Ροή
Ο κορονοϊός δημιουργεί νέα δεδομένα και στα ελληνοτουρκικά ενώ τείνει να δημιουργήσει νέες ισορροπίες στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας αλλά και στις σχέσεις των δύο αυτών υπερδυνάμεων με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Αν και ακόμη είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν ακριβή συμπεράσματα, η πανδημία του COVID-19 ίσως να περιχαρακώσει την τουρκική προκλητικότητα έναντι της Ελλάδας. Το νέο καθεστώς που δημιουργεί η εξάπλωση του ιού και οι αλυσιδωτές επιπτώσεις που έχει εντός και εκτός των εθνικών συνόρων θέτει νέες μεταβλητές και τείνει να αλλάξει τις διεθνείς εξισώσεις. Ο εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Δρ. Κωνσταντίνος Φίλης, μιλά στο insider.gr για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και για το ρόλο των ΗΠΑ και της Κίνας στην εποχή του κορονοϊού.
Η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές προκλήσεις στο εσωτερικό με τον κορονοϊό, τα οικονομικά προβλήματα και τους πολιτικούς κλυδωνισμούς να δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Φυσικά, υπάρχει και το συριακό αδιέξοδο… Θεωρείτε ότι οι παράγοντες αυτοί θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ανασταλτικά στην τουρκική προκλητικότητα έναντι της Ελλάδας;
Αυτό το οποίο υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να αποκλιμακώσει την ένταση η οποία προκαλείται με ευθύνη της Τουρκίας είναι η ίδια η κατάσταση που έχει επιφέρει ο κορονοϊός. Το γεγονός δηλαδή ότι αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα η καταπολέμησή του καθώς επίσης και η αντιμετώπιση όλων των παράπλευρων συνεπειών που προκαλεί ο ιός είτε μιλάμε για την οικονομία, είτε μιλάμε για την κοινωνία , είτε μιλάμε για τα συστήματα υγείας (που είναι βέβαια το πρώτιστο) είτε μιλάμε για τις όποιες μεταβολές γίνονται στο διεθνές στερέωμα. Στην παρούσα φάση η αποκλειστική προτεραιότητα της συντριπτικής πλειονότητας των κρατών του κόσμου είναι αυτή. Τώρα, το γεγονός ότι η Τουρκία για τους δικούς της λόγους , εσωτερικούς και μη, συνεχίζει να προκαλεί την Ελλάδα , όπως έγινε και πρόσφατα στην Αγία Σοφία (όπου τελέστηκε προσευχή μέσα στο ναό με μια χολιγουντιανού τύπου παραγωγή στην οποία πρωταγωνιστούσε ένας ιμάμης που έψελνε) αυτό προφανώς και είναι ενοχλητικό.
Ωστόσο, η λογική λέει ότι δεν θα έχουμε προκλήσεις σαν αυτές που σημειώθηκαν τους προηγούμενους μήνες ή τις προηγούμενες εβδομάδες. Και αυτό γιατί, σε περίπτωση όπου η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, σε περίπτωση όπου η Τουρκία προκαλέσει κάποια κρίση με την Ελλάδα, αυτό θα επιφέρει μια γενική κατακραυγή σε βάρος της Τουρκίας.
Η Τουρκία έχει απομονωθεί στο μέτρο όπου επιδεικνύει επιθετική συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο, την Κύπρο, την Ελλάδα, με το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο αλλά δεν έχει απομονωθεί γενικά, όπως υποστηρίζουν κάποιοι. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία, φαντάζομαι ότι αν έκανε κάποια ενέργεια η οποία θα προκαλούσε με την Ελλάδα, δεν θα μπορούσε πραγματικά να βρει κανέναν υποστηρικτή στη διεθνή κοινότητα, τουλάχιστον σε αυτούς τους οποίους εμείς θεωρούμε σοβαρούς παίχτες στο διεθνές στερέωμα.
Πώς εκτιμάτε ότι εξελίσσεται η κατάσταση στον Έβρο ως προς τις προσφυγο-μεταναστευτικές ροές και την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισής τους από τις ελληνικές δυνάμεις και τη βοήθεια που έχουν στείλει οι Ευρωπαίοι εταίροι;
Οπωσδήποτε η συμμετοχή στην αποστολή προστασίας των ελληνικών και άρα των ευρωπαϊκών συνόρων στον Έβρο ξένων στελεχών βοηθάει σε σημαντικό βαθμό όχι μόνο γιατί είναι πλέον μεγαλύτερες οι δυνάμεις (άρα και μεγαλύτερες οι δυνατότητες) αλλά και επειδή αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται εκεί, εκπροσωπούν τις χώρες τους και δεν είναι εύκολο η Τουρκία να κάνει επιθετικές ενέργειες σε βάρος της Ελλάδος χωρίς αυτές να καταγράφονται. Ούτε αφήνουν πολλά περιθώρια στην Τουρκία να κάνει ενέργειες οι οποίες ακόμη και αν δεν είναι επιθετικές, αποτελούν μέρος μιας καλά ενορχηστρωμένης προσπάθειας, η οποία σίγουρα δεν αποτυπώνει μια τυχαία, αυθόρμητη κίνηση ανθρώπων να κατευθυνθούν προς τον Έβρο μόνο και μόνο επειδή οι τουρκικές αρχές τους είπαν ότι έχουν ανοίξει τα σύνορα.
