Υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την ίδρυση Ελληνικού Εργοστασίου Τεχνητής Νοημοσύνης και τη συνεποπτεία της ΗΔΥΚΑ ΜΑΕ από τα υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας. Η σύσταση του AI Factory Pharos εντάσσεται στον στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης για την Τεχνητή Νοημοσύνη, στο πλαίσιο του οποίου συστάθηκε και η Ειδική Γραμματεία ΤΝ και Διακυβέρνησης Δεδομένων. Όπως τόνισε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου «το AI Factory Pharos είναι μια πρωτοβουλία που απαντά σε πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, της οικονομίας και της χώρας ευρύτερα, στοιχειοθετώντας την επόμενη μέρα της Ελλάδας στην Τεχνητή Νοημοσύνη».
«Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα βρίσκεται στην 8η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με τη χρήση generative ΑΙ από πολίτες ηλικίας 16 έως 74 ετών, με ποσοστό 44,1%. Επιπλέον, τόσο τα στοιχεία της Eurostat όσο και του ΟΟΣΑ, δείχνουν ότι και το ελληνικό Δημόσιο βρίσκεται σε πολύ καλά επίπεδα χρήσης ΤΝ, έχοντας ήδη ενσωματώσει τέτοιες λειτουργίες σε υποδομές και εφαρμογές». Ωστόσο, όπως διευκρίνισε «το πραγματικό έλλειμμα εντοπίζεται σήμερα στην επιχειρηματικότητα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί πλήρως την ανάγκη να τρέξουν πιο γρήγορα στις διαδικασίες ΤΝ κι εκεί ακριβώς πρέπει να δράσουμε. Αυτό ακριβώς κάνουμε με το παρόν νομοσχέδιο: παρέχουμε κίνητρα στην επιχειρηματικότητα για να αξιοποίηση την ΤΝ», τόνισε ο κ. Παπαστεργίου.
«Επενδύουμε στρατηγικά σε υποδομές αιχμής, δίνοντας σε νεοφυείς επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα τη δυνατότητα να μετατρέπουν την έρευνα σε εφαρμοσμένες λύσεις προστιθέμενης αξίας», τόνισε χαρακτηριστικά. O «Pharos» θα έχει ως υπολογιστική βάση τον νέο εθνικό υπερυπολογιστή «ΔΑΙΔΑΛΟ», μια υπολογιστική εγκατάσταση που δημιουργείται στο Λαύριο στις εγκαταστάσεις του Πολιτιστικού και Βιομηχανικού Πάρκου, και θα είναι από τις ισχυρότερες πανευρωπαϊκά, σηματοδοτώντας «ένα άλμα από τη δεύτερη στην τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση». Όπως ανέφερε, «στόχος μας είναι ο "ΔΑΙΔΑΛΟΣ" να λειτουργεί τον Μάρτιο του 2026».
Για να μπορέσει η ΤΝ να αναπτυχθεί προς όφελος της κοινωνίας, ο Δημήτρης Παπαστεργίου τόνισε ότι απαιτούνται ισχυρές εθνικές υποδομές. «Η ΤN δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς μεγάλες υποδομές και υπερυπολογιστές. Για αυτό, δημιουργούμε στον Λαύριο τον νέο εθνικό υπερυπολογιστή, τον «ΔΑΙΔΑΛΟ» και το AI Factory «Pharos», ενώ παράλληλα δρομολογούμε και μια δεύτερη υπερυπολογιστική εγκατάσταση στη Δυτική Μακεδονία και συγκεκριμένα στην Κοζάνη, με διαφορετικό αλλά συμπληρωματικό ρόλο», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Στο "Pharos" συμμετέχουν ο Δημόκριτος, το ΕΜΠ και το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά», ενώ συνδεδεμένοι φορείς είναι μεταξύ άλλων το ΕΚΕΤΑ, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το ΕΚΠΑ και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Η ακαδημαϊκή και η ερευνητική κοινότητα συμμετέχουν ενεργά στον σχεδιασμό και στη λειτουργία του εγχειρήματος».
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε και στο ζήτημα των δεδομένων, επισημαίνοντας ότι «δεν υπάρχει ΤΝ χωρίς δεδομένα». Ωστόσο, υπογράμμισε «η αξιοποίηση των δεδομένων θα γίνεται εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, με πλήρη εφαρμογή του GDPR, του AI Act και του Data Governance Act. Θα χρησιμοποιούνται μόνο ανωνυμοποιημένα ή ψευδωνυμοποιημένα δεδομένα και θα τηρούνται οι προβλεπόμενες εγκρίσεις των αρμόδιων αρχών».
