Εντολή να προχωρήσει με την ατζέντα της για ένταξη της χώρας στην ΕΕ, εξασφάλισε η πρόεδρος της Μολδαβίας Μάγια Σάντου, αφού το κόμμα της κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, αποτρέποντας τις ρωσικές προσπάθειες να σταματήσουν τις φιλοευρωπαϊκές φιλοδοξίες της χώρας.
Το φιλοευρωπαϊκό κόμμα Δράση και Αλληλεγγύη (PAS) συγκέντρωσε ποσοστό 50,2% στις εκλογές της Κυριακής, διατηρώντας την πλειοψηφία για δεύτερη θητεία, σύμφωνα με αποτελέσματα από σχεδόν όλα τα εκλογικά τμήματα. Το φιλορωσικό Πατριωτικό Εκλογικό Μπλοκ, υπό την ηγεσία του πρώην προέδρου Ίγκορ Ντοντόν, ακολούθησε με 24,2%.
Η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να υιοθετήσει ένα πλήθος μεταρρυθμίσεων για να επιτύχει τον στόχο της ένταξης στην ΕΕ μέχρι το τέλος της δεκαετίας - ένα έργο που καθίσταται δυσκολότερο λόγω των προσπαθειών του Κρεμλίνου να παρέμβει στους δημοκρατικούς θεσμούς της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας και να τη διατηρήσει στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας.
- Διαβάστε ακόμα - Εκλογές στη Μολδαβία: Βρυξέλλες, Παρίσι, Βαρσοβία χαιρετίζουν τη νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων
Έτσι, ενώ η εκλογική νίκη του PAS δίνει στη Μολδαβία μια σπάνια ευκαιρία σταθερότητας, η κυβέρνηση πρέπει να δράσει γρήγορα, αποφασιστικά και με ενότητα. Γιατί εάν αποτύχει να αποδώσει ορατά αποτελέσματα το φιλορωσικό στρατόπεδο θα ενισχυθεί, η ευρωπαϊκή πορεία θα καθυστερήσει ή θα εκτραπεί και η κοινωνική απογοήτευση θα βαθύνει.
Οι εκλογές στη Μολδαβία, νέο δημοψήφισμα
Οι εκλογές έφεραν στο προσκήνιο τη Μολδαβία των 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων, σε μια γεωπολιτική διαμάχη μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ. Ανάμεσα στη Ρουμανία και την Ουκρανία, η Μολδαβία έχει αποκτήσει δυσανάλογα μεγάλη γεωπολιτική σημασία και θεωρείται βαρόμετρο των ρωσικών παρεμβάσεων και υβριδικών επιθέσεων στην Ευρώπη. Η φιλορωσική αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας φιλοξενεί επίσης ρωσικά στρατεύματα, ενώ πολλοί από τους κατοίκους της έχουν μολδαβικά διαβατήρια και είναι έντονα φιλορωσικοί.
Η Σάντου, απόφοιτη του Χάρβαρντ και πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, κέρδισε τις προεδρικές εκλογές με μεγάλη διαφορά το 2020, και το κόμμα της ανέλαβε την εξουσία το 2021 με υποσχέσεις για καταπολέμηση της διαφθοράς και βελτίωση της διακυβέρνησης.
Ωστόσο, η πρόοδός της παρεμποδίστηκε από τις κρίσεις ασφάλειας και οικονομίας που μεταφέρθηκαν στη Μολδαβία μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Παρά την επιτυχία της να εξασφαλίσει το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ το 2022, ορισμένοι ψηφοφόροι δυσαρεστήθηκαν με τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και την εκτόξευση στα ύψη των τιμών φυσικού αερίου, αφού η Ρωσία διέκοψε την παροχή και η Μολδαβία στράφηκε σε συμφωνίες με τη Ρουμανία.
Η Σάντου επανεξελέγη και κέρδισε οριακά ένα δημοψήφισμα τον Οκτώβριο του 2024 για να κατοχυρώσει συνταγματικά τον στόχο της ένταξης στην ΕΕ. Οι εκλογές της Κυριακής ήταν οι τελευταίες σε μια σειρά κρίσιμων αναμετρήσεων στη Μολδαβία κατά το τελευταίο έτος.
Νίκη για την ευρωπαϊκή προοπτική
Το αποτέλεσμα θεωρείται αξιοσημείωτο δεδομένων των επαναλαμβανόμενων καταγγελιών από τις αρχές της Μολδαβίας ότι η Ρωσία διεξάγει εκστρατεία «υβριδικού πολέμου» για να επηρεάσει το αποτέλεσμα. Για αυτό και οι εκλογές θεωρήθηκαν από πολλούς ως γεωπολιτική επιλογή: μεταξύ της ένταξης στην ΕΕ ή της επιστροφής στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας.
