Σε μια παράστασή του πριν από μερικά χρόνια ο γνωστός κωμικός Τζίμης Πανούσης ανέλαβε να εξηγήσει στο κοινό του την έννοια του κυβερνητικού ανασχηματισμού με μια φαρμακερή ατάκα.
«Κάποια στιγμή θα φύγει ο Ηλίας απ’ τα τύμπανα, θα πάει στα πλήκτρα και ο Ορέστης από τα πλήκτρα θα πάει στα τύμπανα», είπε, περιγράφοντας κάτι που ταιριάζει σχεδόν…γάντι στη νέα κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία εν τέλει βράδιασε για να ανακοινωθεί. Και αυτό γιατί ο ανασχηματισμός ήταν μεν δομικός, με την έννοια πως δημιουργήθηκαν ορισμένα καινούργια υπουργεία, πλην όμως δεν ήταν σαρωτικός, μιας και έμοιαζε περισσότερο με ξαναμοίρασμα της τράπουλας, με ορισμένα μόνο καινούργια φύλλα να πέφτουν στο τραπέζι. Η στόχευση όμως είναι σαφής: να κλείσει γρήγορα η δεύτερη αξιολόγηση και να τρέξουν τα συμφωνηθέντα. Βεβαίως, η επιτυχία του στρατηγήματος θα φανεί στην πράξη.
Τι σημαίνουν οι αλλαγές στα υπουργεία αιχμής;
Κάπως έτσι, το οικονομικό επιτελείο έμεινε σχεδόν ανέγγιχτο ως προς το βασικό του δίδυμο (Ευκλείδης Τσακαλωτος και Γιώργος Χουλιαράκης), ενώ μια μίνι-έκπληξη έγινε με τον Τρύφωνα Αλεξιάδη, ο οποίος έμεινε εκτός σχήματος και τη θέση του στα Δημόσια Έσοδα πήρε η βουλευτής Μαγνησίας Κατερίνα Παπανάτσιου, η οποία είναι οικονομολόγος και έχει δουλέψει ως λογίστρια και φοροτεχνικός. Πάντως, σύμφωνα με πηγές, στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμούσαν πως ο κ. Αλεξιάδης είχε υπο-αποδόσει σε βασικούς στόχους του και γι’ αυτό αντικαταστάθηκε.
Η έκπληξη έγινε στο υπουργείο Ανάπτυξης, όπου ήταν μεν βέβαιο πως θα έφευγε ο Γιώργος Σταθάκης, πλην όμως κανείς δεν είχε προβλέψει το όνομα του καθηγητή Δημήτρη Παπαδημητρίου, επικεφαλής του Ινστιτούτου Levy, ο οποίος αναλαμβάνει το καίριο χαρτοφυλάκιο. Ο κ. Παπαδημητρίου ήταν από τους ανθρώπους που είχαν βοηθήσει στις επαφές του Αλέξη Τσίπρα με τον αμερικανικό παράγοντα μετά το 2012, όντας αντιπρόεδρος του LevyInstitute, ενώ διαθέτει και εξαιρετικές επαφές στο Αμερικανικό Κογκρέσσο και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Μάλιστα, πολλοί έμπειροι πολιτικοί παρατηρητές, δεν θεωρούν τυχαίο το timing της υπουργοποίησής του, ενόψει δηλαδή της επίσκεψης Ομπάμα. Αναβαθμισμένος σε αναπληρωτή υπουργό ο Αλέξης Χαρίτσης, ο οποίος ανεβαίνει σταδιακά τα σκαλιά της ιεραρχίας, ενώ ο πρώην πλέον επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιος Πιτσιόρλας μπήκε στο σχήμα ως υφυπουργός, προκειμένου να τρέξει το χαρτοφυλάκιο των Επενδύσεων. Πρόκειται για μια κίνηση του κ. Τσίπρα με σαφέστατη σημειολογία, με δεδομένο πως ο κ. Πιτσιόρλας ήταν persona non grata για τον κομματικό ΣΥΡΙΖΑ, αλλά θεωρείται απολύτως αποτελεσματικός από τους εταίρους μας.
Στο υπουργείο Εργασίας προτιμήθηκε να γίνει μια και μόνο αλλαγή. Ο φθαρμένος από την ασφαλιστική μεταρρύθμιση Γιώργος Κατρούγκαλος μετακινήθηκε στο Εξωτερικών ως αναπληρωτής υπουργός στη θέση του Δημήτρη Μάρδα και αντ’ αυτού ήρθε η πρώην διευθύντρια του γραφείου του Έφη Αχτσιόγλου, μια τεχνοκράτης ετών 31. Ο λόγος, σαφής: κανείς άλλος δεν θα προλάβαινε να ενημερωθεί μέσα σε ελάχιστες μέρες για τον όγκο των ανοιχτών ζητημάτων στο υπουργείο, πέρα από ένα πρόσωπο που ήδη γνώριζε τα δεδομένα.
