Το ευρωπαϊκό νόημα των γαλλικών πολιτικών εξελίξεων

Γιώργος Πρεβελάκης
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Το ευρωπαϊκό νόημα των γαλλικών πολιτικών εξελίξεων

Οι σημαντικές γεωπολιτικές ανακατατάξεις εκφράζονται με αλλαγές στον πολιτικό χάρτη. Μεγάλα γεωπολιτικά συγκροτήματα διασπώνται σε επί μέρους πολιτικές οντότητες, όπως συνέβη με την Σοβιετική Ένωση. Αντιθέτως, πολλές μικρές ενότητες συγκεντρώνονται σε ένα ενιαίο γεωπολιτικό σύστημα, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Οι αλλαγές του πολιτικού χάρτη μπορούν, βέβαια, να λάβουν και μια λιγότερο ριζική μορφή, την μετακίνηση των συνόρων.

Οι γεωπολιτικοί αυτοί μετασχηματισμοί συνεπάγονται χρήση βίας. Η έντασή της είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση της ενοποίησης. Είναι δύσκολο να εξουδετερωθούν αλλιώς οι φυγόκεντρες δυνάμεις οι οποίες αναπτύσσονται όταν αναδύονται αντιφατικά συμφέροντα και φιλοδοξίες.

Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση ήταν μια φιλόδοξη προσπάθεια για την αλλαγή του πολιτικού χάρτη. Μετά την χιτλερική απόπειρα να οικοδομηθεί η Ευρώπη με ωμή βία, το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο παρουσιάστηκε ως μια ιστορική καινοτομία. Για πρώτη φορά στην Ιστορία επρόκειτο να συγκροτηθεί ένα ενιαίο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σύνολο, χωρίς καταναγκασμούς.

Η ουτοπία αυτή κλονίστηκε με τις πρώτες μεγάλες δυσκολίες. Στο πλαίσιο ενός εντεινόμενου διεθνούς οικονομικού ανταγωνισμού, η οικονομική και, κατόπιν, η μεταναστευτική κρίση προκάλεσαν ισχυρές διαλυτικές τάσεις. Η τρομοκρατία ενέτεινε τον ευρωσκεπτικισμό. Το 2016 εξελίχθηκε σε έτος-σοκ, με την απόφαση για το Brexit και την εκλογή του ευρω-εχθρικού Doland Trump. Έγινε φανερό ότι η Ευρώπη απειλείται. Μπορεί να παραμείνει στην ιστορικά καινοτόμο γεωπολιτική της λογική χωρίς να διαλυθεί ή θα ολισθήσει προς περισσότερο κλασικές μορφές γεωπολιτικής ενοποίησης;

Η Ελλάδα έχει ήδη καταστεί ένα πρώτο πεδίο πειραματισμού προς την δεύτερη κατεύθυνση. Αντιμετωπίστηκε από το ευρωπαϊκό κέντρο όπως, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Υψηλή Πύλη αντιμετώπιζε τις ορεινές βαλκανικές της περιφέρειες: επανήλθε η παράδοση των Κλεφτών και των Αρματολών. Όμως, κατόπιν η ευρωπαϊκή ασθένεια κινήθηκε από την περιφέρεια προς το κέντρο. Μετά το Brexit, εμφανίστηκε η απειλή του Frexit. Έτσι, η ελληνική de facto αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής λογικής έγινε “παρονυχίς”.

Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ερμηνευτεί ο τρόπος με τον οποίο εκτυλίχθηκε η γαλλική προεδρική εκλογή η οποία οδήγησε στην αποκαθήλωση του γαλλικού πολιτικού συστήματος.

Πρόκειται για μια πρώτη φάση στην προσπάθεια να ανασχεθεί η ευρωπαϊκή αποσύνθεση. Έπεται συνέχεια. Με τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, το γαλλικό πολιτικό τοπίο θα ανασυντεθεί γύρω από δύο πόλους. Ο πρώτος, ενιαίος και πλειοψηφικός, θα συγκροτηθεί γύρω από τον νέο Πρόεδρο, συσπειρώνοντας φιλοευρωπαϊκές και φιλελεύθερες δυνάμεις από την Δεξιά, το Κέντρο και τους Σοσιαλιστές. Ο δεύτερος, διασπασμένος σε έναν ακροδεξιό και έναν ακροαριστερό κλάδο, θα εκφράσει την αμφισβήτηση στην Ευρώπη και την αντίδραση στην Παγκοσμιοποίηση.

Η νέα γαλλική εξουσία θα εφαρμόσει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις, ακολουθώντας το γερμανικό πρότυπο, με στόχο την ανάσχεση, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, της ανεργίας. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα θεσμοθετηθούν τους πρώτους μήνες της νέας διακυβέρνησης, πριν προλάβουν οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις να ανασυνταχθούν και να οργανώσουν μιαν ενδεχόμενη σύγκλιση.

Στην Γαλλία, οι λίγο έως πολύ παρασκηνιακά κινούμενες δυνάμεις του ευρωπαϊσμού έχουν επενδύσει σε ένα δύσκολο και επικίνδυνο στοίχημα. Προς το παρόν το κερδίζουν. Τα χαμηλά ποσοστά της Le Pen αδυνατίζουν τον κύριο πόλο αντίστασης. Όμως, η μάχη είναι ante portas. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα κοινωνικής ειρήνης, η Γαλλία ενδέχεται να περάσει τον χειμώνα του 2017-2018 με έντονες συγκρούσεις. Οι γαλλικές εξελίξεις είναι κρίσιμες.

Εφόσον το γαλλικό πείραμα προχωρήσει, μετά από τις επικείμενες γερμανικές εκλογές θα ανοίξει το ευρωπαϊκό εργοτάξιο. Η νέα μορφή της Ευρώπης θα εμπνέεται περισσότερο από το αυτοκρατορικό, παρά από το εθνοκρατικό πλαίσιο. Κύριο χαρακτηριστικό της θα είναι η ισχυροποίηση του γαλλο-γερμανικού κέντρου, με αυξημένη δύναμη επιβολής στις υπό διαμόρφωση περιφέρειες. Το αποτέλεσμα του σχεδιασμού αυτού δεν θα είναι, βέβαια, η Ευρώπη την οποία οραματίστηκαν οι ιδρυτές της. Είναι, όμως, προτιμότερη από τις εναλλακτικές τις οποίες ευαγγελίζονται οι αντιευρωπαϊστές, αριστεροί ή δεξιοί.

Εφόσον επιβληθεί, η νέα αυτοκρατορική Ευρώπη θα υποβαθμίσει το status της Ελλάδας. Ο αναπόφευκτος ανταγωνισμός με τον αγγλοσαξονικό κόσμο θα θέσει την Ελλάδα μπροστά σε σοβαρά διλήμματα. Όμως, μια ενδεχόμενη αποτυχία της νέας Ευρώπης θα βυθίσει την εξασθενημένη χώρα μας στο τραυματικό της παρελθόν.

Ο Ελληνισμός δεν περιορίζεται, όμως, στην Ελλάδα. Όπως επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δίπλα στην Ελλάδα του υποβαθμιζόμενου εδάφους, αναπτύσσεται η δικτυωτή ελληνική διείσδυση στο Κέντρο· δηλαδή μια νέα τάξη Φαναριωτών, η οποία θα ευδοκιμήσει σε ένα νέο αυτοκρατορικό σύστημα. Η σχέση Κέντρου και Διασποράς αλλάζει και πάλι.

Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider