Ροή
Με θετικό βηματισμό προχωρά ο τουρισμός το 2024, λαμβάνοντας ώθηση από τις καλές επιδόσεις της προηγούμενης χρονιάς, παρότι η Αθήνα ως προορισμός δεν έχει εκμεταλλευτεί επαρκώς τις δυνατότητες της, αναφέρει ο κ. Απόστολος Μουσαμάς, ιδιοκτήτης και Managing Director του Ομίλου «Αντώνης Α. Μουσαμάς Α.Ε.» σε συνέντευξή του στο Insider.gr. Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμά ότι και η νέα χρονιά θα κινηθεί ανοδικά, με χαμηλότερο όμως ρυθμό σε σχέση με πέρυσι, καθώς οι συγκυρίες δεν είναι το ίδιο ευνοϊκές και οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές.
Αναφερθείς δε στον όμιλο «Αντώνης Α. Μουσαμάς», ο οποίος έχει στο χαρτοφυλάκιό του τα ξενοδοχεία Crowne Plaza και Holiday Suites Arnis Street στην Αθήνα και το Holiday Inn Athens στο Αεροδρόμιο, ο επικεφαλής του σημειώνει ότι συνεχίζει να επενδύει με σταθερά και συνετά βήματα στο τουριστικό προϊόν της πρωτεύουσας, ενώ έχει και τα ραντάρ του ανοιχτά για νέες ευκαιρίες και εκτός των Αττικών συνόρων.
Το θετικό πρόσημο το 2023 και οι εκτιμήσεις για το 2024
«Ο τζίρος των Αθηναϊκών ξενοδοχείων το 2023 ήταν αυξημένος κατά 15% -20% σε σχέση με το 2019, αναφέρει ο κ. Μουσαμάς. Παρά την ικανοποιητική άνοδο του 2023 βέβαια, οι εκτιμήσεις για το νέο έτος είναι συγκρατημένα αισιόδοξες, καθώς η συγκυρία δεν θα είναι το ίδιο ευνοϊκή. Σύμφωνα με τον ίδιο το νέο έτος μπορεί να κλείσει 5% με 10% υψηλότερα από το προηγούμενο, χάρη και στην αύξηση των αεροπορικών συνδέσεων της πρωτεύουσας με πόλεις του εξωτερικού. Στον αντίποδα όμως η άνοδος του συνεδριακού τουρισμού, ο οποίος τροφοδοτεί με τουρισμό την πόλη και εκτός υψηλής σεζόν, θα περιοριστεί, ανακόπτοντας ελαφρώς και τον ρυθμό ανόδου του κλάδου εν συνόλω. «Κι αυτό γιατί το 2023 ήταν η πρώτη κανονική χρονιά μετά την πανδημία, οπότε και πραγματοποιήθηκαν στην πρωτεύουσα πολυάριθμα συνέδρια πιο πάνω από τον μέσο όρο». Ο τουρισμός άλλωστε, όπως επισημαίνει, είναι ένα ευμετάβλητο προϊόν οπότε μπορεί να επηρεαστεί τόσο από την ακρίβεια που πλήττει του ευρωπαίους όσο κι από τις ευρύτερες γεωπολιτικές συνθήκες, όπως ο πόλεμος στη Γάζα και η αναταραχή στην Ερυθρά θάλασσα που δημιουργεί ένα σπιράλ αρνητικών επιπτώσεων στην παγκόσμια οικονομία.
Οι «αστερίσκοι» της ανόδου
Ανεξαρτήτως της ανοδικής πορείας βέβαια, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι τα «ξενοδοχεία πόλης, είναι θεωρητικά δωδεκάμηνης διάρκειας, ουσιαστικά όμως από 15 Νοεμβρίου έως 15 Μαρτίου, η πληρότητα είναι χαμηλή». Επιπλέον, όπως εξηγεί, η αύξηση των εσόδων δεν προϋποθέτει και αύξηση κερδοφορίας αφού την αύξηση τζίρου συνοδεύει και η κατακόρυφη αύξηση του λειτουργικού κόστους. «Για παράδειγμα το 2023 σε σχέση με το 2019, το κόστος του ρεύματος ήταν 40% αυξημένο, τα τρόφιμα 20%-25% πάνω, το εργατικό κόστος 15%, ενώ τα επιτόκια αυξήθηκαν από 3,5% στο 7% - γεγονός και αυτό σημαντικό δεδομένου ότι ο ξενοδοχειακός κλάδος είναι εντάσεως κεφαλαίου. Φυσικά όλα τα παραπάνω έξοδα είναι ανελαστικά και δεν υπάρχει δυνατότητα για περικοπές. «Τι θα κάνεις δεν θα ανάψεις τα φώτα στο ξενοδοχείο;» σημειώνει εμφατικά.
