Σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα διαμορφώνεται σήμερα η εγχώρια χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα φτάσει να σημειώσει «βουτιά» μέχρι τα -50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Ενδεικτικό της κατάρρευσης των τιμών είναι πως έως τώρα η χαμηλότερη τιμή που είχε ποτέ σημειωθεί στη χώρα μας ήταν μόλις -1,02 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Το ρεκόρ θα σημειωθεί το δίωρο 15:00 & 16:00 (ώρα Ελλάδας), με την αγορά να κινείται σε αρνητικό έδαφος για επτά διαδοχικές ώρες, από τις 12:00 έως τις 18:00. Επίσης μία ακόμη ώρα η τιμή θα είναι μηδέν, ενώ τόσο πριν από τις 11 το πρωί, όσο και μετά τις 7 το απόγευμα, η χονδρική θα επανέλθει σε συνθήκες «κανονικότητας». Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέγιστη ωριαία τιμή είναι σήμερα 99,63 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Υπενθυμίζεται ότι οι αρνητικές τιμές σημαίνουν πως εκείνες τις ώρες οι παραγωγοί πληρώνουν για να εγχέουν ηλεκτρική ενέργεια στο σύστημα, ενώ αντίθετα οι καταναλωτές αμείβονται για να τη χρησιμοποιήσουν. Στην πράξη, επομένως, οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας αύριο για ένα 7ωρο θα αμειφθούν για να καλύψουν τις ανάγκες του πελατολογίου τους σε ρεύμα, ενώ για μία ώρα θα αξιοποιήσουν… δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια για αυτό τον σκοπό. Το ίδιο ισχύει και για τις μεγάλες βιομηχανίες που εξασφαλίζουν ρεύμα απευθείας από τη χονδρεμπορική.
«Στο μείον» όλη η Ευρώπη
Το επίμαχο χρονικό διάστημα, στο οποίο θα επικρατήσουν για πρώτη φορά τόσο ισχυρά αρνητικές τιμές, «φωτογραφίζει» τον ρόλο που παίζει η «κυριαρχία» των ΑΠΕ στο μίγμα, και ιδιαίτερα των φωτοβολταϊκών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ειδικά σήμερα θα είναι ενισχυμένη και η συμμετοχή των αιολικών.
Ωστόσο ανάλογες συνθήκες, επικράτησης των ανανεώσιμων πηγών, έχουν υπάρξει αρκετές ακόμη φορές το τελευταίο δίμηνο -όπως για παράδειγμα το Πάσχα- χωρίς η αγορά να διαμορφωθεί σε αρνητικό έδαφος. Κάτι που οφείλεται σε μία ιδιαιτερότητα της ελληνικής χονδρεμπορικής (το «απαγορευτικό» στις αρνητικές προσφορές στην αγορά Εξισορρόπησης), το οποίο δεν «ευνοεί» τις αρνητικές τιμές. Σύντομα πάντως θα αρθεί η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα, επομένως η Πρωτομαγιά αποτελεί «εικόνα από το προσεχές μέλλον», όπως θα πυκνώσουν και στην Ελλάδα οι αρνητικές τιμές.
Με βάση πάντως τα υφιστάμενα δεδομένα, η ειδοποιός διαφορά σήμερα είναι ότι βρίσκεται «στο κόκκινο» όλη η Ευρώπη, χάρις στο υψηλό μεριδίο των ΑΠΕ και στην περιορισμένη ζήτηση, λόγω της εποχής. Μάλιστα, επειδή παντού «τον τόνο» δίνουν τα φωτοβολταϊκά πάρκα, οι αγορές «κοκκινίζουν» και πάλι τις μεσημβρινές ώρες. Στις 15:00, για παράδειγμα, η γερμανική αγορά διαμορφώνεται στα -85 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, η γαλλική στα -48 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και η ουγγρική στα -80 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Το κρίσιμο, για τη χώρας μας, είναι πως ίδια εικόνα επικρατεί και στη «γειτονιά» μας, με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία στα -100,59 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
«Βουτιά» λόγω εισαγωγών
Η δεύτερη αυτή παράμετρος αποτελεί και την πιο σημαντική αιτία για τις αρνητικές τιμές και στην ελληνική αγορά, καθώς το επίμαχο 7ωρο θα πραγματοποιηθούν αθρόες εισαγωγές από τη Βουλγαρία – μερικές ώρες, μάλιστα, το όριο της δυναμικότητας των δύο διασυνδέσεων.
Οι αθρόες εισαγωγές συνδυάζονται με πολύ χαμηλό φορτίο, λόγω της αργίας της Πρωτομαγιάς, επομένως καλύπτουν σημαντικό μέρος της ζήτησης. Μεγάλο ποσοστό των υπόλοιπων αναγκών θα καλυφθεί από μονάδες ΑΠΕ οι οποίες «μπαίνουν» στην αγορά με εξαιρετικά χαμηλές προσφορές -στα -500 ευρώ ανά Μεγαβατώρα- αφού το εγγυημένο τους έσοδο δεν εξαρτάται από τα επίπεδα στα οποία θα διαμορφωθεί η χονδρεμπορική αγορά.
