Ροή
Σε παρόμοιες περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, είχαμε επικεντρώσει το ενδιαφέρον μας σε πρακτικές και τεχνικές λύσεις που θα μπορούσαν να αμβλύνουν την έκταση και ένταση των καταστροφικών φαινομένων. Στην περίπτωση της Μάνδρας για παράδειγμα, αναφέραμε πως ακολουθώντας το ανάγλυφο του εδάφους στην κατεργασία του και μαζεύοντας τα σκουπίδια και τα αγροτικά υπολείμματα, θα μπορούσε να προληφθεί μέρος της ζημιάς. Πέρυσι πάλι στη Μήδεια, χαρακτηρίσαμε κροκοδείλια δάκρυα τις δικαιολογίες των υπευθύνων, αφού ισχυριστήκαμε κάτι προφανές για οποιονδήποτε δενδροκόμο: τα φαινόμενα αυτά προλαμβάνονται στο κλάδεμα της προηγούμενης χρονιάς και όχι στο καταχείμωνα με τα κρύα.
Φέτος όμως, θα ασχοληθούμε με ένα καθαρά οικονομικό θέμα: πως θα επηρεαστεί η ακρίβεια από τα φαινόμενα της «Ελπίδας». Η τελευταία καταιγίδα έπληξε την καρδιά της παραγωγικής ζώνης που έχει αναλάβει την τροφοδοσία της Αθήνας και κάμποσων νησιών. Η Αττικοβοιωτία και η Εύβοια, είναι γεμάτες καλλιέργειες κάθε λογής λαχανικών και κηπευτικών που αποστέλλονται γρήγορα και με χαμηλό μεταφορικό κόστος στις διάφορες αγορές της Πρωτεύουσας.
Τα είδη αυτά, μαρούλια, λάχανα, κουνουπίδια, μπρόκολα, παντζάρια, καρότα, ως χειμωνιάτικα λαχανικά έχουν μια αντοχή στο κρύο. Αλλά αντοχή στο -10 οC δεν έχει κανένα από αυτά. Μαραζώνουν και καίγονται εν ροπή οφθαλμού. Άμεσο αποτέλεσμα να παρατηρηθούν ελλείψεις στα ράφια των ΣΜ και των μανάβικων και φυσικά άνοδος των τιμών.
Η άνοδος των τιμών στα είδη αυτά, περικλείει μέσα της ένα μυστήριο: κανείς δεν ξέρει που σταματάει η πραγματική έλλειψη στην αγορά και που αρχίζει η κερδοσκοπία. Όσοι παραγωγοί διέσωσαν κάποιο μέρος της παραγωγή τους, προσπαθούν να βγάλουν τα χαμένα προηγούμενων περιόδων. Οι πάσης φύσεως μεσάζοντες ψάχνουν να βρουν ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την ανοδική συγκυρία των τιμών και αρχίζουν τα παιχνίδια. Οι τελικοί πωλητές, μανάβηδες, σούπερ μάρκετ, εστιάτορες προσπαθούν να ισορροπήσουν μεταξύ των αξιώσεων των παραγωγών και μεσαζόντων από τη μία αλλά και των καταναλωτών από την άλλη που δικαίως διαμαρτύρονται: είχαμε τη ΔΕΗ έχουμε κι εσάς τώρα…
Η αναμενόμενη ακρίβεια στα οπωροκηπευτικά αναμένεται ότι θα κρατήσει μέχρι περίπου το Πάσχα, όσο δηλαδή θα χρειαστεί να ξανακαλλιεργηθούν τα χωράφια και να καρπίσουν τα νέα φυτά. Στο ενδιάμεσο, η αγορά θα καλύπτεται είτε από κηπευτικά περιοχών που δεν επλήγησαν είτε από εισαγόμενα. Στην παρούσα φάση της ακρίβειας, το διάστημα ομαλοποίησης της αγοράς δεν είναι και μικρό.
