Μια νέα πανευρωπαϊκή υπηρεσία για το διακανονισμό των άμεσων πληρωμών (instant payments) ετοιμάζει το Ευρωσύστημα σε συνεργασία με τις τράπεζες, με στόχο μια ενιαία και ανταγωνιστική αγορά άμεσων πληρωμών μικρής αξίας σε ευρώ.
Η υπηρεσία TIPS (TARGET Instant Payments Settlement) θα αφορά σε «μικροπληρωμές» μικρής αξίας, αφού θα ισχύει όριο 15.000 ευρώ ανά συναλλαγή, οι οποίες θα μεταφέρονται σε πραγματικό χρόνο (λιγότερο από 5 δευτερόλεπτα), 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες τον χρόνο (24/7/365).
Όπως αναφέρει στο insider.gr ο κ. Γιώργος Κορφιάτης, προϊστάμενος στο Τμήμα Μελέτης Θεμάτων Μεταφοράς Κεφαλαίων και Λειτουργίας Υποδομών της Τράπεζας της Ελλάδος, το TIPS έρχεται ουσιαστικά να καλύψει την ανάγκη των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και των δημόσιων φορέων για ταχύτητα στις συναλλαγές. Αυτό είναι εφικτό, εκτιμά, καθώς σε μεγάλο βαθμό υπάρχει αυτοματοποίηση στις διαδικασίες εκκαθάρισης και διακανονισμού των πληρωμών, αλλά είναι και επιβεβλημένο στην εποχή μας.
Το σύστημα TIPS αποτελεί ουσιαστικά επέκταση του ευρωπαϊκού συστήματος πληρωμών TARGET2, το οποίο αν και αφορά σε μεγάλες πληρωμές (διατραπεζικές), ωστόσο διακανονίζει και πληρωμές λιανικής (πελατειακές).
Τραπεζικές πηγές τονίζουν, ωστόσο, στο insider.gr, ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει πλήρως το TIPS εάν δεν αρθούν πρώτα τα capital controls. Στον σχεδιασμό τους για το νέο σύστημα πληρωμών της ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες λαμβάνουν βεβαίως ως παραδοχή ότι έχουν αρθεί πλήρως οι περιορισμοί στην κίνηση των κεφαλαίων, ώστε να είναι δυνατές οι άμεσες πληρωμές σε άλλες χώρες της ΕΕ -το οποίο αποτελεί και τη βασική καινοτομία του TIPS.
Έως τον Νοέμβριο του 2018, βέβαια, που αναμένεται να λειτουργήσει κανονικά το TIPS, είναι πολύ πιθανό να έχουν αρθεί τα capital controls, με τη σταδιακή άρση τους να ξεκινά το προσεχές διάστημα, όπως εκτίμησε και σε συνέντευξη που παραχώρησε στο insider.gr ο κ. Σταύρος Ιωάννου, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το TIPS θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις μεταφορές ποσών εντός της Ελλάδας.
Τι κερδίζουν οι καταναλωτές
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για τους καταναλωτές, αφού οι πληρωμές του θα πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο, όλες τις ώρες της ημέρας και όλες τις ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον ο αποδέκτης της πληρωμής θα λαμβάνει πλέον αμέσως το ποσό, οι αγορές μέσω Internet θα γίνονται πολύ πιο εύκολες και γρήγορες.
Οι δυνατότητες που παρέχει το TIPS μπορούν να αξιοποιηθούν από τις τράπεζες στις υφιστάμενες mobile εφαρμογές τους, για μεγαλύτερη ευελιξία μεταφορών και πληρωμών μεταξύ ατόμων (P2P). Επιπλέον, θα μπορούν να αναπτυχθούν καινοτόμες λύσεις με βάσει τις νέες δυνατότητες που παρέχει πλέον η τεχνολογία, όπως τα wearables.
Όσον αφορά στο κόστος της υπηρεσίας, πηγές του τραπεζικού κλάδου εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με το κόστος του TIPS, οι οποίες θεωρούν ότι είναι πιθανό να είναι αυξημένες για τον τελικό χρήστη.
Το Ευρωσύστημα θα χρεώνει στις τράπεζες 0,002 ευρώ ανά έγκυρη συναλλαγή, τουλάχιστον για τα πρώτα δυο έτη λειτουργίας, ενώ το κόστος συμμετοχής και συντήρησης ενός λογαριασμού στο TIPS ορίζονται στο μηδέν. Από εκεί και πέρα, έγκειται στην τιμολογιακή πολιτική των τραπεζών πόσο θα χρεώνεται η υπηρεσία στον τελικό καταναλωτή. Πηγές του Ευρωσυστήματος, πάντως, εκτιμούν ότι το κόστος για τον τελικό χρήστη θα είναι σχετικά χαμηλό, καθώς εντείνεται ο ανταγωνισμός σε αυτό το πεδίο.
Τι κερδίζουν οι τράπεζες
Για τις τράπεζες, το κόστος των υφιστάμενων εθνικών λύσεων που παρέχουν άμεσες πληρωμές έγκειται στη ρευστότητα που είναι υποχρεωμένες να δεσμεύουν ως προχρηματοδοτηση μέχρι να γίνει ο διακανονισμός της πληρωμής.
Το TIPS έρχεται να το αλλάξει αυτό, αφού οι άμεσες πληρωμές θα διακανονίζονται τελικά και αμετάκλητα σε πραγματικό χρόνο, και σε χρήμα κεντρικής τράπεζας. Συνεπώς, ο άμεσος διακανονισμός σε χρήμα κεντρικής τράπεζας εξαλείφει πλήρως τον πιστωτικό κίνδυνο για όλους τους συμμετέχοντες.
Επιπλέον, το υπόλοιπο της ρευστότητας που θα υπάρχει στους ειδικούς λογαριασμούς μετρητών στις κεντρικές τράπεζες, μετά το κλείσιμο της ημέρας του TARGET2, θα υπολογίζεται για το ελάχιστο αποθεματικό τους, το οποίο είναι πολύ σημαντικό δεδομένης της στενότητας ρευστότητας που αντιμετωπίζουν τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές τράπεζες.
Ποιες υπηρεσίες παρέχονται σήμερα
Αυτή τη στιγμή αρκετές τράπεζες της Ευρώπης έχουν αναπτύξει εθνικές λύσεις άμεσων πληρωμών σε συνεργασία με τοπικά συστήματα εκκαθάρισης πληρωμών. Στην Ελλάδα,η αντίστοιχη υπηρεσία προσφέρετια μέσω της υπηρεσίας IRIS online payments, η οποία υποστηρίζεται από τη ΔΙΑΣ Α.Ε. και στην οποία συμμετέχουν πέντε ελληνικές τράπεζες.
Η υπηρεσία υποστηρίζει άμεσες πληρωμές 24/7/365 μεταξύ πελατών των τραπεζών που συμμετέχουν σε αυτή, χωρίς την ανάγκη ο εντολέας να γνωρίζει τον IBAN του δικαιούχου, αφού αρκεί να γνωρίζει το κινητό τηλέφωνο ή το email του. Προϋπόθεση της εφαρμογής είναι να είναι εγγεγραμμένοι και οι δύο αντισυμβαλλόμενοι, το οποίο όμως περιορίζει την εκτεταμένη χρήση αυτής της δυνατότητας.
