Ο ευρωπαϊκός νότος επλήγη σκληρά από την πανδημία της COVID-19 μετά το ξέσπασμά της στις αρχές του 2020 με το πραγματικό ΑΕΠ να υποχωρεί κατά μέσο όρο 9,8% στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία, με ελάχιστη διακύμανση, υπογραμμίζεται στην 14η έκδοση της Έκθεσης Παγκόσμιου Πλούτου, κοινής πλέον για Credit Suisse και UBS.

Μερική ανάκαμψη σημειώθηκε το 2021 και το 2022, με το ΑΕΠ να αυξάνεται το 2021 κατά 5,9%, 3,7% και 5,5% στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία, αντίστοιχα, και το 2022 κατά 8,4%, 7,0% και 5,5%. Το ΑΕΠ είχε υπερβεί το επίπεδο του 2019 το 2022 στην Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά ήταν 1,3% χαμηλότερο από το επίπεδο του 2019 στην Ισπανία, επισημαίνεται χαρακτηριστικά. «Το ΔΝΤ προβλέπει μέση αύξηση του ΑΕΠ 1,6% σε αυτές τις χώρες το 2023. Αν και η ανεργία είναι σχετικά υψηλή στην περιοχή, άλλαξε ελάχιστα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με το μέσο ποσοστό ανεργίας στο 13,8% τόσο το 2019 όσο και το 2020 σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία. Το έτος 2022 σημείωσε πτώση στο 11,3% από 13,1% το 2021» τονίζεται επίσης.

Η έκθεση αναφέρει πως η πανδημία είχε αρχικά θετική επίδραση στην αποταμίευση των νοικοκυριών, απηχώντας τις τάσεις στη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Στην Ιταλία, οι ακαθάριστες αποταμιεύσεις των νοικοκυριών εκτινάχθηκαν στο 17,4% του ΑΕΠ το 2020 από 10,0% το 2019. Στην Ισπανία, η άνοδος ήταν από 8,3% σε 15,0%. Η Ελλάδα πέρασε από αρνητική αποταμίευση 3,8% σε θετική αποταμίευση 2,8%. Το 2021, σημειώθηκε μια μικρή πτώση στα ποσοστά αποταμίευσης από μέσο όρο 11,7% το 2020 σε 10,2%. Δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία για την Ελλάδα το 2022, ωστόσο η Ιταλία και η Ισπανία σημείωσαν απότομη πτώση από ένα μέσο ποσοστό αποταμίευσης 14,4% το 2021 σε 8,6%. Αυτή η μείωση συνέβαλε ελαφρά στην πτώση της αύξησης του πλούτου των νοικοκυριών το 2022 από μέσο ποσοστό 4,9% το 2020 σε 2,4% το 2022 (αποτιμώμενου σε ευρώ).

• ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 97.000 ευρώ η μέση περιουσία ανά ενήλικα στην Ελλάδα

Η αύξηση της ιδιωτικής αποταμίευσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας αντικατοπτρίστηκε από την αύξηση του δημόσιου χρέους, όπως και σε πολλές άλλες χώρες. Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ αυξήθηκε σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία με παρόμοιες αναλογίες από 129,3% κατά μέσο όρο το 2019 σε 162,6% το 2020, πριν πέσει στο 156,3% το 2021 και 144,9% το 2022. Αν και η αναλογική άνοδος και πτώση ήταν παρόμοια στις τρεις χώρες, το επίπεδο του δημόσιου χρέους ποικίλλει, για παράδειγμα το 2022 από 112,6% του ΑΕΠ στην Ισπανία σε 144,7% στην Ιταλία και 177,4% στην Ελλάδα» προστίθεται.

