Ροή
Με τέλη χαρτοσήμου επιβαρύνονται τα έντοκα δάνεια, που δίνουν ή λαμβάνουν οι επιχειρήσεις από άλλες επιχειρήσεις. Η επιβολή του τέλους και μάλιστα αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2021 προβλέπεται με το άρθρο 172 του πολυνομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομικών που βρίσκεται στη Βουλή.
Η διάταξη αυτή επαναφέρει το τέλος χαρτοσήμου για τις συγκεκριμένες πράξεις παρά το γεγονός ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι τα δάνεια αυτά απαλλάσσονται από το τέλος 2,4%, καθώς η χορήγηση δανείου προέρχεται από πρόσωπο (επιχείρηση) υπαγόμενο στον ΦΠΑ, επιβαρύνεται με τόκο, δηλαδή παρέχεται έναντι ανταλλάγματος, συνιστά παροχή υπηρεσιών από επαχθή αιτία.
Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι «με την προτεινόμενη ρύθμιση αποσαφηνίζεται το πεδίο εφαρμογής της φορολογίας χαρτοσήμου με την προσθήκη δύο νέων εδαφίων στην περ. β της παρ. 1 του άρθρου 63 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας που κυρώθηκε με τον ν. 2859/2000 (Α'248), με τα οποία ορίζεται ότι δεν θίγονται οι διατάξεις που προβλέπουν την επιβολή τελών χαρτοσήμου στις συμβάσεις δανείων, τις λοιπές χρηματοδοτήσεις (όπως οι εγγραφές του τέταρτου εδαφίου της παρ. 5γ του άρθρου 15 του ΚΝΤΧ, οι ενέγγυες πιστώσεις, οι πιστώσεις σε ανοικτό λογαριασμό και οι πιστωτικές κάρτες, από εταιρείες μη τράπεζες), και στους συμβατικούς τόκους»
Επισημαίνεται ακόμα ότι «με τις υφιστάμενες ρυθμίσεις ετίθεντο ερμηνευτικά ζητήματα για το πεδίο εφαρμογής της φορολογίας χαρτοσήμου ως προς τα έντοκα δάνεια και τις λοιπές χρηματοδοτήσεις, καθώς και τους συμβατικούς τόκους» και τονίζεται ότι βραχυπρόθεσμος στόχος ρύθμισης είναι η «απόδοση τελών χαρτοσήμου επί εντόκων δανείων και λοιπών χρηματοδοτήσεων (όπως οι εγγραφές του τέταρτου εδαφίου της παρ. 5γ του άρθρου 15 του ΚΝΤΧ, οι ενέγγυες πιστώσεις, οι πιστώσεις σε ανοικτό λογαριασμό και οι πιστωτικές κάρτες, από εταιρείες μη τράπεζες), καθώς και για τους συμβατικούς τόκους αυτών»
Η νέα διάταξη
Αναλυτικότερα η διάταξη έχει ως εξής:
1. Στο τέλος της περ. β' της παρ. 1 του άρθρου 63 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α'248), μετά τις λέξεις «ασφαλιστηρίων ζωής από ασφαλιστικές εταιρείες», το σημείο στίξης κόμμα «,» αντικαθίσταται από τελεία «.», προστίθενται τρίτο και τέταρτο εδάφια και η περ. β' της παρ. 1 του άρθρου 63 διαμορφώνεται ως εξής: «β) για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στις πράξεις τις οποίες προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 2 του παρόντος νόμου και στα παρεπόμενά τους σύμφωνα.
Δε θίγονται οι διατάξεις που προβλέπουν την επιβολή τελών χαρτοσήμου στα μισθώματα ακινήτων, στις αποδείξεις πληρωμής ασφαλίστρων για κάθε είδους ασφαλίσεις και επιστροφής ασφαλίστρων, στις αποδείξεις πληρωμής αποζημίωσης, για ασφαλίσεις κάθε είδους, που δίνονται σε ασφαλιστικές εταιρείες, στα χορηγούμενα από ασφαλιστικές εταιρείες δάνεια επί ασφαλιστηρίων ζωής και στις εξαγορές (RACHATS) ασφαλιστηρίων Ζωής από ασφαλιστικές εταιρείες.
Ομοίως δεν θίγονται οι διατάξεις για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στα έντοκα δάνεια και λοιπές χρηματοδοτήσεις και στους απορρέοντες συμβατικούς τόκους. Απαλλαγές από τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από άλλες διατάξεις για τις πράξεις του προηγούμενου εδαφίου εξακολουθούν να ισχύουν.»
2. Η ισχύς της παρ. 1 αρχίζει από την 1η.1.2021.
3. Για τα συναπτόμενα δάνεια και τις λοιπές χρηματοδοτήσεις, καθώς και τους απορρέοντες τόκους μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, τα τέλη χαρτοσήμου αποδίδονται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η.10.2022.
Προβλήματα
Το θέμα της επιβολής ή μη τελών χαρτοσήμου στα δάνεια μεταξύ των επιχειρήσεων αποτελεί σημείο διένεξης μεταξύ των φορολογούμενων και της φορολογικής διοίκησης καθώς οι ελεγκτικές αρχές για πολλά χρόνια επιβάλλουν τέλος χαρτοσήμου στις επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες προσέφυγαν στα διοικητικά δικαστήρια ζητώντας την ακύρωση του.
Το 2020 το Συμβούλιο της Επικρατείας με δύο αποφάσεις απάλλαξε τα δάνεια μεταξύ των επιχειρήσεων από το τέλος χαρτοσήμου.
Συγκεκριμένα, στις αποφάσεις 2163-4/2020, 2323-5/2020 αναφέρεται ότι η «χορήγηση, έστω και ευκαιριακά, έντοκου χρηματικού δανείου από πρόσωπο υποκείμενο σε ΦΠΑ (ήτοι επιχείρηση) απαλλάσσεται των τελών χαρτοσήμου. Συγκεκριμένα κρίθηκε ότι η χορήγηση δανείου (από πρόσωπο υπαγόμενο στον ΦΠΑ) με τόκο, ήτοι έναντι ανταλλάγματος, συνιστά παροχή υπηρεσιών από επαχθή αιτία, και ως εκ τούτου εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ, αν και συνιστά απαλλασσόμενη (του ΦΠΑ) δραστηριότητα. Συνεπώς, η διάταξη του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, που επέβαλε χαρτόσημο στα δάνεια αυτά, έχει καταργηθεί ήδη από την 1η.1.1987, όταν δηλαδή ξεκίνησε να ισχύει ο νόμος περί ΦΠΑ»
Ωστόσο το υπουργείο Οικονομικών δεν εξέδωσε σχετική εγκύκλιο προς τις ελεγκτικές αρχές με αποτέλεσμα να συνεχίσουν να επιβάλουν τέλος χαρτοσήμου ενώ από τη πλευρά τους οι επιχειρήσεις έχοντας στα χέρια τους τις αποφάσεις του ανώτατου δικαστηρίου προσέφευγαν στη Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών και σε ορισμένες περιπτώσεις δικαιώθηκαν.
