Ροή
Στην τιτλοποίηση ενήμερων δανείων μεγάλων επιχειρήσεων αναμένεται να προχωρήσει η Τράπεζα Πειραιώς μέσα στο α΄ τρίμηνο του 2023, με στόχο την περαιτέρω ελάφρυνση των σταθμισμένων για τον κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού της και την βελτίωση των κεφαλαιακών δεικτών της.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του insider.gr, η Τράπεζα προετοιμάζει συνθετική τιτλοποίηση δανείων ύψους 1,2 δισ. – 1,3 δισ. ευρώ μέσω των οποίων θα επιτύχει ελάφρυνση του ενεργητικού της κατά 600 εκατ. ευρώ. Η τιτλοποίηση με την επωνυμία «Ερμής IV» θα ακολουθηθεί και από επόμενη προς το τέλος του β΄ εξαμήνου του έτους, ενώ έρχεται μετά από πέντε συναλλαγές συνθετικών τιτλοποιήσεων που έχει κάνει μέχρι στιγμής η Τράπεζα Πειραιώς. Πρόκειται για τιτλοποιήσεις της τελευταίας διετίας, ενήμερων δανείων περίπου 5 δισ. ευρώ, μέσω των οποίων η Τράπεζα ελάφρυνε τα σταθμισμένα στοιχεία του ενεργητικού της κατά 2,3 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε σε δύο συνθετικές τιτλοποιήσεις το 2021 και τρεις το 2022. Το 2021 η Τράπεζα έκανε τις συνθετικές τιτλοποιήσεις «Ερμής Ι» και «Ερμής ΙΙ», αμφότερες ενήμερων επιχειρηματικών δανείων. Το μεν πρώτο χαρτοφυλάκιο αφορούσε δάνεια 1,4 δισ. ευρώ και απέφερε ελάφρυνση του σταθμισμένου ενεργητικού της Τράπεζας κατά 800 εκατ. ευρώ. Το δε δεύτερο, ήταν ύψους 1,1 δισ. ευρώ και ελάφρυνε το ενεργητικό της Τράπεζας κατά 500 εκατ. ευρώ.
Το 2022 η Τρ. Πειραιώς συνέχισε τις συνθετικές τιτλοποιήσεις, ξεκινώντας από το ναυτιλιακό χαρτοφυλάκιο Triton, ενήμερων ναυτιλιακών δανείων 600 εκατ. ευρώ. Η τιτλοποίηση ελάφρυνε τα σταθμισμένα στοιχεία ενεργητικού της Τράπεζας κατά 400 εκατ. ευρώ.
Ακολούθησε ένα ακόμη χαρτοφυλάκιο με την επωνυμία «Ερμής ΙΙΙ», αυτή την φορά στεγαστικών δανείων, ύψους 1,5 δισ. ευρώ και ελάφρυνσης σταθμισμένου ενεργητικού κατά 400 εκατ. ευρώ. Τέλος, η Τράπεζα υπέγραψε πρόσφατα συνθετική τιτλοποίηση επιχειρηματικών δανείων 500 εκατ. ευρώ, μέσω της οποία επήλθε περαιτέρω μείωση των στοιχείων σταθμισμένου ενεργητικού κατά 250 εκατ. ευρώ.
Συνολικά, τιτλοποιώντας ενήμερα δάνεια περί τα 5 δισ. ευρώ, η Τρ. Πειραιώς πέτυχε ελάφρυνση των στοιχείων σταθμισμένου ενεργητικού της κατά 2,3 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες στρέφονται στα ενήμερα δάνεια, ως πηγή δημιουργίας κεφαλαίων μέσω των οποίων θα μπορέσουν να επεκτείνουν τις εργασίες και τον ισολογισμό τους.
Η ανάγκη για τη δημιουργία κεφαλαίων έρχεται ως απόρροια της δραστικής μείωσης των κόκκινων δανείων. Λόγω της κατανάλωσης κεφαλαίων που επέρχεται από τη μείωση αυτή, οι τράπεζες στρέφονται εντός τους για να δημιουργήσουν νέο κεφάλαιο, προκειμένου να μπορέσουν να ξεκινήσουν νέες εργασίες (χορήγηση νέων δανείων) ή να βελτιώσουν τις δυνατότητες του υπάρχοντος ισολογισμού τους. Σημειώνεται ότι την πρακτική αυτή ακολουθούν και οι τράπεζες στο εξωτερικό για να μεγαλώσουν τους ισολογισμούς τους, χωρίς να κάνουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.
Οι συνθετικές τιτλοποιήσεις αφορούν σε ενήμερα δάνεια, τα οποία οι τράπεζες δεν πωλούν σε τρίτο επενδυτή και τα διατηρούν στους ισολογισμούς τους, ασφαλίζοντας, ωστόσο, με τον επενδυτή τον πιστωτικό κίνδυνο. Στην πράξη, με την συνθετική τιτλοποίηση η Τράπεζα μειώνει τον πιστωτικό της κίνδυνο από τα ενήμερα δάνεια που τιτλοποιεί και παραμένει υπεύθυνη για τη διαχείρισή τους και για τις σχέσεις της με τους πελάτες της.
Ειδικότερα, η μεταβίβαση του κινδύνου (Significant Risk Transfer) που στις τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων γίνεται μέσω της πώλησης αυτών σε τρίτο SPV/επενδυτή, με συνέπεια να επέρχεται και η απο-αναγνώριση των δανείων από τον ισολογισμό της Τράπεζας, στην περίπτωση των συνθετικών τιτλοποιήσεων γίνεται εντός ισολογισμού της Τράπεζας, με τη μορφή παραγώγου (derivative) και όχι έκδοσης παθητικού (liability) όπως συμβαίνει στις τιτλοποιήσεις NPLs (έκδοση mezzanine και junior ομολόγων που πωλούνται σε επενδυτές).
Στη συνθετική τιτλοποίηση, αυτός που αναλαμβάνει το ρίσκο των τιτλοποιημένων δανείων (επενδυτής) πουλάει στην Τράπεζα ασφάλιστρο με την μορφή παραγώγου (πρόκειται για derivatives που συνδέονται με τα CDS), αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να της καλύψει ενδεχόμενες ζημίες από το χαρτοφυλάκιο δανείων στο μέλλον.
Οι ζημίες μπορεί να προκύψουν αν τα ενήμερα δάνεια σταματήσουν να εξυπηρετούνται και γίνουν μη εξυπηρετούμενα, οπότε η Τράπεζα θα μπει στη διαδικασία να ανακτήσει όσο μεγαλύτερο μέρος της οφειλής μπορεί. Η τελική ζημία της θα προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της ονομαστικής αξίας του χαρτοφυλακίου και του ύψους των ανακτήσεων.
Σημειώνεται ότι και οι συνθετικές τιτλοποιήσεις αποτελούνται από senior, mezzanine και junior τίτλους. Η διαφορά σε σχέση με τις τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπου η Τράπεζα διακρατεί τους senior τίτλους και οι επενδυτές αγοράζουν τους mezzanine και τους junior, είναι ότι στις συνθετικές τιτλοποιήσεις το junior exposure (έκθεση στο επισφαλέστερο κομμάτι των δανείων) διακρατείται από την Τράπεζα, το mezzanine (μεσαίου κινδύνου) αγοράζεται από επενδυτές και το senior (το πιο ασφαλές κομμάτι δανείων) παραμένει επίσης στην Τράπεζα.
