Με πολιτική διαπραγμάτευση θα πρέπει να ξεπεραστούν πολλές εκ των διαφορών που χωρίζουν την κυβέρνηση και τους θεσμούς στο ασφαλιστικό, καθώς εάν δεν οριστικοποιηθούν τα βασικά στοιχεία της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης δεν θα ξεκαθαρίσει ούτε το μέγεθος τους δημοσιονομικού κενού, ούτε οι εισπρακτικοί στόχοι από τις αλλαγές στη φορολογία.
Οι επικεφαλής των θεσμών στις συζητήσεις που έγιναν σε όλη τη διάρκεια της εβδομάδας τήρησαν στάση «ακροατή και εξεταστή» αν και με εύσχημο τρόπο πέρασαν τα μηνύματα τους στην κυβέρνηση. Ενδεικτικά ανέφεραν πως αν και η λογική του σχεδίου Κατρούγκαλου είναι σαφής, η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών δεν έχει επιβεβαιωμένη εισπρακτική απόδοση και δεν βοηθά την ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε αντιδιαστολή με τη μείωση των επικουρικών συντάξεων και την κατάργηση των εφάπαξ που δημοσιονομικά έχουν διασφαλισμένο αποτέλεσμα. Αν και δεν ζήτησαν μειώσεις συντάξεων, ωστόσο τις περιέγραψαν.
Αλλά και στο φορολογικό αν και συμφώνησαν με το πνεύμα των αλλαγών ζήτησαν ενσωμάτωση της έκτασης εισφοράς στη φορολογική κλίμακα και αύξηση των συντελεστών στη φορολόγηση των εσόδων από ενοίκια, η οποία θα παραμείνει αυτοτελής.
ΔΝΤ, ΕΕ, ΕΚΤ και ESM στις επαφές τους με την ελληνική κυβέρνηση δεν έκαναν καμία αναφορά σε δημοσιονομικό κενό και αρκέσθηκαν να επισημάνουν την ανάγκη εφαρμογής των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο του Αυγούστου. Αυτό έγινε σκόπιμα, καθώς από τη στιγμή που το δημοσιονομικό αποτύπωμα της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης είναι άγνωστο δεν υπάρχει νόημα να μπει κανείς στη λογική της καταγραφής των ελλειμμάτων.
Αν και μετά τη σημερινή συνάντηση με τους επικεφαλής των θεσμών ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε πως οι θεσμοί «καταλαβαίνουν τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης να μην μειωθούν οι συντάξεις», ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως τις υιοθετούν.
Στη βάση αυτή ο κ. Τσακαλώτος δεν έκρυψε πως για να υπάρξει συμφωνία σε εύλογο χρόνο χρειάζεται περισσότερη πρόοδος σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτή η εργασία θα γίνει αφενός στο εσωτερικό της χώρας και εντός του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και αφετέρου στο εξωτερικό και σε επίπεδο Ευρωζώνης, αρχής γενομένης του Eurogroup της 11ης Φεβρουαρίου, όπου οι θεσμοί θα ενημερώσουν για τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου αξιολόγησης.
Ιδιαίτερη σημασία έχει και η αναφορά του υπουργού Οικονομικών πως και οι θεσμοί θέλουν να συζητήσουν μεταξύ τους, επί των ζητημάτων που δεν συγκλίνουν. Αυτές τις αποκλίσεις απεκάλυψε εμμέσως χθες και η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ, Christine Lagarde, η οποία συσχέτισε το ασφαλιστικό με την ελάφρυνση του χρέους στέλνοντας πολλαπλά μηνύματα.
Το μήνυμα προς την ελληνική κυβέρνηση είναι πως ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη θα είναι η ελάφρυνση του χρέους αυτή δεν θα καταστήσει το συνταξιοδοτικό σύστημα βιώσιμο, ειδικά όταν η χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα από τους φορολογουμένους είναι 4 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Το μήνυμα προς το Eurogroup ήταν εξίσου ξεκάθαρο. Αν η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού δεν είναι βαθιά και στο μέγεθος που απαιτείται, ώστε να μειωθεί η διαρκής χρηματοδότηση των ταμείων από τον ελληνικό προϋπολογισμό με 18 δισ. ευρώ ετησίως, τότε αυτό θα σημαίνει προς η Ευρωζώνη θα πρέπει να δεσμευθεί για περισσότερη ελάφρυνση του χρέους.
Το σύνθετο αυτό πλέγμα καθιστά αρκετά αμφίβολη την επιστροφή των επικεφαλής των κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα στις 15 Φεβρουαρίου, κάτι που όμως δεν αποκλείεται να συμβεί στην περίπτωση που οι δύο πλευρές οδηγηθούν τελικά σε συμφωνία για τα κριτήρια χορήγησης της εθνικής σύνταξης και τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις.
Εάν αυτό γίνει θα διευκολυνθεί η διαδικασία οριστικοποίησης του δημοσιονομικού κενού για το 2016 και το 2017 και θα προχωρήσουν ταχύτερα όλες οι παρεμβάσεις που σχετίζονται με τα δημοσιονομικά μεγέθη, δηλαδή η φορολογική μεταρρύθμιση και η κατάρτιση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