Τέλος, στο κομβικό υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος (έμειναν μαζί) μετακινήθηκε ο Γιώργος Σταθάκης με αναπληρωτή τον έχοντα πολλές συμπάθειες για το έργο του στο Μαξίμου Σωκράτη Φάμελλο. Πρόκειται για ένα ντουέτο, το οποίο παράγοντες της αγοράς ενέργειας, με τους οποίους το Insider.gr υποδέχθηκαν με συγκρατημένη ανακούφιση, αν σκεφτεί κανείς πως από το υπουργείο αποχώρησαν ο Πάνος Σκουρλέτης και ο Γιάννης Τσιρώνης.
Τι σημαίνουν πρακτικά οι αλλαγές αυτές στα υπουργεία αιχμής; Ότι το Μέγαρο Μαξίμου θέλει να τρέξει για τη δεύτερη αξιολόγηση, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την…πάσα που δίνουν οι Βρυξέλλες ότι δηλαδή μπορεί να υπάρξει συζήτηση για το χρέος εφόσον τα προαπαιτούμενα κλείσουν έως τις 5 Δεκεμβρίου, πράγμα, βέβαια, όχι και τόσο εύκολο. Έτσι, τοποθετήθηκαν πρόσωπα που κατά το Μέγαρο Μαξίμου θα διευκολύνουν την πορεία της αξιολόγησης, προκειμένου ο κυβερνητικός σχεδιασμός να περάσει όσο το δυνατόν πιο σύντομα στο επόμενο και κρίσιμο επίπεδο, αυτό της διεκδίκησης του χρέους και της ένταξης στο QE. Και, βέβαια, το σχήμα δεν μοιάζει να είναι διαχειριστικό, προκειμένου απλώς μετά από μερικούς μήνες να δρομολογηθούν οι εκλογές.
Σταθερές μετοχές, νέες είσοδοι και οι ενισχυμένοι ΑΝΕΛ
Είναι, πάντως, γεγονός πως ο πρωθυπουργός έδωσε αρκετές ψήφους εμπιστοσύνης στο νέο κυβερνητικό σχήμα. Αρχικά, ο Νίκος Παππάς, παρά την απόλυτη σύγκρουση με τα κανάλια, πήρε το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο της Ψηφιακής Πολιτικής πακέτο με τα ΜΜΕ και, όντας στην ουσία ενισχυμένος, θα μετακομίσει στην Καλλιθέα και το κτίριο της ΓΓΕΕ. Παράλληλα, η πρώην πλέον κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγα Γεροβασίλη εξαργύρωσε τις μάχες που έδωσε υπέρ της κυβερνητικής πολιτικής με την τοποθέτησή της στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
Σταθεροί, όπως αναμενόταν, τρεις κεντρικοί κυβερνητικοί παράγοντες: ο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκης με πολλή δουλειά για την οικονομία στο παρασκήνιο, ο υπουργος Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και ο υπουργός (πλέον) Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας. Ακλόνητο έμεινε και το δίδυμο του Υγείας, Ανδρέας Ξανθός και Παύλος Πολάκης. Ακόμα, ο Νίκος Τόσκας, παρά τις φήμες, απεδείχθη ανθετικός και έμεινε στο Προστασίας του Πολίτη, ο Βαγγέλης Αποστόλου έμεινε στο Αγροτικής Ανάπτυξης, ο Χρήστος Σπίρτζης στο Υποδομών και ο Δημήτρης Βίτσας αναπληρωτής στο Άμυνας. Ο Παναγιώτης Κουρουμπλής δεν ήθελε μεν να φύγει από το Εσωτερικών, δεν είπε όμως όχι στο Ναυτιλίας (με τις αρμοδιότητες και των μεταφορών), ενώ διατηρεί καλές σχέσεις και με την εφοπλιστική κοινότητα.
Ξεχωριστή αναφορά χρίζει και ο Πάνος Σκουρλέτης: ήταν μεν προδιαγεγραμμένο πως θα έφευγε από το Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όμως από το απόγευμα συνεργάτες του ήταν…άνετοι, μιας και είχε κλείσει στο κομβικό υπουργείο Εσωτερικών, παραμένοντας έτσι κεντρικό γρανάζι της κυβερνητικής μηχανής και διαψεύδοντας τις αρχικά αρνητικές πληροφορίες αναφορικά με την κυβερνητική του τύχη.
Αναμφίβολα, κερδισμένοι του ανασχηματισμού είναι δύο νέοι υπουργοί: ο Κώστας Γαβρόγλου στο Παιδείας και ο Σταύρος Κοντονής στο Δικαιοσύνης. Ο πρώτος βρέθηκε εκεί εν μέσω καραμπόλας, μιας και το Μαξίμου αποφάσισε να κόψει τον γόρδιο δεσμό που είχε δημιουργηθεί με τον Νίκο Φίλη που δεν δεχόταν να πάει σε άλλο υπουργείο, ενώ ο Σταύρος Κοντονής πέρασε και από το Μαξίμου το απόγευμα της Παρασκευής και ενημερώθηκε για την προαγωγή του. Νέα υπουργός και η σπουδαία ηθοποιός Λυδία Κονιόρδου στο Πολιτισμού, με υφυπουργό της στο κομμάτι του Αθλητισμού τον πετυχημένο για το Μαξίμου Γιώργο Βασιλειάδη, πρώην γενικό γραμματέα κατά της διαφθοράς.
