Στη «ζώνη του λυκόφωτος» εισέρχεται η παγκόσμια οικονομία, αντιμέτωπη με πλειάδα κινδύνων, που εκτείνονται από τη στασιμότητα και την υποχώρηση της παραγωγικότητας ως τη νέα «βιομηχανική επανάσταση».
Με αυτά τα μελανά χρώματα περιγράφει, σε ειδική έκθεσή του, το αύριο της παγκόσμιας οικονομίας ο Viktor Shvets, στρατηγικός αναλυτής της Macquarie, συμμεριζόμενος απόλυτα κάθε bearish πρόβλεψη που διατυπώνεται το τελευταίο διάστημα.
Ο Shvets είναι άλλωστε ο άνθρωπος που πριν από μερικά 24ωρα εξέφρασε μια ιδιότυπη πρόταση για την τόνωση της παγκόσμιας ανάπτυξης, προκρίνοντας την εφαρμογή ενός φιλόδοξου σχεδίου μετοίκησης του πλανήτη Άρη.
Όπως περιγράφει στη νέα έκθεσή του ο αναλυτής της Macquarie, ο εφιάλτης της στασιμότητας περιμένει... στην επόμενη στροφή του δρόμου την παγκόσμια οικονομία. Το outlook προμηνύεται δυσοίωνο, χωρίς ουσιαστική ανάπτυξη, χωρίς καμία «έκρηξη» σε όρους εμπορίου και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, αλλά και με αγορές εγκλωβισμένες σε αυτή τη στασιμότητα.
Ακόμη κι αν η μεγαλύτερη ανησυχία για την πλειοψηφία των επενδυτών είναι ο κίνδυνος νέας ύφεσης για την παγκόσμια οικονομία, ο Shvets προειδοποιεί πως ο παράγων στασιμότητα μπορεί να αποβεί ακόμη πιο καταστροφικός, καθώς σαν ένας ήπιος «πυρετός» μπορεί να «ταλαιπωρεί» αθόρυβα και να εξασθενεί την παγκόσμια οικονομία.
Όσο για το τι επενδύσεις μπορούν να λάβουν χώρα σε μια περίοδο στασιμότητας, το μέλλον χαρακτηρίζεται εξαιρετικά αβέβαιο και είναι άμεσα συνυφασμένο με το πόσο αποτελεσματικές πολιτικές μπορούν να ληφθούν σε κυβερνητικό επίπεδο.
Το μεγάλο «αγκάθι» για τις ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη έχει όνομα: Πρόκειται για την αδυναμία τους να περάσουν το κατώφλι της βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς να αυξήσουν ταυτόχρονα το δημόσιο χρέος τους, έναν από τους βασικότερους παράγοντες αποσταθεροποίησης για κάθε σύγχρονη οικονομία.
Για τον αναλυτή της Macquarie η καρδιά του προβλήματος εντοπίζεται στην απουσία ουσιαστικών καταλυτών, ικανών να αποτελέσουν «καύσιμο» για την τόνωση της παραγωγικότητας.
Η παραγωγικότητα, σύμφωνα με τον ίδιο, συνεχίζει τις «χαμηλές της πτήσεις», λόγω της διαρκούς απομόχλευσης, η οποία με τη σειρά της ασκεί πιέσεις στη ζήτηση και τις επενδύσεις, αλλά αντίθετα «στρώνει το χαλί» για την εμφάνιση αποπληθωριστικών πιέσεων.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ραγδαίες αλλαγές που έχουν συντελεστεί στις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας, με επίκεντρο τη νέα τάση που δημιουργεί η ιδιότυπη σχέση ανάμεσα στα ρομπότ και το ανθρώπινο εργατικό. Για κάποιους αυτή είναι η «εποχή της μηχανής» (Machine Age), για κάποιους άλλους η νέα «βιομηχανική επανάσταση».
«Απαιτούνται περίπου 50-70 χρόνια για να γίνουν ορατά τα οφέλη της παραγωγικότητας. Ωστόσο η εκκολαπτόμενη βιομηχανική επανάσταση κρίνεται άκρως ριζοσπαστική γιατί στοχεύει στην αντικατάσταση του ανθρώπινου δυναμικού από τις μηχανές και όχι στη στήριξή του από αυτές. Μια εποχή βιομηχανικής επανάστασης τείνει να χαρακτηρίζεται από την ελεύθερη πτώση της παραγωγικότητας, τη ραγδαία αύξηση των οικονομικών ανισοτήτων και την έκρηξη των κοινωνικών και γεωπολιτικών εντάσεων», εξηγεί ο Shvets.
Ταυτόχρονα αναγνωρίζει πως η έκρηξη της τεχνολογίας μπορεί να πολλαπλασιάζει την παραγωγή επιτευγμάτων καινοτομίας, αλλά αναπόφευκτα προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην εξέλιξη της μεσαίας τάξης. Ακόμη κι αν νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται, πρόκειται συνήθως για επαγγέλματα χαμηλής παραγωγικότητας.
Και καθώς μια νέα εποχή ξημερώνει, οι προσπάθειες διαχείρισης των εν λόγω προκλήσεων κορυφώνονται, σε πολιτικό επίπεδο. Αυτή ωστόσο η νέα εποχή θα σηματοδοτήσει και το τέλος των εργαλείων νομισματικής πολιτικής από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών. «Τα εργαλεία των κεντρικών τραπεζών πλησιάζουν στο τέλος τους και αυτό θα γίνει εμφανές σε ορίζοντα 12-18 μηνών», προβλέπει ο αναλυτής της Macquarie. Και φυσικά, όπως προειδοποιεί, άμεσος θα είναι ο αντίκτυπος των κοσμογονικών αυτών αλλαγών στην πορεία των διεθνών αγορών...
