Ροή
Σε περίπου δύο εβδομάδες, ειδικότερα στις 13 Σεπτεμβρίου, έχει προγραμματιστεί η υποβολή προσφορών στον «δίδυμο» διαγωνισμό, συνολικού ύψους 161 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ), που προωθεί ο φορέας «Εγνατία Οδός Α.Ε.» για τη 2ετή (2023 – 2025) «Λειτουργία και Συντήρηση του Αυτοκινητοδρόμου στον Ανατολικό Τομέα και στους Κάθετους Άξονες Α1, Α25 & Α23» (73 εκατ.), όπως και για τη «Λειτουργία και Συντήρηση του Αυτοκινητοδρόμου στον Δυτικό Τομέα και στον Κάθετο Άξονα Α29» (αξίας 88 εκατ. ευρώ). Η αποσφράγιση των προσφορών θα γίνει στις 19 Σεπτεμβρίου 2023, ενώ παλιότερους σχετικούς διαγωνισμούς είχε κερδίσει η εταιρεία ΑΚΤΩΡ. Όπως αναφέρεται στις προκηρύξεις, τα έργα χρηματοδοτούνται από τα έσοδα διοδίων της «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε».
Προφανώς, ο διαγωνισμός αυτός γίνεται στη «σκιά» της σύμβασης παραχώρησης για τη διαχείριση/λειτουργία και αναβάθμιση (με σημαντικές κατασκευαστικές εργασίες) του κεντρικού άξονα και τριών καθέτων, διαγωνισμό που έχει κερδίσει το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ -EGIS PROJECTS (με προσφορά σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ) , με τον εγχώριο όμιλο να έχει τα «πρωτεία» στην κοινοπραξία, αν και εκκρεμούν ακόμα διεργασίες (π.χ. αύξηση διοδίων) και εγκρίσεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο ώστε να ανοίξει ο δρόμος της υπογραφής. Και προφανώς η μία διαδικασία επηρεάζει την άλλη, δηλαδή μπορεί ο διαγωνισμός να μην... προλάβει καν να ωριμάσει σε φάση ολοκλήρωσης εάν έχουν «τρέξει» σημαντικά οι διαδικασίες για τη μεγάλη παραχώρηση.
Άλλωστε, όπως αναφέρεται και στη διακήρυξη και των δύο διαγωνισμών, «η συνολική προθεσμία εκτέλεσης του έργου, ορίζεται σε δυο έτη από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης ή και νωρίτερα εφόσον ο παραχωρησιούχος που θα αναδειχθεί κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας από το ΤΑΙΠΕΔ δεν επιθυμεί τη συνέχισή της. Σε μια τέτοια περίπτωση η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. καταγγέλλει εγγράφως τη σύμβαση αζημίως για την ίδια, για το ελληνικό δημόσιο και για το ΤΑΙΠΕΔ. Τη δυνατότητα αυτή της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. λαμβάνει υπόψιν κάθε ενδιαφερόμενος, ώστε να διαμορφώσει κατάλληλα την οικονομική του προσφορά».
Ο Δυτικός τομέας
Ο τόπος εκτέλεσης του έργου είναι οι Περιφερειακές Ενότητες Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων, Τρικάλων Γρεβενών, Κοζάνης, Καστοριάς και Ημαθίας. Βασικό σχέδιο του έργου είναι η τεχνική αστυνόμευση, η λειτουργία, οι εργασίες στοιχειώδους ή/και προληπτικής συντήρησης καθώς και οι εργασίες αναβάθμισης - βελτίωσης όλων των έργων Πολιτικού Μηχανικού και Η-Μ εγκαταστάσεων του Αυτοκινητοδρόμου και των καθέτων αξόνων του – ανοικτής οδοποιίας και σηράγγων – για 24 (είκοσι τέσσερις) μήνες στα παρακάτω τμήματα:
- τμήμα της Εγνατίας Οδού (αυτοκινητόδρομος Α2) από την έξοδο του Λιμένα Ηγουμενίτσας (ΧΘ: 0) μέχρι τον Ανισόπεδο Κόμβο (Α/Κ) 17 Κλειδίου (ΧΘ: 289), μήκους περίπου 289 χλμ.
