Η εντύπωση πως η δεύτερη αξιολόγηση μόνο εύκολη δεν θα είναι αρχίζει να εμπεδώνεται σταδιακά, μετά και το εσωτερικό έγγραφο που φέρει την υπογραφή του προέδρου του Eurogroup, Jeroen Dijsselbloem και εμφανίζει το ζήτημα του ασφαλιστικού που θεωρητικά έκλεισε στην προηγούμενη αξιολόγηση να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και μάλιστα κεντρικό και για την τρέχουσα διαπραγμάτευση. Και φυσικά, αυτό δεν ισχύει μόνο για το μέτωπο του ασφαλιστικού, αλλά για όλη τη θεματολογική γκάμα, με την κυβέρνηση να προσβλέπει στο ζήτημα του χρέους ως… μάννα εξ ουρανού, προκειμένου να αποκτήσει ένα επιχείρημα και να ξορκίσει την κακή δημοσκοπική της εικόνα.
Στο εν λόγω έγγραφο, γίνεται αναφορά για την παρουσίαση που θα κάνουν οι τέσσερις θεσμοί στο Eurogrοup για την πρόοδο της δεύτερης αξιολόγησης. Επισημαίνεται ότι «από τις 17 έως τις 28 Οκτωβρίου διήρκεσε η αποστολή στην Αθήνα» και ότι «η επόμενη αποστολή έχει προς το παρόν προγραμματιστεί για τις 14 έως τις 21 Νοεμβρίου». Επισημαίνεται, παράλληλα ότι «τα μέτρα στον τομέα των μεταρρυθμίσεων της κοινωνικής ασφάλισης και της αγοράς εργασίας αναμένεται να είναι στο επίκεντρο αυτής της αποστολής» για την δεύτερη αξιολόγηση.
Ελληνικές πηγές μιλούσαν για την εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που όντως είναι στο τραπέζι, όταν γινόταν λόγος για την κοινωνική ασφάλιση, ενώ το απόγευμα της Τρίτης το υπουργείο Εργασίας προσπαθούσε να υποβαθμίσει τις αναφορές, λέγοντας πως απλά εκκρεμεί η έκδοση ορισμένων υπουργικών αποφάσεων και διοικητικών πράξεων για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού. Μάλιστα, κατά τη χθεσινή συνάντηση εργασίας του ΥΠΟΙΚ Ευκλείδη Τσακαλώτου με τον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο παγιώθηκαν οι «κόκκινες γραμμές» της ελληνικής πλευράς ενόψει των τηλεδιασκέψεων της επόμενης εβδομάδας με τα στελέχη των θεσμών, με τη βασικότερη να έχει να κάνει με την άρνηση του «Δανέζικου μοντέλου» περί απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων.
Πλην όμως, τα πράγματα δεν είναι έτσι: το ΔΝΤ εκτιμά για το ασφαλιστικό πως θα υποαποδώσει ως μεταρρύθμιση και πως χρειάζεται πιο τολμηρή προσαρμογή-περικοπή υφιστάμενων συντάξεων δηλαδή. Αντίστοιχη είναι και η προσέγγιση του Ταμείου για την αγορά εργασίας, όπου και πάλι έχει ακραίες θέσεις, μακριά από τις αντίστοιχες ελληνικές. Τι συμβαίνει όμως; Οι Ευρωπαίοι επιθυμούν με κάθε τρόπο το Ταμείο να έχει κάποιον ρόλο στο πρόγραμμα. Μάλιστα, αν δεν ήταν ήδη σαφές, ήρθε προχθές ο επικεφαλής της Κ.Ο. των Χριστιανοδημοκρατών στην Bundestag, Volker Kauder,(στην εφημερίδα Bild) για να επιβεβαιώσει πως χωρίς το Ταμείο δεν υπάρχουν άλλα προγράμματα διάσωσης. Γι’ αυτό βλέπουμε να εξελίσσεται το ίδιο έργο: οι υπόλοιποι θεσμοί βάζουν το Ταμείο μπροστά και συμφωνούν σε πιο σκληρές θέσεις στο μέτωπο των μέτρων, επειδή δεν εμφανίζονται πρόθυμοι να συζητήσουν το ύψος των δημοσιονομικών στόχων. Άλλωστε, το ίδιο το Ταμείο είχε ξεκαθαρίσει πως οι προϋποθέσεις για την είσοδό του στο ελληνικό πρόγραμμα είναι οι εξής δύ (διαζευκτικά): ή να χαμηλώσει ο στόχος για τα πλεονάσματα ή να μείνει ο ίδιος και να γίνει πιο φιλόδοξο το μίγμα των μεταρρυθμίσεων, κοινώς περισσότερα μέτρα μεγαλύτερης απόδοσης. Κάτι που επί της ουσίας δημιουργεί ένα σημαντικό ναρκοπέδιο για την κυβέρνηση, η οποία καλείται να επιδείξει ικανότητες… ισορροπιστή.
Επίσης, είναι σαφές πως κομμάτι της δεύτερης αξιολόγησης είναι και η εφαρμογή των μέτρων που ελήφθησαν στο πλαίσιο της πρώτης, πολλώ δε μάλλον όταν πρέπει να γίνει συζήτηση για την οριστική κατάρτιση του προϋπολογισμού. Συνεπώς και η απόδοση των μέτρων του ασφαλιστικού, αλλά και τα φορολογικά μέτρα θα συζητηθούν με κάποιον τρόπο, ιδίως από τη στιγμή που επανέρχεται ζήτημα αφορολόγητου, προκειμένου να διευρυνθεί εκ νέου η φορολογική βάση.
Είναι σαφές πως στο Μέγαρο Μαξίμου ξορκίζουν τη συζήτηση για νέα μέτρα, λέγοντας πως αυτά είναι «ακραίες τοποθετήσεις ακραίων κύκλων των δανειστών», όμως ψύχραιμοι παρατηρητές προβληματίζονται για το πώς θα μπορέσει να αντιδράσει η κυβέρνηση, την ώρα που βρίσκεται παγιδευμένη σε ένα καθοδικό πολιτικό σπιράλ, με δεδομένη κυρίως την πολιτική φθορά που υφίσταται πλέον καθαρά λόγω της εφαρμογής σκληρών μνημονιακών μέτρων.
Έτσι, στο Μέγαρο Μαξίμου δεν αλλάζουν το βασικό αφήγημα, επιμένοντας πως η δεύτερη αξιολόγηση μπορεί να κλείσει και να υπάρξει συμφωνία στα ανοιχτά μέτωπα. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι το ζήτημα το χρέους. Ο πρόεδρος του Eurogroup μπορεί να επιβεβαίωσε αυτό που έχει γράψει και το insider.gr πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα βρίσκονται σε τελική φάση επεξεργασίας από τον ESM χωρίς πολιτικές ενστάσεις, όμως ο οδικός χάρτης για τα μεσομακροπρόθεσμα δεν είναι εύκολη πολιτική άσκηση. Είναι όμως η «μητέρα των μαχών» για την κυβέρνηση, από την οποία θα κριθούν πολλά, μεταξύ των οποίων και ο χρόνος των εκλογών.
Μέχρι τότε όμως η κυβέρνηση θα υποστεί facelift. Μάλιστα, θα γίνουν αλλαγές και σε «παραγωγικά» υπουργεία που εμπλέκονται στη διαπραγμάτευση. Από το είδος και το εύρος του ανασχηματισμού, βέβαια, θα φανεί και το αν είναι μακράς πνοής ή διαχειριστικός.
