Ροή
Η εβδομάδα που πέρασε ήταν δύσκολη για την τουρική λίρα. Ο Πρόεδρος Ερντογάν, πιστός στην αντίληψη του για μειωμένα επιτόκια που θα προστατεύσουν το νόμισμα, ανακοίνωσε ότι από 1η Ιουλίου θα υπάρξει περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Το αποτέλεσμα ήταν η τουρκική λίρα να χάσει 0,6% της αξίας της και να φτάσει στο χαμηλό των 8,88 λιρών προς 1 δολάριο ΗΠΑ
Όπως όλα δείχνουν, το πολύπαθο τουρκικό νόμισμα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα Erdonomics, αλλά κυρίως έχει να τα βάλει με τις εξωτερικές συνθήκες που δυσκολεύουν.
Η εσωτερική "μάχη" για τα επιτόκια
Ο Ερντογάν έχει λανσάρει στα διεθνή οικονομικά την αντίληψη, η οποία είναι γνωστή ως Erdonomics, σύμφωνα με την οποία τα υψηλά επιτόκια τροφοδοτούν τον πληθωρισμό, παρόλο που η συμβατική οικονομική θεωρία λέει ότι ισχύει το αντίθετο. Στην προσπάθεια να καταπολεμηθεί η ραγδαία άνοδος του πληθωρισμού στην Τουρκία και να προστατευτεί η τουρκική λίρα από εξωτερικές πιέσεις υπήρξαν 4 διαδοχικές προσπάθειες από ισάριθμους διευθυντές της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας να αυξήσουν τα επιτόκια κι όλοι όσοι το επιχείρησαν παύθηκαν από τη θέση τους. Ο τελευταίος, ο Νατσί Αγκμπάλ, ήταν κι αυτός που τα καταφέρε, αλλά εκδιώχθηκε από τον Ερντογάν.
Ο σημερινός διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, ο Σαχάπ Καβτσίογλου, έχει τη φιλοδοξία να κρατήσει το πολιτικό του κεφάλαιο στη θέση του. Μέχρι στιγμής έχει αρνηθεί μεν να μειώσει τα επιτόκια, αλλά τα διατηρεί σταθερά στο 19%.
Η θεσμική υποβάθμιση της τουρκικής λίρας
Το πρόβλημα στην τουρκική οικονομία είναι σαφές ότι ξεκινά από το εσωτερικό, από τον τρόπο που ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται τη σχέση μεταξύ των παραγωγικών δυνάμεων και των τραπεζών στο ρόλο της τουρκικής οικονομίας. Το γεγονός ότι αλλάζει τόσο συχνά Κεντρικό Τραπεζίτη, είναι ενδεικτικό του θεσμικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η Τουρκία εδώ και χρόνια με θύματα τους εργαζόμενους αλλά και θεσμούς (όπως η Τουρκική Κεντρική Τράπεζα). Οι συνέπειες στην οικονομία είναι δραματικές.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα στατιστικά στοιχεία, ο αριθμός των ατόμων που δανείστηκαν από τράπεζες έφτασε τα 34,5 εκατομμύρια, ενώ περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι έλαβαν δάνεια για πρώτη φορά φέτος. Ο δανεισμός κυρίως αφορά ειδικά καταναλωτικά δάνεια και δαπάνες πιστωτικών καρτών. Παράλληλα έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των ποσοστών αυτοκτονίας εν μέσω οικονομικής πίεσης.+
Τι λένε "οι απ' έξω";
Οι επενδυτές δεν θέλουν να δουν άλλη μια πρόωρη μείωση των επιτοκίων, ειδικά όταν ο πληθωρισμός είναι πεισματικά υψηλός. Την Πέμπτη οι τουρκικές αρχές θα ανακοινώσουν επικαιροποιημένα στοιχεία για τον πληθωρισμό, ο οποίος επί του παρόντος ανέρχεται στο 17%.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμα εξομαλύνει τις σχέσεις τους με την Τουρκία, κάτι που θα καθυστερήσει κι άλλο, αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να είναι λιγότερο συνδεδεμένος με το δολάριο. Από την άλλη η Ε.Ε. στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της αποφάσισε μια πιο πραγματιστική προσέγγιση, προσπερνώντας το sofagate και άλλα "μελανά σημεία", όπως η αποχώρηση από τη Σύμβαση της Κων/πολης.
Το επενδυτικό περιβάλλον στην Τουρκία είνα αρκετά κακό αυτή τη στιγμή. Συγκεκριμένα, ευρωπαϊκοί επενδυτικοί κύκλοι αναφέρουν διαρκώς ότι το βασικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι υπάρχει νομισματική πολιτική βάσει οδηγιών που προέρχονται από τον Πρόεδρο και δεν υπάρχει αυτονομία στις επιλογές της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας.
Αρκετοί αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Ερντογάν επικεντρώνεται στα επιτόκια επειδή το τρέχον κόστος δανεισμού στην τουρκική οικονομία είναι πολύ υψηλό και έχει αρχίσει να περιορίζει την εγχώρια ζήτηση, η οποία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης.
Η τουρκική λίρα σε κίνδυνο - Ο Καβτσίογλου σε δύσκολο δίλημμα
Όλοι οι αναλυτές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πιθανολογούν ότι θα βαθύνει η τρέχουσα οικονομική κρίση της Τουρκίας και δεν μπορεί να ισορροπήσει με ανοίγματα προς την Ανατολή. Δεν μπορεί να δουλέψει ένα μοντέλο που βασίζεται στο δανεισμό για την ανάπτυξη του ΑΕΠ γιατί και ο πληθωρισμός είναι ψηλά και οι προσδοκίες του κόσμου δείχνουν ότι δεν θα ξεκινήσει άμεσα ο αποπληθωρισμός.
Τα μάτια όλων στρέφονται, αναγκαστικά, στον Καβτσίογλου. Ο διοικητής της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας έχει πλέον δεσμευτεί για την επίτευξη σταθερότητας των τιμών, και παρά τα πρόσφατα σχόλια του Προέδρου, Ερντογάν, δεν θα μειώσει τα επιτόκια στο εγγύς μέλλον και όχι μέχρι την έναρξη της διαδικασίας αποπληθωρισμού, οπότε όχι πριν από το καλοκαίρι. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να ανακτήσει κάποια αξιοπιστία για την Κεντρική Τράπεζα στα μάτια των ξένων επενδυτών.
Εδώ λοιπόν βρίσκεται και το double bond δίλημμα του Καβτσίογλου. Αν επιμείνει πολύ στη διατήρηση των επιτοκίων, θα πέσει στη δυσμένεια του Ερντογάν. Αν δεν αυξήσει σε κάποια σύντομη στιγμή τα επιτόκια, θα απομακρύνει τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι δεν είναι ακόμη πεπεισμένοι για την πλήρη δέσμευση της Κεντρικής Τράπεζας στη σταθερότητα των τιμών.
Το αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση αναμένεται αρνητικό για την πορεία της τιμής της τουρκικής λίρας., εκτός αν "μαγικά" αποδειχθούν σωστά τα Erdonomics.