Επιπροσθέτως «η Αθήνα εξακολουθεί να υστερεί έναντι των Ευρωπαίων ανταγωνιστών της από άποψη μέσης τιμής δωματίου. Σίγουρα δεν μπορείς να τη συγκρίνεις με το Παρίσι, όμως η ελληνική πρωτεύουσα είναι πιο κάτω κι από τις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αν και η θέση της έχει βελτιωθεί τελευταία» αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Να καθορίσουμε τι τουρισμό θέλουμε»
Όσο για το τις πταίει γι’ αυτό, επισημαίνει ότι οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν προσδιορίσει ακόμα το είδος της τουριστικής ανάπτυξης που ταιριάζει ή μπορεί να ταιριάξει στην πρωτεύουσα. «Το να προσδιορίσουμε τι θέλουμε τελικά - θέλουμε τον «απλό τουρίστα» ή τον «καλό» τουρίστα, αυτόν δηλαδή που έχει υψηλότερη μέση δαπάνη για την πόλη - είναι κομβικό για την ανάπτυξη του κλάδου» σημειώνει επισημαίνοντας ότι δεν έχουν γίνει δομικές κινήσεις που θα ευνοούσαν, για παράδειγμα, την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού. «Δυστυχώς οι εξαγγελίες για ένα μεγάλο συνεδριακό κέντρο έχουν την ηλικία ενός 35άρη» αναφέρει, παραθέτοντας ότι τα οφέλη που απορρέουν από τη συγκεκριμένη τουριστική δραστηριότητα είναι πολλαπλά.
«Πολλαπλά τα οφέλη του συνεδριακού τουρισμού»
«Ο συνεδριακός τουρίστας, βάσει ερευνών, ξοδεύει 3 με 4 φορές περισσότερα από τον απλό τουρίστα, αφού πολλά από τα έξοδά του καλύπτονται από τις εταιρείες και τις περισσότερες φορές επιλέγει να παραμείνει κάποιες ημέρες επιπλέον στον προορισμό που επισκέπτεται λόγω του συνεδρίου». Πέρα από την υψηλότερη μέση δαπάνη κι από την υψηλότερη διάρκεια παραμονής, ο συνεδριακός τουρίστας προσφέρει και μια επαναλαμβανόμενη ροή εσόδων, αφού αν μια πόλη μπει στο χάρτη των συνεδρίων προσελκύει συνέδρια κάθε χρόνο. «Πολλά από τα ιατρικά συνέδρια πραγματοποιούνται συνεχώς στα ίδια μέρη εφόσον δεν έχουν όλες οι πόλεις τις κατάλληλες υποδομές, δηλαδή μεγάλα συνεδριακά κέντρα». Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνει ότι η «Αθήνα, βάσει μεγέθους, θα μπορούσε να έχει ένα συνεδριακό 10.000 θέσεων το οποίο θα βελτίωνε την ανταγωνιστικότητά της και θα την τροφοδοτούσε με τουρισμό και τους 12 μήνες του χρόνου. «Λέμε εδώ και καιρό για δωδεκάμηνο τουρισμό. Πώς θα γίνει αυτό; Όταν η Αθήνα έχει καλό κλίμα όλο το χρόνο θα μπορούσαν να γίνονται συνέδρια και σε off season περίοδο, τροφοδοτώντας με επισκέπτες τα ξενοδοχεία αλλά και κινώντας όλη την εμπορική δραστηριότητα της πόλης, εστιατόρια, καταστήματα κλπ».
