Όταν ο Φρίντριχ Μερτς έγινε καγκελάριος της Γερμανίας φέτος, υποσχέθηκε να αναζωογονήσει μια παρακμάζουσα οικονομία, να ανακατασκευάσει τις παραμελημένες υποδομές της χώρας και να κάνει τη Γερμανία ξανά σημαντική στη διεθνή σκηνή.
Η αποτυχία του να ανταποκριθεί σε πολλά από αυτά τα βασικά ζητήματα όχι μόνο βοήθησε να ενισχυθούν ακροδεξιά κόμματα όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία, αλλά τροφοδότησε επίσης εικασίες ότι η κυβέρνηση Μερτς μπορεί να έχει την ίδια μοίρα με εκείνη του προκατόχου του, Όλαφ Σολτς, και να καταρρεύσει πριν ολοκληρώσει τη θητεία της.
Σύμφωνα με το Bloomberg, μόλις το 16% των Γερμανών θέλει να δει τον Μερτς, ο οποίος μόλις έκλεισε τα 70, ως υποψήφιο στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του RTL/n-tv, και ο δικομματικός του συνασπισμός παραλύει από εσωτερικές συγκρούσεις και αντιπαλότητες. Οι γερμανικές μετοχές, που εκτινάχθηκαν όταν ανέλαβε καθήκοντα, κινούνται καθοδικά από το καλοκαίρι.
«Υπάρχουν άνθρωποι στην κοινοβουλευτική του ομάδα που αμφισβητούν όλη τη ρητορική του καγκελάριου και αναρωτιούνται, πού είναι τα αποτελέσματα;» λέει η Σούντχα Ντέιβιντ-Ουίλπ, ανώτερη συνεργάτης στο German Marshall Fund στο Βερολίνο. «Αλλά οι προοπτικές είναι δυσοίωνες».
Ο Μερτς ανέλαβε τα καθήκοντά του σε μια δύσκολη περίοδο για τη Γερμανία. Ένας απρόβλεπτος και ενίοτε εχθρικός πρόεδρος των ΗΠΑ είχε μόλις επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, ο πόλεμος στην Ουκρανία είχε διακόψει τον ενεργειακό εφοδιασμό της γερμανικής βιομηχανίας και είχε ανατρέψει τις παραδοχές της χώρας για την ασφάλεια, ενώ οι σχέσεις με την Κίνα επιδεινώνονταν και ο μακροχρόνιος αγώνας για τη διαχείριση της μετανάστευσης είχε τροφοδοτήσει την άνοδο της άκρας δεξιάς.
Στην πρώτη του ομιλία ως καγκελάριος, ο Μερτς υποσχέθηκε να τα διορθώσει όλα αυτά. Είπε ότι θα σταματήσει τη μαζική μετανάστευση, θα μετατρέψει τη χρόνια υποχρηματοδοτούμενη Μπούντεσβερ στη ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης και θα τερματίσει μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές υφέσεις στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.
«Μπορούμε, μέσω των δικών μας προσπαθειών, να γίνουμε ξανά μια μηχανή ανάπτυξης που ο κόσμος θα κοιτάζει με θαυμασμό», είπε ο Μερτς στους νομοθέτες στο Βερολίνο. Οι Γερμανοί θα ένιωθαν τα πρώτα σημάδια της ανανεωμένης οικονομικής ανάπτυξης μέχρι το καλοκαίρι, υποσχέθηκε. Έξι μήνες αργότερα, οι ψηφοφόροι ακόμη περιμένουν.
Αντί γι’ αυτό, οι πολίτες ακούν καθημερινά αναφορές για οικονομική αβεβαιότητα και περικοπές θέσεων εργασίας σε μεγάλες γερμανικές εταιρείες. Την περασμένη εβδομάδα, οι σύμβουλοι του Μερτς μείωσαν την πρόβλεψή τους για τη γερμανική ανάπτυξη του επόμενου έτους σε κάτω από 1%, υπογραμμίζοντας το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετωπίζει ο καγκελάριος στο να αποκαταστήσει ουσιαστική ανάπτυξη στη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης. Επικαλέστηκαν μακροχρόνια προβλήματα της οικονομίας και γεωπολιτικές αλλαγές που απειλούν το γερμανικό εξαγωγικό μοντέλο.
Οι επενδυτές επίσης επαναξιολογούν τις προοπτικές για τη Γερμανία. Δείκτες μετοχών που επικεντρώνονται στην εγχώρια αγορά έχουν δείξει ελάχιστα κέρδη από τις 30 Σεπτεμβρίου, μετά την εκτίναξή τους στους πρώτους εννέα μήνες του έτους. Εν τω μεταξύ, οι μετοχές της αμυντικής βιομηχανίας έχουν καταρρεύσει, με πτώση άνω του 20% για τη Rheinmetall.
Υποσχέσεις που αθετήθηκαν
Αν και οι οικονομολόγοι και οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι θα χρειαστούν περισσότερο από έξι μήνες για να έχει ορατό αποτέλεσμα το κυβερνητικό πακέτο υποδομών των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ (580 δισεκατομμύρια δολάρια), οι ψηφοφόροι ήδη απογοητεύονται που τα τρένα εξακολουθούν να καθυστερούν, οι γέφυρες συνεχίζουν να καταρρέουν και οι αυτοκινητόδρομοι παραμένουν κλειστοί. Πολιτικά, το μόνο αποτέλεσμα του σχεδίου μέχρι στιγμής είναι πως οι συντηρητικοί κατηγορούν τον Μερτς ότι αθέτησε την υπόσχεσή του να συγκρατήσει τον δανεισμό και ανησυχούν για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.
