κονδύλια 3,6 δισ. και εθνική συμμετοχή 25%), ωστόσο υπάρχουν χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θέλουν να ξεκινήσει το 2026 και άλλες από την 1/1/2028 (με κονδύλια 3 δισ. και αντίστοιχη δική μας εθνική συμμετοχή).