«Δεν καταλαβαίνω πώς και γιατί το έχουμε αφήσει, ειδικά εφόσον όλοι θα επωφεληθούν. Προσωπικά δεν εντοπίζω κάποιο μειονέκτημα από τη δημιουργία ενός μεγάλου συνεδριακού κέντρου. Αντίθετα παρατηρώ ότι αυτό αποτελεί σήμερα το μεγάλο κενό της Αθήνας, η οποία παραμένει έως τώρα μια πόλη με εποχικό τουρισμό. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα της πόλης και να φτάσουμε την επόμενη δεκαετία από τα 23 εκατ. που υποδέχεται σήμερα το Ελ. Βενιζέλος τα 33 εκατ., που εκτιμάται ότι μπορούμε να έχουμε». Στο IPO Brochure του Αερολιμένα οι στόχοι είναι πάνω κάτω αυτοί για την επόμενη δεκαπενταετία. Ειδικά εφόσον στην Αθήνα συνεχιστούν οι επενδύσεις στον τουρισμό, όπως αυτές που γίνονται στο παραλιακό μέτωπο».
«Φιλοσοφία μας η εξέλιξη με συνετά βήματα»
Ερωτηθείς δε για τις επενδύσεις που πραγματοποιεί ο Όμιλος Μουσαμά, ο Διευθύνων Σύμβουλος επισημαίνει ότι «η φιλοσοφία του Ομίλου είναι να εξελίσσεται με συνετά και λελογισμένα βήματα», ώστε να μπορεί να συνεχίζει απρόσκοπτα και κάτω από οιεσδήποτε συνθήκες την πορεία του. «Λίγο πριν τον κορονοιό σκεφτόμασταν να ανοίξουμε κάτι καινούργιο στην Αθήνα, χωρίς να γνωρίζουμε φυσικά τι θα επακολουθήσει. Ακολούθησε η υγειονομική κρίση, κατά την οποία επιδιώξαμε να διατηρήσουμε το προσωπικό μας. Επειδή δε είναι branded τα ξενοδοχεία μας ανοίξαμε πολύ γρήγορα. Ανοίξαμε το Holiday Inn τον Ιούνιο του 2020, τον Αύγουστο του ίδιου έτους το Holiday Suites και τον Σεπτέμβριο το Crowne Plaza.
Επισημαίνει ωστόσο ότι «οι επενδύσεις μέσω ανακαινίσεων σε υφιστάμενες μονάδες είναι μια διαρκής διαδικασία, που δε σταματά ποτέ. «Ειδικά αν έχεις μεράκι. Φανταστείτε ότι ενώ όλοι μιλούν τώρα για αντλίες θερμότητας, εμείς έχουμε επενδύσει στη συγκεκριμένη τεχνολογία θέρμανσης από το 2010. Για το λόγο αυτό μάλιστα δεν μπορούμε σήμερα να επιδοτηθούμε σχετικά. Δηλαδή και ήμασταν πρωτοπόροι και «τιμωρούμαστε» γι’ αυτό. Παράλληλα βέβαια, δεν σταματάμε να επισκοπούμε την αγορά για ευκαιρίες. Στόχος μας πάντως παραμένει η πρωτεύουσα αλλά και ορισμένες νησιωτικές περιοχές».
Η πρόκληση του Airbnb
Αναφερθείς στις υφιστάμενες προκλήσεις, βέβαια, δεν παραλείπει να αναφερθεί και στη βραχυχρόνια μίσθωση, η μη ρύθμιση της οποίας συνεχίζει να πλήττει τους ίσους όρους του ανταγωνισμού. Πέρα από τον τουρισμό δε, όπως επισημαίνει, το ζήτημα έχει και σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις, αφού αλλοιώνονται οι πόλεις και η αγορά ακινήτων, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αδυνατούν να βρουν στέγη για μακροχρόνια μίσθωση. Κατά τη γνώμη του η σωστή φορολόγηση είναι επιτακτική, ενώ εξίσου επιτακτικό είναι και το όριο. «Υπάρχουν περιοχές που είναι ήδη κορεσμένες. Αν οι κλίνες που διατίθενται μέσω Airbnb - που σε αριθμό προσεγγίζουν αυτές των ξενοδοχείων - ήταν οι μισές, τα ενοίκια δεν θα είχαν φτάσει σε αυτά τα ύψη, και οι δάσκαλοι δεν θα αδυνατούσαν να βρουν σπίτι σε κάποιο νησί. Άρα στο τέλος της ημέρας μιλάμε για ένα κοινωνικό πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η χώρα μας παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξηση στον αριθμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, βάσει μεγέθους πάντα. Θα έπρεπε εκτός από τη λελογισμένη φορολόγηση να υπάρχουν και φορολογικά κίνητρα ώστε οι ενοικιαστές βραχυχρόνιας μίσθωσης να κερδίζουν ισόποσα και με τη μακροχρόνια μίσθωση.