Φυσικά, να μην παραγνωρίσουμε τον νέο στενό πυρήνα του Μαξίμου. Πέραν του πολύπειρου Αλέκου Φλαμπουράρη, αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου θα είναι ο αναβαθμισμένος Χριστόφορος Βερναρδάκης, ο Δημήτρης Τζανακόπουλος θα είναι επίσης υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος και ο Δημήτρης Λιάκος θα αναλάβει υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ.
Ενισχυμένοι είναι, φυσικά, και οι ΑΝΕΛ: πέραν του υπουργού Άμυνας Πανου Καμμένου, απέκτησαν μια επιπλέον υπουργό, την Έλενα Κουντουρά στο Τουρισμού, ενώ ο Τέρενς Κουίκ πήγε ως υφυπουργός Απόδημου Ελληνισμού στο Εξωτερικών, η Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά έμεινε στο Μακεδονίας-Θράκης, νέος υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ορίστηκε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Βασίλης Κόκκαλης, ο Κώστας Ζουράρις έγινε υφυπουργός Παιδείας και ο πρώην βουλευτής Νίκος Μαυραγάνης υφυπουργός Υποδομών. Κάπως έτσι, η κυβερνητική δύναμη των ΑΝΕΛ φτάνει στους 7 υπουργούς και υφυπουργούς, οι 5 εκ των οποίων είναι βουλευτές επί συνόλου 9. Έτσι, στη Βουλή μένουν μόνο ο κοιν. Εκπρόσωπος Θανάσης Παπαχριστόπουλος, ο Δημήτρης Καμμένος, ο Κώστας Κατσίκης και ο Γιώργος Λαζαρίδης.
Τέλος, αποδείχθηκε πως ο πάγκος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ είναι αρκετά μικρός. Έτσι, νέοι υπουργοί ορίστηκαν η Κατερίνα Παπανάτσιου (Μαγνησίας, υφυπουργός Οικονομικών), ο Σωκράτης Φάμελλος (Β’ Θεσσαλονίκης, αναπληρωτής στο Ενέργειας), ο Δημήτρης Μπαξεβανάκης (Ηλείας, στο Παιδείας), ο Νεκτάριος Σαντορινιός (Δωδεκανήσων, στο Ναυτιλίας), ενώ αναφέραμε και την περίπτωση του κ. Γαβρόγλου.
….και άγιος ο Θεός
Βέβαια, δεν μπορεί να μην σημειωθεί πως ο ανασχηματισμός είχε μια σημαντικότατη παραφωνία: το κόψιμο του Νίκου Φίλη, ο οποίος αρνήθηκε να μετακινηθεί από το υπουργείο Παιδείας, αρνούμενος μάλιστα την πρόταση τόσο για το υπουργείο Εργασίας όσο και για το Εσωτερικών. Ο κ. Φίλης ισχυριζόταν πως ήθελε να μείνει για να συνεχίσει το έργο του, ενώ θεωρούσε πως λόγω των συνεχιζόμενων επιθέσεων του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου ο ίδιος είχε ένα ισχυρό επιχείρημα για την παραμονή του, μιας και αυτές είχαν εξαγριώσει την κομματική βάση του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως όμως πληροφορείται το Insider.gr από το βράδυ της Πέμπτης άνοιξε δίαυλος Μαξίμου-Αρχιεπισκοπής, μέσω στενού πρωθυπουργικού συνεργάτη, προκειμένου να εκτονωθεί η κρίση στις σχέσεις κυβέρνησης και εκκλησίας. Το περιεχόμενο της συζήτησης δεν έγινε μεν γνωστό, δεν είναι όμως μυστικό πως η εκκλησία επιθυμούσε σφόδρα την αποχώρηση Φίλη. Ομοίως, την αποχώρηση φίλη επιθυμούσε με την ίδια σφοδρότητα και ο συγκυβερνήτης Πάνος Καμμένος, πλήρως εναρμονισμένος με την Αρχιεπισκοπή.
Κάπως έτσι, ο κ. Φίλης έμεινε εκτός νυμφώνος, μιας και το Μαξίμου εμφανίστηκε αποφασισμένο να κλείσει το μέτωπο με την εκκλησία. Πλην όμως, αυτό δεν μένει αναπάντητο. Την ώρα των διεργασιών, το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ έδωσε μάχη για να μείνει στο υπουργείο ο κ. Φίλης, ο οποίος στις εκλογές της Κ.Ε. είχε σαρώσει τη σταυροδοσία, ενώ κομματικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σφόδρα ενοχλημένα μετά την ανακοίνωση του ανασχηματισμού για το γεγονός του συμβιβασμού αυτού. Ποια θα είναι η συνέχεια; Το μόνο βέβαιο είναι πως ο κ. Φίλης θα υπερασπιστεί το έργο του και δεν πρόκειται να σιωπήσει σε περιπτώσεις ανατροπών. Και άγιος ο Θεός δηλαδή…