Το έργο το έχουμε δει όλοι μας πολλές φορές στο παρελθόν. Για πολλούς λόγους θα επαναληφθεί και φέτος. Αλλά φέτος, είναι μια ξεχωριστή χρονιά: η ακρίβεια μετά από χρόνια μας χτύπησε την πόρτα και μάλιστα βροντερά. Τα είδη σούπερ μάρκετ έχουν αυξηθεί σημαντικά, η ενέργεια έχει εκτοξευθεί και όλα μαζί φαίνεται ότι έβαλαν στόχο να αρπάξουν τα όσα λίγα χρήματα περίσσεψαν στον κόσμο από τις καραντίνες. Θα τους τα φάνε και συνεχίζουμε…
Έτσι όμως δεν πάμε μακριά, μία σου και μία μου. Η κοινωνία έχει πολύ ταλαιπωρηθεί και χρειάζεται προστασία από ακραίες καταστάσεις. Και η λύση εδώ δεν δίνεται με επιδόματα αλλά με πολιτικές. Εντάξει, η μεγάλη παραγωγή κηπευτικών είναι επικεντρωμένη γύρω από την Αθήνα και βασίζεται σε μικροκαλλιεργητές. Όσο απομακρυνόμαστε τόσο και αλλάζουν οι καλλιέργειες. Αναρωτιέται κανείς, δεν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν εκτάσεις στην Δυτική Ελλάδα, που δεν επλήγη φέτος από την «Ελπίδα» να καλλιεργηθούν μεγαλύτερες εκτάσεις για εξαγωγή; Στην περίπτωση καταστροφής όπως τώρα, μέρος των προς εξαγωγή προϊόντων θα κατευθυνόταν στην εσωτερική αγορά και η άνοδος των τιμών θα ήταν ηπιότερη. Εδώ που φτάσαμε, 50 λεπτά διαφορά στο μαρούλι ή 1 ευρώ διαφορά στο κιλό το μπρόκολο που σε λίγο θα είναι εισαγωγής, κάνει τη διαφορά. Παράλληλα το πολύπαθο εξωτερικό μας ισοζύγιο θα είχε τα μάλα ωφεληθεί.
Και μην αρχίσουμε τώρα δικαιολογίες δεν γίνεται το ένα δεν γίνεται το άλλο. Στο κεράσι δηλαδή γιατί έγινες; Μετά το ρώσικο εμπάργκο, ορισμένοι παραγωγοί στη Βόρειο Ελλάδα καλλιέργησαν κερασιές σύγχρονων ποικιλιών και οι εξαγωγείς που... κάθονταν, φρόντισαν να τα προωθήσουν στην ευρωπαϊκή αγορά. Έτσι φτάσαμε σε λίγα χρόνια, να εξάγουμε κεράσια μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου!!! Μάλιστα καλά διαβάσατε, διότι τα ορεινά γίνονται όψιμα και οι αγορές έχουν πάντα ανάγκες. Μέχρι τότε όλοι οι έμποροι έψαχναν το πρώιμο να το πουλήσουν στην Αθήνα και τα νησιά να κονομήσουν, τώρα κάνουν σοβαρό εμπόριο 4 μήνες το χρόνο! Κάτι παρόμοιο γίνεται τώρα με το ακτινίδιο όπου φέτος αναμένεται να φυτευτούν για πρώτη φορά τουλάχιστον 15.000 στρέμματα, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% περίπου της υφιστάμενης έκτασης. Η καλλιέργεια πάει καλά, η Ιταλία έχει θέματα, μεταξύ μας εκτιμώ ότι βαριούνται μια τόσο απαιτητική καλλιέργεια και είπαν να την κάνουν Outsoursing και το ελληνικό ακτινίδιο μοσχοπουλιέται. Γιατί όχι λοιπόν και το μαρούλι στα βαλκάνια, το μπρόκολο στην Ιταλία, ή τα παντζάρια στη Γαλλία από την οποία εισάγουμε έτοιμα προβρασμένα. Εμείς έχουμε ανάγκη από δουλειά κι αυτοί από προϊόντα. Έτσι γίνονται οι κολιγιές. Και οι Γάλλοι είναι πρωτοπόροι στην δίαιτα βασισμένοι σε φυτικά προϊόντα, όλο και κάτι παραπανήσιο θα μας ζητήσουν.
Σε μια τέτοια στροφή της ελληνικής παραγωγής, οι Έλληνες αγρότες χρειάζονται και συμμάχους, όπως σε κάθε πόλεμο. Είναι άλλωστε γνωστή η ρήση ότι ο πόλεμος κρίνεται στα μετόπισθεν. Στην έγκαιρη και σωστή πρόβλεψη του καιρού ας πούμε σαν παράδειγμα...Ρίχνεις σήμερα λίπασμα γιατί αύριο απόγευμα έχει πει βροχές και θα λιώσει καλά και τελικά... άνθρακες ο θησαυρός. Χάνεις 2 με 3.000 ευρώ από μια καλλιέργεια που έλεγες να βγάλεις 15.000 ευρώ. Αυτό όμως το κόστος θα πρέπει να περιμένεις ένα χρόνο για να το αντισταθμίσεις εν μέρει. Έτσι όμως τίθεται εν αμφιβόλω η οικονομική σου βιωσιμότητα. Για αυτό και εσύ επιλέγεις να καλλιεργήσεις σιτάρια με κόστος καλλιέργειας 80 ή 90 ευρώ το στρέμμα και να κάθεσαι στο καφενείο, παρά λαχανικά με κόστος 300 ή 500 ευρώ το στρέμμα και τρέμει το φυλλοκάρδι σου κάθε φορά που σου υπόσχονται βροχή ή ξηρό καιρό και συμβαίνει το αντίθετο.