- Κάθετος Άξονας της Εγνατίας Οδού, “Α/Κ Δυτ. Σιάτιστας – Κορομηλιά - Μεθοριακός Σταθμός Κρυσταλλοπηγής” (αυτοκινητόδρομος Α29 – συνολικού μήκους περίπου 69,2 χλμ.) (Αρμοδιότητα ΔΠΥ Έργων Δυτ. & Κεντ. Μακεδονίας – Κλιμάκιο Δυτ. Μακεδονίας), από τον Α/Κ 9Β Δυτ. Σιάτιστας (ΧΘ: 0) μέχρι τον Κ/Κ Κρυσταλλοπηγής στη ΧΘ: 69,2 (πριν το Συνοριακό Σταθμό (Σ.Σ.) Κρυσταλλοπηγής).
Ο Ανατολικός τομέας
Ο τόπος εκτέλεσης του έργου είναι οι Περιφερειακές Ενότητες Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Σερρών, Καβάλας, Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου. Οι δημοπρατούμενες εργασίες αφορούν στην τεχνική αστυνόμευση, στην λειτουργία, στις εργασίες στοιχειώδους ή/και προληπτικής συντήρησης καθώς και εργασίες αναβάθμισης - βελτίωσης όλων των έργων Πολιτικού Μηχανικού και Η-Μ εγκαταστάσεων του Αυτοκινητοδρόμου και των καθέτων αξόνων του – ανοικτής οδοποιίας και σηράγγων – για 24 (είκοσι τέσσερις) μήνες στα παρακάτω τμήματα:
- τμήμα της Εγνατίας οδού (αυτοκινητόδρομος Α2) από τον Ανισόπεδο Κόμβο (Α/Κ) 17 Κλειδίου (ΧΘ: 289) μέχρι πριν το Τελωνείο Κήπων (ΧΘ: 657,7), μήκους περίπου 368,7 χλμ.
- στον Κάθετο Άξονα της Εγνατίας οδού, “Α/Κ Αξιού/Χαλάστρας - Μεθοριακός Σταθμός Ευζώνων” (αυτοκινητόδρομος Α1) της Εγνατίας Οδού (Αρμοδιότητα ΔΠΥ Έργων Δυτ. & Κεντ. Μακεδονίας – Κλιμάκιο Κεντ. Μακεδονίας), από τον Α/Κ 19 Αξιού/Χαλάστρας (ΧΘ: 0 / 485 ΠΑΘΕ) μέχρι τον Ι/Κ Ειδομένης (ΧΘ: 59,9 / ΧΘ ΠΑΘΕ: 544,9 – μη συμπεριλαμβανομένου του Ι/Κ Ειδομένης)
- στον Κάθετο Άξονα “Α/Κ Λαγκαδά – Μεθοριακός Σταθμός Προμαχώνα” (αυτοκινητόδρομος Α25 – συνολικού μήκους περίπου 95,5 χλμ.) της Εγνατίας Οδού (Αρμοδιότητα ΔΠΥ Έργων Δυτ. & Κεντ. Μακεδονίας – Κλιμάκιο Δυτ. Μακεδονίας), από τον Α/Κ 24 Λαγκαδά (ΧΘ: 0) μέχρι τον Ι/Κ στη ΧΘ: 95,5, πριν το Συνοριακό Σταθμό (Σ.Σ.) Προμαχώνα
- στον Κάθετο Άξονα της Εγνατίας οδού “Κομοτηνή – Νυμφαία - Ελληνοβουλγαρικά Σύνορα” (οδικός άξονα Α23 – συνολικού μήκους περίπου 21,9 χλμ.) της Εγνατίας Οδού (Αρμοδιότητα ΔΠΥ Έργων Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης), από τον Ι/Κ Κομοτηνής (ΧΘ: 0) μέχρι τα Ελληνοβουλγαρικά Σύνορα (ΧΘ: 21,9)
Στο Ε.Σ. σύμβαση παραχώρησης με ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – Egis
Όσον αφορά στη μεγάλη σύμβαση παραχώρησης αξίας 1,496 δισ. ευρώ, αναμένεται η διαδικασία ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο (τελικό σχέδιο σύμβασης και άλλα απαιτούμενα έγγραφα), όπου ήδη έχει πάει η τροποποιημένη/αναθεωρημένη σύμβαση, δίχως να είναι ξεκάθαρο το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί. Πάντως, όπως έχει από καιρό αναφέρει το insider.gr, δεν αναμένονταν βασικές εξελίξεις πριν τους τελευταίους μήνες του 2023. Αν οι διαδικασίες κινηθούν με γρήγορο ρυθμό, τότε ίσως είναι εφικτή η ολοκλήρωση της συναλλαγής της παραχώρησης του οδικού άξονα στην κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – EGIS, με την καταβολή του τιμήματος στο τέλος του 2023, αν και δεν αποκλείεται να «περάσουμε» στο 2024 καθώς χρειάζεται χρόνος.