Φαίνεται ότι δημιουργείται μία νέα τάξη πραγμάτων. Η Κίνα εξέρχεται πρώτη από την κρίση, οι ΗΠΑ εισέρχονται τώρα. Πρόκειται για τις δύο υπερδυνάμεις οι οποίες βρίσκονται σε διαφορά φάσης… Θεωρείτε ότι η Κίνα θα μπορούσε να έχει κάποιο προβάδισμα έναντι των ΗΠΑ; Θα αλλάξουν οι ισορροπίες σε σχέση με μία τρίτη οικονομική δύναμη, εκείνη της ΕΕ;
Στην παρούσα φάση αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι μία επισφαλή εκτίμηση τάσεων. Είναι προφανές ότι η κατάσταση δεν έχει αποκρυσταλλωθεί. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η τάση δείχνει ότι η Κίνα θέλει να αναλάβει έναν ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση του κορονοϊού και των συνεπειών του, ότι θέλει να αναλάβει ένα ρόλο δωρητή ουσιαστικά βοήθειας προς χώρες που το έχουν ανάγκη ακόμη και αν αυτές είναι ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι η Ιταλία ή η Ελλάδα. Παράλληλα, εκτός από τη γενναιοδωρία που επιδεικνύει, η πολιτική που ακολουθεί δείχνει και μία ετοιμότητα να μεταλαμπαδεύσει την τεχνογνωσία την οποία απέκτησε λόγω του ότι πρώτη αυτή αντιμετώπισε το ζήτημα του κορονοϊού.
Προφανώς, αυτό είναι κάτι το οποίο βελτιώνει την εικόνα της Κίνας. Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι πριν από λίγο καιρό κάποιοι έλεγαν ότι η Κίνα ήταν υπεύθυνη για το ότι διογκώθηκε αυτό το θέμα, για το ότι οι κινεζικές αρχές δεν λειτούργησαν γρήγορα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εξάπλωση του ιού. Τώρα, οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι η Κίνα το έχει ελέγξει, με τους τρόπους που όλοι γνωρίζουμε (τα δρακόντεια μέτρα καταστολής που έλαβε) αλλά ταυτόχρονα λένε ότι η Κίνα είναι τώρα στην πρωτοπορία των χωρών που μεταφέρουν την τεχνογνωσία και που βοηθούν τις άλλες χώρες να αντιμετωπίσουν το ζήτημα αυτό το οποίο έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.
Από την άλλη, βλέπουμε την Αμερική, με την αλλοπρόσαλλη ηγεσία της να υποστηρίζει διάφορες θέσεις μεταξύ των οποίων και ότι ο κορονοϊός είναι κινεζικός ιός, ότι θα το αντιμετωπίσει το πρόβλημα καλύτερα αν εκμηδενίσει τις πτήσεις από την Ευρώπη και κλειστεί στο καβούκι της και ότι θα αρχίσει η ίδια να παράγει το φάρμακο και το εμβόλιο (και αν δεν μπορεί η ίδια να το παράξει μπορεί να κάνει πρόταση εξαγοράς από γερμανική εταιρεία που φαίνεται ότι δούλευε προς αυτή την κατεύθυνση). Δηλαδή, δεν υπάρχει διάθεση από την πλευρά των Αμερικανών να αναλάβουν ηγετική δράση. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι τώρα αντιμετωπίζουν την κρίση οι ίδιοι ενώ επίκεινται και οι εκλογές.
Βέβαια, επαναλαμβάνω ότι αυτή τη στιγμή καταγράφουμε τάσεις. Και από την άλλη, δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η Αμερική έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες χώρες: σε επίπεδο έρευνας και ειδικότερα στον κλάδο της Ιατρικής είναι μία από τις πρωτοπόρες χώρες. Άρα μπορεί, αν κάποια στιγμή εξέλθει από την κρίση αυτή (η οποία αναμένεται να κορυφωθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες) να αναλάβει κάποιες πρωτοβουλίες. Πάντως, για την ώρα, η Κίνα φαίνεται ότι βρίσκεται στο τιμόνι των εξελίξεων.