Για παράδειγμα σήμερα στις 15:00, σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, ΑΠΕ και εισαγωγές έχουν μερίδιο 90% περίπου. Μικρή συμμετοχή εκείνες τις ώρες έχουν λιγνιτικές μονάδες (κάτω απο 3%), οι οποίες «μπαίνουν» υποχρεωτικά στο σύστημα για να εξυπηρετήσουν τις τηλεθερμάνσεις στη Δυτική Μακεδονία. Επίσης, με έντονα αρνητικές προσφορές δίνουν το «παρών» και μονάδες αερίου, πιθανότατα καθώς οι ιδιοκτήτες τους θέλουν οι σταθμοί να είναι σε λειτουργία, ώστε να είναι «ετοιμοπόλεμες» για συμμετοχή στην αγορά Εξισορρόπησης.
Η επίδραση στα τιμολόγια
Εκτός από προμηθευτές και μεγάλους καταναλωτές, το επίμαχο 7ωρο όφελος θα έχουν επίσης και οι traders με τις εισαγωγές ρεύματος, αξιοποιώντας τις διαφορές τιμών στις χονδρεμπορικές αγορές Ελλάδας και Βουλγαρίας. Έτσι, π.χ. στις 15:00 θα «αμειφθούν» για να εξασφαλίσουν ενέργεια στη Βουλγαρία με τιμή 100 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και θα «πληρώσουν» 50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα στην Ελλάδα, για να τη διαθέσουν στη χώρα μας.
Όσον αφορά τους μικρότερους καταναλωτές, που η κάλυψη των αναγκών τους σε ρεύμα «διαμεσολαβείται» από έναν προμηθευτή μέσω κάποιου κυμαινόμενου τιμολογίου, όπως είναι φυσικό η σημερινή εικόνα δεν σημαίνει ότι θα δουν… πιστωτικό υπόλοιπο στον επόμενο λογαριασμό τους. Κι αυτό γιατί η χρέωση προκύπτει από τη μέση μηνιαία τιμή της αγοράς, ενώ σε αυτήν συνυπολογίζονται και άλλα κόστη τα οποία δεν περιλαμβάνονται στην αγορά Επόμενης Ημέρας (π.χ, κόστος εξισορρόπησης).
Ωστόσο, οι αρνητικές επιδόσεις «ρίχνουν προς τα κάτω» τις μέσες τιμές, σε επίπεδο 24ωρου και επομένως σε μηνιαία βάση. Απόδειξη το γεγονός ότι σήμερα η αγορά διαμορφώνεται σε 40,98 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, με πτώση κατά 37% περίπου από ένα 24ωρο νωρίτερα. Δυνητικά η κατάρρευση των τιμών στην DAM θα «φτάσει» απευθείας στην τελική κατανάλωση, με την ανάπτυξη των δυναμικών τιμολογίων, όπου πλέον κάθε πελάτης με «έξυπνο» μετρητή θα χρεώνεται με την ώρα.
Διαδοχικά crash test για το σύστημα
Ανεξάρτητα πάντως από τα επίπεδα στα οποία διαμορφώνονται οι τιμές, το δίπολο «υψηλή παραγωγή ΑΠΕ και περιορισμένη ζήτηση» σημαίνει πάντοτε απειλή για την πρόκληση μπλακάουτ. Στην πράξη, μετά την πασχαλινή περίοδο, οι αντοχές του συστήματος δοκιμάζονται από τη Δευτέρα 28 Απριλίου.
Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι από τις αρχές της τρέχουσας εβδομάδας έχουν κληθεί σε καθημερινή βάση μέσω sms να «κατεβάσουν τους διακόπτες» των έργων τους οι παραγωγοί μικρών μονάδων, οι οποίες δεν διαθέτουν ενεργοποιημένα συστήματα τηλεχειρισμού. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, πρόκειται για ένα χαρτοφυλάκιο συνολικής ισχύος 3.570 MW.
Μάλιστα, ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος σήμερα, με δεδομένο ότι παράλληλα καταγράφονται μεγάλες εισαγωγές κατά τις μεσημβρινές ώρες και επομένως πρέπει να εφαρμοστεί διευρυμένο «ψαλίδι» στην παραγωγή ΑΠΕ. Έτσι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, θα πρέπει να απορριφθεί το 43% της παραγωγής ήτοι περίπου 54 Γιγαβατώρες.
Τα «δύσκολα» για το σύστημα θα συνεχιστούν τουλάχιστον μέχρι και την Κυριακή 4 Μαΐου, όπως δείχνει το γεγονός ότι ο Διαχειριστής επέκτεινε έως εκείνη την ημέρα την περίοδο που η παραγωγοί ΑΠΕ θα πρέπει να βρίσκονται σε επιφυλακή.