Οι επικριτές έχουν στοχοποιήσει τον Μερτς για τον οξύθυμο χαρακτήρα του και αυτό που αποκαλούν διχαστικό τόνο. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως αρχηγός της αντιπολίτευσης, οι πιο «κοφτερές» πλευρές του θεωρούνταν μερικές φορές πλεονέκτημα. Ως καγκελάριος, μπορούν να αποδειχθούν προβληματικές.
Όταν προσπάθησε να εξηγήσει την πιο αυστηρή μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησής του τον περασμένο μήνα, ο καγκελάριος καυχήθηκε για τον αυξανόμενο αριθμό απελάσεων και, έμμεσα, παραπονέθηκε για τον αριθμό των μεταναστών που παραμένουν στα κέντρα των γερμανικών πόλεων - σχόλιο που θεωρήθηκε ρατσιστικό από ορισμένους και μάλιστα προκάλεσε διαδηλώσεις. Η αντίδρασή του δεν βοήθησε ιδιαίτερα στο να εκτονωθεί η ένταση.
«Ρωτήστε τις κόρες σας, αν έχετε, τι μπορεί να εννοούσα», είπε σε έναν δημοσιογράφο στο Βερολίνο. «Όλοι θα σας επιβεβαιώσουν ότι υπάρχει πρόβλημα, ειδικά μετά το σκοτάδι.»
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιοχάν Βάντεφουλ, στενός σύμμαχος από τους Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς, πρόσθεσε προβλήματα στον συνασπισμό κατά την επίσκεψή του στη Δαμασκό, όταν, σοκαρισμένος από τις ζημιές στην πόλη, είπε στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνησή του δεν μπορούσε να απελάσει Σύρους πρόσφυγες εκεί — μια ευθεία αντίφαση με την πολιτική του συνασπισμού.
Τα σχόλια έγιναν δεκτά ως ένδειξη ανθρωπιάς από τους Σοσιαλδημοκράτες, τον μικρότερο εταίρο, αλλά οι βουλευτές του Μερτς εξοργίστηκαν. Τελικά, ο καγκελάριος ακύρωσε τον κορυφαίο διπλωμάτη του, αλλά αντιστάθηκε στις πιέσεις να τον αποπέμψει.
Ένας βουλευτής, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι παρότι η κατακραυγή φαινομενικά στρεφόταν κατά του Βάντεφουλ, ο πραγματικός στόχος ήταν ο Μερτς.
Ο Μερτς έχει αφήσει πιο θετική εντύπωση στη διεθνή σκηνή. Συνάντησε μια σειρά από ηγέτες λίγο μετά την εκλογή του και εξασφάλισε πρόσκληση στον Λευκό Οίκο, όπου δημιούργησε μια φιλική σχέση με τον Ντόναλντ Τραμπ. Όμως αυτό δεν έχει αποφέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Ο Τραμπ είναι απλώς υπερβολικά αλλοπρόσαλλος και απρόβλεπτος ώστε να μπορεί να δημιουργηθεί μια σταθερή συνεργασία, σύμφωνα με έναν Γερμανό αξιωματούχο, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί καθώς συζητούσε επαφές με τον Λευκό Οίκο.
Ο Μερτς προκάλεσε επίσης σύγχυση σε μια σύνοδο των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Οκτώβριο, όταν ανέφερε λανθασμένα ότι είχε ολοκληρωθεί μια εμπορική συμφωνία με το μπλοκ της Mercosur. Αργότερα υποβάθμισε το λάθος ως ένα μικρό ζήτημα.
«Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της ηλικίας είναι ότι κανείς γίνεται πιο γαλήνιος και μαθαίνει να ξεχωρίζει τι είναι ουσιώδες και τι όχι», είπε ο Μερτς στους δημοσιογράφους στις 11 Νοεμβρίου, τα 70ά του γενέθλια. «Είμαι ευγνώμων που είμαι υγιής και σε καλή κατάσταση και μπορώ να αφοσιώνομαι πλήρως στα καθήκοντά μου ως καγκελάριος.»
Το κρίσιμο 2026
Το επόμενο έτος θα είναι κρίσιμο. Περισσότερες από τις οικονομικές πολιτικές της κυβέρνησής του θα τεθούν σε ισχύ τον Ιανουάριο και οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι οι εταιρείες και οι καταναλωτές θα αρχίσουν να αισθάνονται το αποτέλεσμα. Θα υπάρξουν επίσης πέντε τοπικές εκλογές που θα αποτελέσουν μέτρο της προόδου του απέναντι στο εκλογικό σώμα.
Σε δύο ανατολικά κρατίδια, το Μεκλεμβούργο-Δυτική Πομερανία και τη Σαξονία-Άνχαλτ, η ακροδεξιά AfD έχει την ευκαιρία να κερδίσει απόλυτες πλειοψηφίες και να αναλάβει την εξουσία σε περιφερειακό επίπεδο για πρώτη φορά.
«Οι κρατιδιακές εκλογές του επόμενου έτους σίγουρα θα δημιουργήσουν κάποια ανησυχία», είπε η Ντέιβιντ-Ουίλπ. «Είναι προς το συμφέρον αυτού του συνασπισμού να διατηρηθεί ενωμένος, επειδή η AfD πηγαίνει τόσο καλά.»
Φωτογραφία @AP