Μάλιστα, το 2021, οι τιμές των μετοχών στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 13,8%. Το 2022 μειώθηκαν κατά μέσο όρο 4,9%. «Οι εμπειρίες κάθε χώρας διέφεραν αισθητά. Η Ελλάδα τα πήγε καλύτερα, με τις τιμές των μετοχών να αυξάνονται και τα δύο χρόνια συνολικά κατά 16,7%, ενώ η Ιταλία και η Ισπανία είχαν πολύ μικρότερες αυξήσεις στη διετία 5,2% και 1,8%, αντίστοιχα. Όπως και αλλού, το 2022 έφερε ισχυρότερες επιδόσεις, με τους κύριους χρηματιστηριακούς δείκτες στην Ιταλία και την Ισπανία να σημειώνουν άνοδο 14,3% και 12,9%, αντίστοιχα, τους πρώτους τέσσερις μήνες του έτους» συμπληρώνει η έκθεση.

Το μερίδιο των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων στον ακαθάριστο πλούτο μειώθηκε σταδιακά από το έτος 2000 έως το 2008–2010 σε αυτές τις χώρες. Ωστόσο, μέχρι το 2022, η συνολική σύνθεση του πλούτου είχε επιστρέψει από σημαντικές απόψεις στο πρότυπο του έτους 2000. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ήταν κατά μέσο όρο 37,6% του ακαθάριστου ενεργητικού το 2000 και 36,3% το 2021, αν και σημειώθηκε πτώση το 2022 στο 35,3% λόγω των κακών επιδόσεων του χρηματιστηρίου. Ο λόγος του χρέους προς το ακαθάριστο ενεργητικό αυξήθηκε στην Ελλάδα και την Ιταλία από μέσο όρο 5,4% το 2000 σε 10,0% το 2022, μειώθηκε ωστόσο στην Ισπανία από 11,3% σε 8,7%. Αυτοί οι δείκτες χρέους είναι μέτριοι σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

• ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Scope για Ελλάδα: Εξαιρετικό επίτευγμα η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αλλά οι προκλήσεις παραμένουν

79.000 οι εκατομμυριούχοι στην Ελλάδα

«Η ανισότητα πλούτου είναι κάπως χαμηλότερη σε αυτές τις τρεις χώρες από ό,τι στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες στο βορρά. Ο μέσος συντελεστής Gini της περιουσίας τους το 2022 ήταν 68,1 και το μερίδιο του ανώτατου 1% ήταν 23,5%. Οι αντίστοιχοι μέσοι όροι για τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν 73,2 και 25,0. Η συνολική ανισότητα πλούτου, όπως αντικατοπτρίζεται στον συντελεστή Gini, αυξήθηκε στην Ιταλία και την Ισπανία από μέσο όρο 63,0 το έτος 2000 σε 68,1 το 2022. Αντίθετα, το Gini μειώθηκε ελαφρά στην Ελλάδα από 69,2 σε 68,1 στο ίδιο διάστημα. Ωστόσο, μια κοινή διαδρομή σε σχήμα U τόσο για τον συντελεστή Gini όσο και για το μερίδιο του κορυφαίου 1% μπορεί να φανεί και στις τρεις χώρες κατά την περίοδο από το 2000 έως το 2022. Η ανισότητα μειώθηκε από το 2000 έως την περίοδο 2008-2010 και στη συνέχεια αυξανόταν έως και το 2022. Αυτό το πρότυπο ταιριάζει και σε εξηγείται σε μεγάλο βαθμό, από τη χρονική διαδρομή σε σχήμα U των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ως ποσοστό του ακαθάριστου πλούτου» δηλώνουν οι συντάκτες της έκθεσης.

Παράλληλα, τα στοιχεία έδειξαν ότι οι εκατομμυριούχοι (σε δολάρια) στην Ελλάδα ανέρχονται σε 79.000, έναντι περίπου 1,3 εκατ. στην Ιταλία και την Ισπανία. Στο τέλος του 2022, ο πλούτος ανά ενήλικα ήταν 105.724 δολ. στην Ελλάδα, 221.370 δολ. στην Ιταλία και 224.209 δολ. στην Ισπανία. Μεταξύ 2000 και 2022, ο πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,8% στην Ελλάδα, 2,8% στην Ιταλία και 5,0% στην Ισπανία, αυξάνοντας το χάσμα πλούτου μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων χωρών. Σε δολάρια ΗΠΑ, ο πλούτος ανά ενήλικα μειώθηκε σε κάθε χώρα το 2022 κατά 2,3% στην Ελλάδα, 6,1% στην Ιταλία και 2,4% στην Ισπανία. Ωστόσο, σε ευρώ, ο πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε κατά 3,7% τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία και μειώθηκε ελαφρά μόνο στην Ιταλία κατά 0,3%.

