Αρνητικές επιπτώσεις αναμένεται να έχει η αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα προϊόντα καπνού, τόσο στα φορολογικά έσοδα όσο και ευρύτερα στην οικονομική δραστηριότητα. Αυτό επισημαίνει τελευταία έκθεση του ΙΟΒΕ σύμφωνα με την οποία η αύξηση των φόρων δεν θα οδηγήσει μόνο σε μείωση της κατανάλωσης αλλά και σε εκτίναξη του λαθρεμπορίου καπνού.
Η απόφαση της Κυβέρνησης να προχωρήσει από την 1η Ιανουαρίου σε αύξηση του αναλογικού συντελεστής ΕΦΚ στα τσιγάρα από 20% σε 26% και του ΕΦΚ στον λεπτοκομμένο καπνό από 156,7 ευρώ σε 170 ευρώ ανά φορολογική μονάδα με στόχο να βάλει στα δημόσια ταμεία 121,8 εκατ. ευρώ φορολογικών εσόδων έφερε σημαντική αύξηση στις τιμές των τελικών προϊόντων στη λιανική.
Εκτιμάται ότι η αύξηση είναι κατά 40-50 λεπτά ανά πακέτο 20 τσιγάρων και 50 λεπτά ανά συσκευασία 30 γραμμαρίων λεπτοκομμένου καπνού γεγονός το οποίο θα οδηγήσει σε μεγάλη υποχώρηση της κατανάλωσης νόμιμων προϊόντων καπνού και τελικά το κράτος θα χάσει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα για τα φορολογικά έσοδα.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, ο κλάδος έχει ξεπεράσει τις αντοχές του και όπως σημειώνουν είναι διάχυτος ο προβληματισμός για τις επιπτώσεις που θα έχει στην αγορά η αύξηση του ΕΦΚ καθώς μέχρι σήμερα λόγω των αυξήσεων συρρικνώθηκε δραματικά ολόκληρη η αλυσίδα της νόμιμης αγοράς, η οποία μέχρι σήμερα έχει απολέσει το 50% της αξίας της.
Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ η πτώση των φορολογικών εσόδων λόγω μείωσης της ζήτησης των νόμιμων προϊόντων καπνού εκτιμάται ότι θα εξανεμίσει και την αύξηση των φορολογικών εσόδων που προκύπτουν λόγω της αύξησης του φόρου ανά μονάδα προϊόντος. Μάλιστα η υστέρηση των εσόδων από τον στόχο του προϋπολογισμού για το 2017 για τους φόρους στον καπνό (3,1 δισ. ευρώ) εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ χωρίς να συνυπολογίζεται η μείωση των φορολογικών εσόδων εξαιτίας της αποθεματοποίησης, ούτε η ενδεχόμενη επίδραση από την αύξηση του ελάχιστου μεγέθους της συσκευασίας του λεπτοκομμένου καπνού στα 30 γραμμάρια το 2017 . Στο διάστημα 2009-2015, οι φόροι αυξήθηκαν κατά 58%, ενώ αντίθετα τα έσοδα από τους φόρους στα προϊόντα καπνού μειώθηκαν κατά 6,5%.
Μεγαλύτερη ωστόσο εκτιμάται ότι θα είναι η ζημιά που θα προκύψει από την ενίσχυση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού από την στροφή του καταναλωτικό κοινό σε αυτά εξαιτίας αύξηση των συντελεστών ΕΦΚ.
Η μελέτη του ΙΟΒΕ επισημαίνει την ανάγκη μέτρων περιστολής του φαινομένου καθώς προβλέπει ότι η διείσδυση των παράνομων τσιγάρων θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 5 ποσοστιαίες μονάδες (σε 30% επί της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων), συγκριτικά με την περίπτωση καμίας αλλαγής στη φορολόγηση των προϊόντων καπνού. Είναι ενδεικτικό ότι η διείσδυση των παράνομων καπνικών στην Ελλάδα από το 3% που ήταν το 2009, ξεπερνά σήμερα το 22%, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να βρίσκεται στο 9,8%. Συνολικά, η Ελλάδα χάνει σε ετήσια βάση 670 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο 4 δισ. λαθραίων τσιγάρων σύμφωνα με στα στοιχεία των εταιρειών του κλάδου και τον ΙΟΒΕ.
