Ροή
Οι Financial Times δεν χρειάζονται συστάσεις. Είναι, πιθανότατα, η οικονομική εφημερίδα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Όχι μόνο λόγω των ρεπορτάζ και των αποκαλύψεων που έχει δημοσιεύσει αλλά και επειδή με άρθρα γνώμης και αναλύσεις δεν διστάζει να τοποθετηθεί με άποψη πάνω στην παγκόσμια οικονομική επικαιρότητα.
Αυτό έκανε και πριν από λίγες ημέρες ξεκινώντας μια παγκόσμια καμπάνια –την μεγαλύτερη της εφημερίδας από την κρίση του 2008- με τον ευφυή τίτλο Capitalism: Time for a Reset («Καπιταλισμός: Ώρα για επανεκκίνηση»). Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, οι Financial Times, προειδοποιούν πως η ρότα που έχει πάρει ο παγκόσμιος καπιταλισμός είναι επικίνδυνη και μας οδηγεί κατευθείαν στα βράχια.
Δεν είναι ότι ξαφνικά η εφημερίδα αποφάσισε να αποκηρύξει τον καπιταλισμό. Το αντίθετο. Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό του σημείωμα ο αρχισυντάκτης της εφημερίδας Lionel Barber οι Financial Times πιστεύουν στον ελεύθερο καπιταλισμό ο οποίος είναι «η βάση για τη δημιουργία πλούτου που παρέχει περισσότερες δουλειές, περισσότερα χρήματα και περισσότερους φόρους».
Ακόμη πιο αποκαλυπτικό είναι το άρθρο του Martin Wolf, βασικού οικονομικού συντάκτη της εφημερίδας και ενός από τους πιο επιφανείς οικονομικούς δημοσιογράφους του κόσμου. «Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίας, ειδικά στις ΗΠΑ, παρατηρούμε μια ανίερη τριάδα μειωμένης ανάπτυξης της παραγωγικότητας, αυξημένης ανισότητας και μεγάλων οικονομικών σοκ», γράφει ο Wolf στο άρθρo του με τίτλο: «Γιατί ο στημένος καπιταλισμός βλάπτει την φιλελεύθερη δημοκρατία» (why rigged capitalism is damaging liberal democracy).
Για τον Wolf βασικό πρόβλημα είναι η άνοδος του «καπιταλισμού των ραντιέρηδων». Δηλαδή, το ότι δημιουργείται μια οικονομία στην οποία κάποια άτομα και επιχειρήσεις πλουτίζουν από «ενοίκια» έναντι όλων των υπόλοιπων και μάλιστα χωρίς να αποδίδουν κάτι πίσω στην κοινωνία. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα σύμφωνα με τον ίδιο είναι η λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο οποίος δημιουργεί εισοδήματα για λίγους χωρίς να αυξάνει την συνολική παραγωγικότητα και εντέλει το συνολικό αποτέλεσμα της οικονομίας.
Στο πολλών χιλιάδων λέξεων άρθρο του ο Wolf αναλύει πολλές μεθόδους με τους οποίους γιγαντώνεται αυτός ο «καπιταλισμός των ραντιέρηδων». Δημιουργία κλειστών συστημάτων που απορροφούν τον εικονικό πλούτο που παράγουν, φοροδιαφυγή, αμοιβές στελεχών που συνδέονται με την πορεία της μετοχής κλπ κλπ. Γράφει ο Wolf: Τα ενοίκια δημιουργούνται μέσω πιέσεων για άδικα φορολογικά παραθυράκια και κατά απαραίτητων ρυθμίσεων στις συγχωνεύσεις, την αγορά εργασίας και την οικονομία. Τα επιχειρηματικά λόμπι υπερισχύουν των συμφερόντων των συνηθισμένων πολιτών.
Ούτε λίγο, ούτε πολύ οι Financial Times επιχειρούν να καταρρίψουν πολλούς διαδεδομένους μύθους των τελευταίων δεκαετιών. Τίποτα δεν είναι «ιερό» και ειδικά οι πολιτικές αυτές που οδήγησαν στην κρίση του 2008 και σύμφωνα με τους συντάκτες της εφημερίδας με τις σωμών σελίδες θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε μια ακόμη κρίση, η οποία μπορεί μάλιστα να διακινδυνεύσει την ίδια τη φιλελεύθερη δημοκρατία όπως τη γνωρίζουμε.
Κάποιοι μπορεί να πιστεύουν πως αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερη «ελεύθερη αγορά», κάποιοι άλλοι ότι χρειάζονται περισσότερες ρυθμίσεις. Ίσως να πρέπει να βάλουμε στο τραπέζι λιγότερο δημοφιλείς απόψεις, όπως εκείνες του Μαρξ. Όπως και να έχει πρέπει να κάνουμε αυτή την κουβέντα σε μια καινούργια βάση. Γιατί όταν η... φωνή του καπιταλισμού φωνάζει «κίνδυνος» οφείλεις αν μη τι άλλο να ακούσεις.
--