Ο Κρίστιαν Καντίρ, Μολδαβός αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Oakland, δήλωσε στο Associated Press ότι η νίκη του PAS αποτελεί «σαφή νίκη των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων στη Μολδαβία», που θα εξασφαλίσουν συνέχεια στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.
- Διαβάστε ακόμα - Σάντου: Η νίκη του κυβερνώντος φιλοευρωπαϊκού κόμματος, «ισχυρή εντολή» για ένταξη στην ΕΕ
«Η πλειοψηφία του PAS σώζει το κόμμα από την ανάγκη σχηματισμού ενός εύθραυστου κυβερνητικού συνασπισμού που θα επιβράδυνε τις μεταρρυθμίσεις για ένταξη στην ΕΕ», ανέφερε ο Καντίρ.
«Η Μολδαβία παραμένει σε δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον, με τη Ρωσία να προσπαθεί διαρκώς να την επαναφέρει στην επιρροή της», πρόσθεσε.
Ρωσικές απειλές
Το Bloomberg ανέφερε ότι η Ρωσία είχε σχεδιάσει πολύπλευρη στρατηγική για να παρέμβει και να διαταράξει τις εκλογές της Μολδαβίας, περιλαμβάνοντας τη διοργάνωση διαμαρτυριών και εκστρατείες παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Μόσχα αρνείται κατηγορηματικά ότι παρεμβαίνει σε ξένες εκλογές.
Οι αρχές της Μολδαβίας δήλωσαν πως κατάφεραν να εντοπίσουν και να εξουδετερώσουν πολλαπλές κυβερνοεπιθέσεις μέσα στο Σαββατοκύριακο, οι οποίες στόχευαν την ψηφιακή υποδομή, την εκλογική πλατφόρμα και το κυβερνητικό cloud. Οι επιθέσεις περιλάμβαναν επιθέσεις DDoS (υπερφόρτωση διακομιστών με τεχνητή κίνηση) και προσπάθειες εισαγωγής κακόβουλου λογισμικού στα εκλογικά κέντρα.
Επίσης, αρκετά εκλογικά τμήματα στο εξωτερικό, όπως στις Βρυξέλλες, τη Ρώμη, το Βουκουρέστι και την Ισπανία, έλαβαν ψεύτικες απειλές για βόμβες, σύμφωνα με τον προεδρικό σύμβουλο Stanislav Secrieru μέσω ανάρτησής του στο X (πρώην Twitter).
«Η Ρωσία δεν θα σταματήσει εδώ», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Σιγκφράιντ Μιουρέσαν, αντιπρόεδρος του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. «Θα συνεχίσει να προσπαθεί να επηρεάζει εκλογές σε όλη την Ευρώπη και να επιτίθεται στις δημοκρατίες μας. Όμως η Μολδαβία απέδειξε ότι με σκληρή δουλειά και πειθαρχία, η νίκη είναι δυνατή», δήλωσε στο Bloomberg.
Oι μεγάλες προκλήσεις
Η Μολδαβία είναι μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, με επίμονα υψηλό πληθωρισμό (κοντά στο 7%), με εξάρτηση από εισαγόμενο ενεργειακό εφοδιασμό και με κοινωνικές εντάσεις μεταξύ φιλοευρωπαϊκών και φιλορωσικών δυνάμεων. Η μετανάστευση δε, παραμένει μαζική: εκατοντάδες χιλιάδες Μολδαβοί εργάζονται στο εξωτερικό, κυρίως σε χώρες της ΕΕ.
Η αναλύτρια Anastasia Pociumban στο German Council on Foreign Relations τόνισε μιλώντας στο Reuters ότι το PAS πρέπει να «γεφυρώσει τα εσωτερικά ρήγματα» και να εξηγήσει καλύτερα τα οφέλη της ένταξης στην ΕΕ σε πιο σκεπτικούς πολίτες.
Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει θέσει στόχο να υπογράψει συμφωνία προσχώρησης στην ΕΕ μέχρι το 2028. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται είναι βαθιές και δύσκολες: από τη δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση μέχρι την καταπολέμηση της διαφθοράς. Με ένα κοινό που παραμένει διχασμένο: ενώ η πλειοψηφία στηρίζει την ευρωπαϊκή πορεία, υπάρχει ακόμη μια σημαντική μειοψηφία με φιλορωσικά αισθήματα.
Ακόμη ένα θέμα είναι ότι η περιοχή της Υπερδνειστερίας παραμένει de facto εκτός ελέγχου του Κισινάου, με ρωσική στρατιωτική παρουσία. Συνεπώς, υπάρχει πάντα κίνδυνος ανάφλεξης σε περίπτωση όξυνσης των εντάσεων με τη Ρωσία ή περαιτέρω σύγκρουσης στην Ουκρανία.
