Ροή
Όταν αποχώρησε από το τεχνολογικό ρεπορτάζ που υπηρετούσε για αρκετές δεκαετίες, ο 52χρονος Dan Lyons στράφηκε στη Silicon Valley και συγκεκριμένα σε μια εταιρεία start-up με μέσο όρο ηλικίας εργαζομένων τα 29 έτη και dress code μπλουζάκι και παντελόνι με τα χρώματα και το λογότυπο της εταιρείας.
Με διαπεραστική ματιά και έντονες σατιρικές τάσεις –έχει ήδη μια αιχμηρή σάτιρα για τον Steve Jobs και τη Silicon Valley το ενεργητικό του, ενώ σήμερα συμμετέχει ως σεναριογράφος στην κωμική σειρά Silicon Valley του τηλεοπτικού δικτύου HBO – ο Lyons θέλησε να βιώσει από «μέσα» τη δεύτερη φούσκα στην ιστορία των εταιρειών τεχνολογίας. Έτσι, όταν εγκατέλειψε το Newsweek το 2012, ανακάλυψε την πλέον κατάλληλη εταιρεία για αυτό το σκοπό, καθώς αποδείχθηκε ότι «χτύπησε» φλέβα χρυσού.
Όταν, λοιπόν, ο Lyons προσλήφθηκε στη HubSpot ως «συνεργάτης μάρκετινγκ» το 2013, η εταιρεία ετοιμαζόταν για τη δημόσια εγγραφή της (IPO). Βιώνοντας ένα πολιτισμικό σοκ, άρχισε να καταγράφει λεπτομερώς την καθημερινότητα στην εταιρεία, καθώς και το γελοίο –και ταυτόχρονα θρασύ– λεξιλόγιο που αποτελούσε τμήμα της εταιρικής κουλτούρας.
Με το λογισμικό της HubSpot, οι επιχειρήσεις μπορούν να βομβαρδίζουν τους πελάτες τους με email που η ίδια δεν αποκαλεί ανεπιθύμητα (spam), αλλά «αξιαγάπητο περιεχόμενο μάρκετινγκ». Οι εργαζόμενοι δεν απολύονται, αλλά «αποφοιτούν». Ο συνιδρυτής της εταιρείας έρχεται στις συναντήσεις με ένα αρκουδάκι που παριστάνει τον πελάτη. Στους υπαλλήλους παρέχονται μπάλες pilates για κάθισμα γραφείου, ζαχαρωτά, κάνουλες μπύρας και ένας κόκκινος βρετανικός τηλεφωνικός θάλαμος. Οι αστείες –αν και επαναλαμβανόμενες– περιγραφές συνθέτουν έναν χώρο εργασίας που μοιάζει να ταλαντεύεται ανάμεσα «σε παιδικό σταθμό και αδελφότητα».
Στο βιβλίο που έγγραψε, όμως, με το υλικό που συγκέντρωσε εκεί, δεν περιορίζεται μόνο στις ανόητες ιδιομορφίες της «τεχνολογικής φούσκας». Όσο καλύτερα γνωρίζει ο Lyons τη HubSpot, αρχίζουν να του γεννώνται ερωτήματα σχετικά με το επιχειρησιακό μοντέλο μιας εταιρείας που φαίνεται να μην εμπιστεύεται το ίδιο το προϊόν της. Κάποια στιγμή το γραφείο του μεταφέρεται σε ένα «λεβητοστάσιο» γεμάτο με πωλητές πωλητές που προωθούν το λογισμικό της εταιρείας μέσω τηλεφώνου. Τότε συνειδητοποιεί ότι, ενώ η HubSpot υπόσχεται ότι τα προϊόντα της αφήνουν στο παρελθόν τέτοιου είδους ξεπερασμένες τεχνικές μάρκετινγκ, η ίδια τις εφαρμόζει κατά κόρον.
Όσον αφορά στην αξιολόγηση των εργαζομένων της, η HubSpot υποστηρίζει ότι τους αξιολογεί με βάση τον άξονα HEART (καρδιά) – ένα ακρωνύμιο που προκύπτει από τις λέξεις humble (ταπεινός), effective (αποτελεσματικός), adaptable (ευπροσάρμοστος), remarkable (ξεχωριστός) και transparent (διαφανής).
Καθώς απογοητευόταν ολοένα περισσότερο, ο Lyons διεύρυνε την κριτική του σε ολόκληρη τη Silicon Valley. «Κερδισμένοι βγαίνουν όσοι βρίσκονται στην κορυφή αυτού του παιχνιδιού, το οποίο έχουν στήσει προς όφελός τους», γράφει και εξηγεί ότι αυτό το πετυχαίνουν μετατρέποντας ζημιογόνες start-ups σε χρηματοοικονομικά οχήματα προκειμένου να κερδίζουν μια χούφτα επενδυτές. Εν τω μεταξύ, στους «τεχνολογικοί εργάτες» λένε ότι η εταιρεία είναι πιο σημαντική από τους ίδιους.
Η πιο μαύρη σελίδα της HubSpot, όμως, δεν είχε ακόμη γραφτεί. Μόλις ο Lyons συνειδητοποίησε πόσο έξω έπεσε με τη συγκεκριμένη εταιρεία (όχι από οικονομικής απόψεως, καθώς έβγαλε σημαντικά κέρδη από το IPO), επέστρεψε στη δημοσιογραφία και ασχολήθηκε με τη συγγραφή του βιβλίου του.
Οι εξελίξεις στη συνέχεια ήταν καταιγιστικές. Ο διευθυντής μάρκετινγκ της HubSpot απολύθηκε για ανήθικη συμπεριφορά, όταν προσπάθησε να αποσπάσει το χειρόγραφο του Lyons. Μαζί με αυτόν παραιτήθηκε ένα ακόμη στέλεχος –προτού τον απολύσουν, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος υπέστη κυρώσεις για το ρόλο του σε αυτή την ιστορία. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ερευνών των ΗΠΑ ξεκίνησε έρευνα για την υπόθεση.
Η «ασχετοσύνη» των ανθρώπων της HubSpot, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Lyons, αποδεικνύεται περίτρανα από την απάντησή τους στο βιβλίο του. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του, οι συνιδρυτές της εταιρείας έκαναν μια ανάρτηση στο LinkedIn που θυμίζει κλαψούρισμα απατημένης συζύγου:
«Μόλις διαβάσαμε το βιβλίο ταραχτήκαμε. Αλλά στη δική μας περίπτωση, τα αρνητικά συναισθήματα δεν διαρκούν πολύ. Τα συναισθήματά μας εξανεμίστηκαν γρήγορα και πιστεύουμε ότι διαχρονικά τείνουν στο μηδέν. Εξάλλου, η ζωή είναι πολύ μικρή για να κρατά κανείς κακίες».