Αναφερόμενος στη χρηματοδότηση του εγχειρήματος, ο υπουργός τόνισε «η ανάπτυξη των υποδομών που στηρίζουν τη λειτουργία του «Pharos» βασίζεται σε ένα μεικτό σχήμα χρηματοδότησης». Όπως δήλωσε, «το 65% προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και το 35% από ευρωπαϊκούς πόρους μέσω της πρωτοβουλίας EuroHPC». Για τη λειτουργία του «Pharos» και των υπερυπολογιστικών υποδομών, πρόσθεσε ότι «για τα πρώτα τρία χρόνια η χρηματοδότηση θα καλυφθεί κατά 50% από το Ελληνικό Δημόσιο και κατά 50% από την EuroHPC».
Ο Δημήτρης Παπαστεργίου διευκρίνισε το ιδιοκτησιακό και λειτουργικό καθεστώς των υποδομών, τονίζοντας ότι «οι υπερυπολογιστές, τόσο του Λαυρίου όσο και της Δυτικής Μακεδονίας, ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο». Όπως ανέφερε, «φορέας υλοποίησης και λειτουργίας είναι η ΕΔΥΤΕ, φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με την αναγκαία τεχνογνωσία». Όσον αφορά στο Υπερταμείο ανέφερε ότι «ο ρόλος του είναι να προσφέρει την απαιτούμενη ευελιξία, ώστε να προσελκύσουμε επιχειρήσεις, ερευνητές και ταλέντο και να παραχθεί προστιθέμενη αξία από τη λειτουργία του "ΔΑΙΔΑΛΟΥ" και του "Pharos"».
Στη συνέχεια, αναλύοντας τους τρεις θεματικούς πυλώνες του AI Factory «Pharos», ο Δημήτρης Παπαστεργίου σημείωσε ότι «ο πρώτος πυλώνας αφορά στην πολιτική προστασία και στο περιβάλλον, καθώς και στην αξιοποίηση των επίγειων και δορυφορικών δεδομένων σε μια εποχή κλιματικής κρίσης». Αναφορικά με την υγεία, τον δεύτερο πυλώνα υπογράμμισε «είναι ίσως το πιο κρίσιμο πεδίο εφαρμογής της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το ελληνικό Δημόσιο διαθέτει πλέον τεράστιο όγκο δεδομένων, που μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερη γνώση, έρευνα και προϊόντα». Για τον τρίτο πυλώνα, την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό, ο υπουργός τόνισε ότι «Απαιτείται να δημιουργήσουμε μοντέλα που μιλούν ελληνικά αξιοποιώντας όλο τον πλούτο το εύρος και τα ιδιώματα, της γλώσσας μας, ώστε να μη χαθεί στον ψηφιακό κόσμο».
Αναφερόμενος στη συνεποπτεία της ΗΔΥΚΑ, ο Δημήτρης Παπαστεργίου επεσήμανε «η επιλογή της συνεργασίας με το υπουργείο Υγείας είναι απολύτως συνειδητή και ουσιαστική. Θα ήταν εύκολο να κρατήσουμε την Η.Δ.Υ.Κ.Α. αποκλειστικά στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αλλά έτσι θα χάναμε το πιο κρίσιμο στοιχείο, που είναι η σκοπιμότητα των έργων υγείας».
Υπογράμμισε ότι «το υπουργείο Υγείας έχει την ευθύνη για τις πολιτικές υγείας», ενώ «το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ενισχύει το τεχνικό σκέλος. Μαζί μπορούμε να αποφασίζουμε πιο γρήγορα και πιο σωστά, ώστε τα μεγάλα έργα ψηφιακής υγείας να προχωρούν χωρίς επικαλύψεις, με σαφή στόχο και μετρήσιμο αποτέλεσμα». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο έργο που υλοποιεί αυτή την περίοδο η Η.Δ.Υ.Κ.Α., επισημαίνοντας ότι «σήμερα η Η.Δ.Υ.Κ.Α. τρέχει έργα άνω των 200 εκατ. ευρώ, με ξεκάθαρη εστίαση στην ηλεκτρονική υγεία».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στο έργο e-perifereies, επισημαίνοντας ότι «δεν μπορεί να υπάρχουν πολίτες πολλαπλών ταχυτήτων ανάλογα με το πού ζουν». Όπως δήλωσε, «σήμερα παρατηρούμε μεγάλες αποκλίσεις στη ψηφιακή ωριμότητα των Περιφερειών, με διαφορετικές διαδικασίες και υπηρεσίες από Περιφέρεια σε Περιφέρεια. Με το e-perifereies δίνουμε 270 κοινές ψηφιακές υπηρεσίες μέσω του gov.gr, ώστε ο πολίτης να έχει την ίδια εμπειρία εξυπηρέτησης παντού, άμεσα και με ευκολία», σημείωσε μεταξύ άλλων.
Κλείνοντας, ο υπουργός Δημήτρης Παπαστεργίου χαρακτήρισε το AI Factory «Pharos» ως «την επόμενη μέρα της Ελλάδας στην ΤΝ. Δημιουργούμε εθνικές υποδομές με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, για να μπορούν επιχειρήσεις και νέα παιδιά να καινοτομούν στην Ελλάδα, γρήγορα, ανοιχτά και με ευρωπαϊκούς κανόνες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
