Ροή
Θετικά διατείνεται η DBRS στη δέσμευση της Ελλάδας για δημοσιονομική πειθαρχία, τονίζοντας ωστόσο πως οι συνέπειες της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία διαμορφώνουν μια πρόσθετη αβεβαιότητα γύρω από τις εκτιμήσεις της.
Μια πιο μακροχρόνια επίδραση στις τιμές των εμπορευμάτων και τον πληθωρισμό θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερη ανάπτυξη. Επίσης, ενδέχεται να χρειαστούν πρόσθετα μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, όπως σημειώνει η DBRS. Μια παρατεταμένη ή πιο ευρεία σύγκρουση θα μπορούσε να εντείνει τις προϋπάρχουσες επιπτώσεις της πανδημίας, να οδηγήσει σε ασθενέστερη ανάπτυξη και να καθυστερήσει περαιτέρω την εξισορρόπηση των δημοσιονομικών μεγεθών, όπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης. Παρά την απουσία ισχυρών οικονομικών δεσμών με τη Ρωσία, η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας αναμένεται να επιβραδυνθεί φέτος στο 3,1% σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, από τις αρχικές εκτιμήσεις για 4,5%. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων και στην αρνητική επίδραση του υψηλού πληθωρισμού.
Πέρυσι, ένα καλύτερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα ονομαστικής ανάπτυξης οδήγησε σε πρωτογενές έλλειμμα 5%, ξεπερνώντας την εικόνα από τον προϋπολογισμό του 2022 κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Το έλλειμμα προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω το 2023, αλλά η ενεργοποίηση νέων μέτρων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των αυξημένων τιμών ενέργειας και της αναμενόμενης επιβράδυνσης της ανάπτυξης θα οδηγήσει σε αναθεώρηση των δημοσιονομικών στόχων φέτος από πρωτογενές έλλειμμα 1,4% του ΑΕΠ σε 2%. Επιπλέον, τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας και η συρρίκνωση της οικονομίας το 2020 οδήγησαν σε αύξηση του δείκτη δημόσιου χρέους στο 206,3% του ΑΕΠ από 180,7% το 2019. Η ισχυρή ανάπτυξη και τα έσοδα οδήγησαν σε μεγαλύτερη υποχώρηση του δείκτη δημόσιου χρέους από ό,τι αρχικά αναμενόταν στο 193,3% το 2021.
Η κυβέρνηση εκτιμά πως το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει την πτωτική του τάση, που εκτιμάτα να φτάσει στο 180,2% το 2022, 13,1 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από το 2021, λόγω του υψηλότερου πληθωρισμού το 2022. Μέχρι το 2025 ο δείκτης δημόσιου χρέους εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει χαμηλότερα από το 150% του ΑΕΠ, σημειώνοντας πτώση 59,8 ποσοστιαίων μονάδων από το 2020 και υποχωρώντας χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2010.
Από την άλλη, η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής προσθέτει μια πίεση στο κόστος δανεισμού της χώρας και εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πόσο υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, μπορούν να διατηρήσουν τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους τους. Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων μετά τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα πέρυσι, με τις αποδόσεις του δεκαετούς να υποχωρούν στο 0,5% - η απόδοση του πενταετούς τίτλου έγινε αρνητική για πρώτη φορά το 2021 - αυξήθηκαν πρόσφατα στον 2,5% περίπου. Η πανδημία είχε βαρύ αντίκτυπο στις μετρήσεις του χρέους, με τον δείκτη χρέους να παραμένει ο υψηλότερος στην Ευρωζώνη.
Κατά την της DBRS, παρά τον υψηλό δείκτη δημόσιου χρέους της χώρας, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μετριάζουν κάπως τους κινδύνους που προκύπτουν από την αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων. Μελλοντικά, η μείωση του χρέους θα υποστηριχθεί επίσης από δύο άλλους παράγοντες, όπως (1) από την ικανότητα της Ελλάδας να επιστρέψει και να διατηρήσει πρωτογενή πλεονάσματα και (2) να επιτύχει σταθερούς ρυθμούς ονομαστικής ανάπτυξης.
Η δημοσιονομική πειθαρχία και η βιώσιμη ανάπτυξη. «κλειδί» για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ελλάδας
Οι διαδοχικές κρίσεις - η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία - επαναλαμβάνουν τη σημασία της ενίσχυσης των θεμελιωδών οικονομικών μεγεθών, της ενίσχυσης της οικονομικής διαφοροποίησης και της διατήρησης των δημοσιονομικών αποθεμάτων που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ικανότητα της οικονομίας να αντιμετωπίσει απροσδόκητους οικονομικούς «κραδασμούς», όπως τονίζει η DBRS. Πριν από την κρίση της πανδημίας του κορονοϊού, η Ελλάδα, επιδεικνύοντας προσήλωση στις συνετές δημοσιονομικές πολιτικές, είχε καταφέρει να επιτύχει υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα παρέχοντας στην κυβέρνηση δημοσιονομικό χώρο για να στηρίξει την πραγματική οικονομία. Η επιστροφή σε πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα αναμένεται το 2023 σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, φθάνοντας στο 1,1% του ΑΕΠ και περίπου στο 2% το 2024 και το 2025. Ωστόσο, οι δημοσιονομικές προοπτικές της Ελλάδας δεν είναι «απρόσβλητες» από κινδύνους που σχετίζονται με τις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας και της συνεχών εξελίξεων στην αγορά ενέργειας. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει την ανάγκη για επέκταση των μέτρων στήριξης και να οδηγήσει σε λιγότερο ευνοϊκά αποτελέσματα το επόμενο έτος.
Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα στο σκέλος της δημοσιονομική προσαρμογής τα προηγούμενα χρόνια, η αύξηση του ΑΕΠ ήταν αδύναμη πριν από την πανδημία. Η DBRS εκτιμά πως τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης (NGEU) θα μπορούσαν να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή «τροχιά» της χώρας. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που περιλαμβάνονται στο «Ελλάδα 2.0» προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία στην Ελλάδα να ενισχύσει τα θεμελιώδη οικονομικά της και να εξισορροπήσει τα δημοσιονομικά της.
Ο αντίκτυπος των δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων και η αβεβαιότητα σχετικά με τη διάρκεια της πολεμικής σύρραξης στην οικονομική δραστηριότητα, την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, τις τιμές της ενέργειας και τις τιμές των τροφίμων, θέτουν ορισμένους αρνητικούς κινδύνους για τις οικονομικές προοπτικές στο άμεσο μέλλον, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης. Ωστόσο, τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη της Ελλάδας θα καθορίσουν τελικά εάν το υψηλό βάρος χρέους θα παραμείνει βιώσιμο.
