Ροή
Καθώς η σύγκρουση στο ουκρανικό έδαφος κλιμακώνεται και τα κράτη ανακοινώνουν αυστηρές κυρώσεις κατά την Ρωσίας, ο πρόεδρος Πούτιν απαντά πως η χώρα του είναι προετοιμασμένη για κάθε μέτρο που θα της επιβληθεί.
Ωστόσο, Γερμανοί ερευνητές του Ινστιτούτου του Kiel για την Παγκόσμια Οικονομία, υποστηρίζουν πως το πλήγμα από το εμπάργκο στις συναλλαγές του φυσικού αερίου που έχουν ήδη εξαγγείλει ΗΠΑ, ΕΕ, Βρετανία και Αυστραλία, τελικά, θα έχει σκληρές επιπτώσεις στην ρωσική ανάπτυξη, μεγαλύτερες ίσως από τον αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Οι κυρώσεις
Οι κυρώσεις που έχουν τεθεί σε εφαρμογή εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, περιλαμβάνουν από δέσμευση περιουσιακών στοιχείων ιδιωτών και αποκλεισμό ρωσικών τραπεζών από την Βρετανία και τις ΗΠΑ έως την απαγόρευση συναλλαγών σε Ρώσους επενδυτές.
Στο ενεργειακό τομέα, η Δύση έχει ήδη επιβάλει κυρώσεις στους τομείς της ενέργειας, με την Gazprom, μεταξύ άλλων, να αντιμετωπίζει διάφορους περιορισμούς στις εξαγωγές και εισαγωγές αλλά και στην δυνατότητα αύξησης του χρέους της. Σημειωτέων, πως η Gazprom είναι ο ηγέτης στην παραγωγή φυσικού αερίου παγκοσμίως, κατέχοντας το μονοπώλιο στη ρωσική αγορά εξαγωγών φυσικού αερίου.
Ιδιαίτερης σημασίας, ωστόσο, είναι και το «πάγωμα» του Nord Stream 2, ο αγωγός φυσικού αερίου που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και ενώνει τη Ρωσία με την Γερμανία, και ο οποίος βρισκόταν σε καθεστώς αναμονής της έγκρισης λειτουργίας του από τις αρχές της ΕΕ και της Γερμανίας προτού ξεσπάσει ο πόλεμος.
Εκτός του «παγώματος» της διαδικασίας πιστοποίησης, οι ΗΠΑ επέβαλαν την Τετάρτη κυρώσεις και στην εταιρεία που είναι υπεύθυνη για την κατασκευή του Nord Stream 2.
Επιπλέον, οι κυρώσεις που ανακοίνωσε η Αυστραλία στοχεύουν στα αποθέματα ενέργειας, πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας και επεκτείνονται και στις αυτονομιστικές περιοχές.
Η ρωσική οικονομία «κινείται» από την ενέργεια
Η θέση της Ρωσίας στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη είναι εξαιρετικά σημαντική, όσο και ο ενεργειακός κλάδος είναι κομβικός για την οικονομία της.
Μόνο το 2020, η Ρωσία παρήγαγε περίπου 639 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, που είναι και η δεύτερη μεγαλύτερη ποσότητα μετά από εκείνη των ΗΠΑ. Περίπου το ένα τρίτο αυτής της παραγωγής, ή 197 δισ. κυβικά μέτρα, η Ρωσία το εξάγει, γεγονός που την καθιστά τον κορυφαίο εξαγωγέα φυσικού αερίου, με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο. Περίπου το ένα πέμπτο των παγκόσμιων αποθεμάτων του ορυκτού καυσίμου βρίσκεται στη Ρωσία, κυρίως στη Δυτική Σιβηρία και στην επαρχία με κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Βόλγα-Ουράλ.
Όσον αφορά στις ρωσικές εξαγωγές LNG, μια αγορά στην οποία η Ρωσία έσπευσε να εισέλθει βλέποντας τα τελευταία χρόνια την διογκούμενη ζήτηση, αυξήθηκαν κατά 2,6 φορές από το 2017 έως το 2020, «χαρίζοντας» στην Ρωσία την τέταρτη θέση παγκοσμίως μετά την Αυστραλία, το Κατάρ και τις ΗΠΑ. Το Yamal LNG της Novatek και το Sakhalin-II της Gazprom είναι τα μεγαλύτερα έργα LNG της Ρωσίας μέχρι σήμερα, ενώ είναι «στα σκαριά» ακόμη περισσότερα έργα, συμπεριλαμβανομένου του Arctic LNG 2 ή του Baltic LNG.
Η Ρωσία είναι επίσης, ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου στον κόσμο.
Πόσο θα «πονέσει» η Ρωσία από το εμπάργκο;
Παρά το γεγονός ότι οι διακοπές στις εξαγωγές φυσικού αερίου, ειδικότερα, αναμένεται να επηρεάσουν τις τιμές της ενέργειας στην ΕΕ βραχυπρόθεσμα, οι ερευνητές του IfW εκτιμούν πως οι επιπτώσεις για τον δυτικό κόσμο θα είναι ελάχιστες μακροπρόθεσμα.
«Οι υπολογισμοί μας έχουν παραδειγματικό χαρακτήρα, αλλά δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι μεσοπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες των εμπορικών εμπάργκο θα έπλητταν τη Ρωσία πολύ πιο σκληρά από τους δυτικούς συμμάχους», αναφέρει ο Hendrik Mahlkow, ερευνητής στο IfW Kiel.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ινστιτούτου, ένα εμπάργκο στο φυσικό αέριο θα είχε πιο σοβαρές οικονομικές συνέπειες για την Ρωσία, με το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της να υποχωρεί κατά 2,9%.
Το ΑΕΠ της Γερμανίας, από την άλλη πλευρά, θα αυξηθεί ελαφρώς κατά 0,1% και το ΑΕΠ της ΕΕ θα αυξηθεί επίσης οριακά.
Το IfW εκτιμά πως οι δυτικές χώρες θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τις εισαγωγές από τη Ρωσία με προϊόντα από συμμαχικές χώρες, ένα πεδίο στο οποίο η Γερμανία είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική.
Σε περίπτωση εμπάργκο στο φυσικό αέριο, η Γερμανία θα είχε πλεονέκτημα κόστους στην ενεργοβόρα παραγωγή ή στην επεξεργασία μετάλλων, για παράδειγμα, επειδή το μείγμα παραγωγής της αποτελείται μόνο από ένα σχετικά μικρό ποσοστό αερίου.
Eπιπλέον, ένα εμπάργκο στο πετρέλαιο μπορεί να οδηγήσει σε συρρίκνωση της οικονομίας κατά 1,2% για τη Ρωσία και κατά 0,1% για τη Γερμανία και την ΕΕ. Τέλος, σύμφωνα με την έρευνα, ένα εμπάργκο σε μηχανήματα και ανταλλακτικά μηχανημάτων θα προκαλούσε συρρίκνωση της οικονομίας της Ρωσίας κατά 0,5% και ένα εμπάργκο σε οχήματα και ανταλλακτικά οχημάτων κατά 0,3%, ενώ για την ΕΕ, και τα δύο μέτρα θα είχαν ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις.