Η ολοκλήρωση ελέγχου της 35ετούς σύμβασης παραχώρησης από το Ελεγκτικό Συνέδριο (Ε.Σ.) θα ανοίξει τον δρόμο ουσιαστικά για την υπογραφή της από τα δύο μέρη, την κύρωσή της από τη Βουλή, άρα και την έναρξη της παραχώρησης όπως και την καταβολή του τιμήματος. Υπενθυμίζεται ότι υπήρχαν εκκρεμότητες το προηγούμενο διάστημα με αδειοδοτήσεις (π.χ. σήραγγες), νέους σταθμούς διοδίων αλλά και αυξήσεις τελών διέλευσης, ενώ και το ευρύτερο οικονομικό περιβάλλον και οι συνθήκες χρηματοδότησης – κόστους που μεταβλήθηκαν προφανώς παίζουν τον ρόλο τους σε τέτοιες περιπτώσεις, με το ΤΑΙΠΕΔ να επιθυμεί να έχουμε «λευκό καπνό» το συντομότερο δυνατόν, ενώ θυμίζουμε ότι προβλέπονταν και στον προϋπολογισμό έσοδα από την εν λόγω αποκρατικοποίηση.
Το θέμα των διοδίων
Πάντως, ακόμα εκκρεμεί μία επιπλέον σημαντική απόφαση (μνημονιακή υποχρέωση), αυτή της αύξησης της τιμής των διοδίων στον αυτοκινητόδρομο από 0,03 ευρώ/χλμ. (πιθανόν προς 0,05-0,07 ευρώ/χλμ.), μέσω έκδοσης απόφασης από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. Κάτι που απέφυγε να κάνει η προηγούμενη πολιτική ηγεσία, μέσα στην παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, αλλά η νέα το βρίσκει μπροστά της. Πάντως, ήδη βρισκόμαστε σε μια «διακεκαυμένη ζώνη» ανάμεσα σε κυβέρνηση και παραχωρησιούχους για το θέμα της αύξησης των τελών διέλευσης στους μεγάλους εθνικούς αυτοκινητόδρομους (συμβάσεις παραχώρησης, πλην Αττικής Οδού) και αναμένεται ο «χρησμός» για το αν και πως θα αποφευχθεί μια σημαντική ανατίμηση τον Σεπτέμβριο, κατά συνέπεια, μια απόφαση άμεσα για αύξηση διοδίων στην Εγνατία Οδό δείχνει δύσκολη.
Βέβαια, όσο καθυστερεί η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης, πάνε πίσω και άλλα θέματα που αφορούν στη λειτουργία του μεγάλου οδικού άξονα, ο οποίος έχει κλείσει ήδη πολλά χρόνια ζωής και χρειάζεται, πέραν της τακτικής συντήρησης, και αναβαθμίσεις, π.χ. σε γέφυρες, σήραγγες, άσφαλτο κ.α..
Η Εγνατία Οδός είναι οδικός άξονας, μήκους 658 χιλιομέτρων, με πλήρη έλεγχο προσβάσεων και διαχωρισμένο οδόστρωμα, που έχει ήδη κατασκευασθεί και βρίσκεται σε λειτουργία. Εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα στην Περιφέρεια της Ηπείρου (βορειοδυτική ακτή της Ελλάδας) μέχρι τους Κήπους στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας και Θράκης (στον συνοριακό σταθμό με την Τουρκία). Οι τρεις κάθετοι οδικοί άξονες, συνολικού μήκους 225 χιλιομέτρων, αποτελούν συνδέσεις της Εγνατίας Οδού με τις γειτονικές χώρες (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία).Το έργο περιλαμβάνει εκτός της λειτουργίας και συντήρησης ένα τεράστιο κατασκευαστικό αντικείμενο, που αντιστοιχεί σε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια, το οποίο θα υλοποιήσει στο σύνολό του ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (ελέγχει και το 75% της παραχώρησης), μέσω της 100% θυγατρικής του ΤΕΡΝΑ. Για την πρώτη πενταετία, τα έργα αφορούν στην κατασκευή των τριών κάθετων αξόνων, Σιάτιστα – Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή, Χαλάστρα – Εύζωνοι και Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας, συνολικού μήκους 225 χλμ.