Η επί σειρά ετών πολλές αποτυχίες των μετεωρολογικών προβλέψεων, έχει κάνει εμάς τους αγρότες να κοιτάζουμε το καιρό πολλές φορές την ημέρα, αλλά στο τέλος να κάνουμε του κεφαλιού μας. Διότι πολλές φορές που τις ακολουθήσαμε την πατήσαμε και μάλιστα οικτρά. Έτσι, εμπιστευόμαστε περισσότερο τα σύννεφα που έρχονται από την συνήθη κατεύθυνση της βροχής, παρά την μετεωρολογική πρόβλεψη. Σας θυμίζει αυτό την ιστορία με τον νεαρό τσοπάνη που φώναζε λύκος λύκος και όταν τελικά ήλθε ο λύκος κανένα δεν τον πίστευε; Ακριβώς αυτό συμβαίνει και με εμάς, αλλά και όχι μόνο. Κάτι μου λέει ότι και οι υπεύθυνοι της πολιτικής προστασίας ή της Αττικής Οδού, είπαν, εντάξει θα χιονίσει αλλά να μην το παρακάνουμε κιόλας…Κάτι παρόμοιο μας έλεγαν και για την Πρωτοχρονιά αλλά το πήραν πίσω τελευταία στιγμή
Και συνέβη ότι συνέβη… Όπως άλλωστε μου συνέβη πολλές φορές που ψέκασα και ήλθε η προαναγγελθείσα βροχή και τα ξέπλυνε… Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης είναι θεμελιώδους σημασίας στο χώρο αυτό.
Κλείνοντας, κι επειδή είμαι βέβαιος ότι οι μετεωρολόγοι της παρέας θα μας ζητήσουν το δίκιο τους θα πούμε δυο πράγματα: στην παρούσα κατάσταση τα πήγαν περίφημα! Έγκαιρα και σωστά είχαν προβλέψει τα φαινόμενα και κυρίως είχαν προειδοποιήσει να πάρουμε μέτρα. Βέβαια θα αναφέρω, ότι για την περιοχή μου προέβλεπαν για το βράδυ 25 Ιανουαρίου θερμοκρασίες -3 οC και τελικά φτάσαμε στο -18οC. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι μόνο οι 15 βαθμοί διαφορά, αλλά στο -18 «πεθαίνει και ο καλύτερος» που έλεγε ο παππούς μου. Αλλά μέτρα παίρνεις για το -3 άλλα για το -18!!!
Το θέμα όμως δεν είναι να δικάσουμε τους μετεωρολόγους, το θέμα είναι να βρούμε μια πλατφόρμα συνεργασίας. Ας ξεκινήσουμε συμφωνώντας σε κάτι: για να κλείσουν συμβόλαια οι μεταποιητές αγροτικών προϊόντων με οίκους του εξωτερικού κάπου πρέπει κι αυτοί να βασίζονται. Εάν οι καιρικές προβλέψεις έχουν μέτρια επιτυχία και αντίστοιχα οι παραγωγές δεν εξελιχθούν ομαλά, τότε οι συνεργασίες δεν θα πάνε καλά και τελικά το μεγάλο ζητούμενο, το εμπορικό μας ισοζύγιο και η ανάπτυξη θα βρεθούν σε μπελάδες αλλά και ο εγχώριος τιμάριθμος στα ύψη. Να πιστέψουμε λοιπόν εμείς οι αγρότες ότι η κοινωνία μας έχει εμπιστευθεί το σοβαρό θέμα της διατροφή της, να πιστέψουν οι μεσάζοντες ότι είναι έμποροι και όχι κερδοσκόποι και οι μετεωρολόγοι ότι πρέπει να δίνουν στον παραγωγικό τομέα της οικονομίας περισσότερη σημασία από τους πάσης φύσεως... χιονόφιλους των κοινωνικών δικτύων.
Εάν όλοι δούμε το ρόλο μας σε μια τέτοια βάση, νομίζω ότι θα αναλάβουμε όλοι μας σοβαρά τις ευθύνες μας και θα κάνουμε αυτό που κάνουμε κάθε φορά που ζοριζόμαστε: τα καταφέρνουμε!