Μικρή μείωση για τον παγκόσμιο καθαρό ιδιωτικό πλούτο το 2022

Ο συνολικός καθαρός ιδιωτικός πλούτος μειώθηκε κατά 11,3 τρισεκατομμύρια δολάρια (-2,4%) σε 454,4 τρισεκατομμύρια δολάρια στο τέλος του 2022. Ο πλούτος ανά ενήλικα μειώθηκε επίσης κατά 3.198 δολάρια ΗΠΑ (-3,6%) για να φθάσει τα 84.718 δολάρια ανά ενήλικα. Μεγάλο μέρος αυτής της πτώσης προέρχεται από την ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ έναντι πολλών άλλων νομισμάτων. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία συνέβαλαν περισσότερο στη μείωση του πλούτου το 2022, ενώ τα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (κυρίως ακίνητα) παρέμειναν ανθεκτικά, παρά την ταχεία αύξηση των επιτοκίων, σημειώνεται στην έκθεση της UBS.

Σε περιφερειακό επίπεδο, η έκθεση δείχνει ότι η απώλεια παγκόσμιου πλούτου συγκεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό σε πιο πλούσιες περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη, οι οποίες μαζί απώλεσαν 10,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η περιφέρεια Ασίας-Ειρηνικού κατέγραψε απώλειες 2,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Λατινική Αμερική αποτελεί εξαίρεση, με συνολική αύξηση του πλούτου κατά 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, βοηθούμενη από μια μέση ανατίμηση νομισμάτων κατά 6% έναντι του δολαρίου.

Επικεφαλής της λίστας των απωλειών σε όρους αγοράς το 2022 είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ακολουθούμενες από την Ιαπωνία, την Κίνα, τον Καναδά και την Αυστραλία. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις πλούτου στο άλλο άκρο καταγράφηκαν για τη Ρωσία, το Μεξικό, την Ινδία και τη Βραζιλία. Όσον αφορά τον πλούτο ανά ενήλικα, η Ελβετία συνεχίζει να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ, το Χονγκ Κονγκ, την Αυστραλία και τη Δανία, παρά τις σημαντικές μειώσεις του μέσου πλούτου σε σύγκριση με το 2021.

Η κατάταξη των αγορών με βάση τον μέσο πλούτο τοποθετεί το Βέλγιο στην πρώτη θέση και ακολουθούν η Αυστραλία, το Χονγκ Κονγκ, η Νέα Ζηλανδία και η Δανία. Υπό γενεακό πρίσμα, η Generation X και οι Millennials συνέχισαν να τα πηγαίνουν σχετικά καλά το 2022 στις ΗΠΑ και τον Καναδά, ωστόσο δεν είχαν ανοσία στη συνολική μείωση του πλούτου.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της έκθεσης, ο παγκόσμιος πλούτος θα αυξηθεί κατά 38% τα επόμενα πέντε χρόνια, φθάνοντας τα 629 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2027. Η ανάπτυξη από τις αγορές μεσαίου εισοδήματος θα είναι ο κύριος μοχλός των παγκόσμιων τάσεων. Η έκθεση εκτιμά ότι ο πλούτος ανά ενήλικα θα φθάσει τα 110.270 δολάρια το 2027 και ο αριθμός των εκατομμυριούχων στα 86 εκατομμύρια, ενώ ο αριθμός των ατόμων εξαιρετικά υψηλής καθαρής περιουσίας (UHNWIs) είναι πιθανό να αυξηθεί σε 372.000 άτομα.