Ένα ιδιαίτερο μήνυμα με ξεχωριστή και ιδιαίτερη βαρύτητα ανήρτησε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social το βράδυ της Τετάρτης: Τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς έχουν αποδεχθεί τους όρους της πρώτης φάσης του ειρηνευτικού σχεδίου για τη Γάζα, το οποίο παρουσιάστηκε στις 29 Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, ο «διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες» και ήδη υπάρχουν πολλά ασαφή σημεία, με το δρόμο μέχρι την ολοκλήρωση να φαίνεται μακρύς και αβέβαιος, παρότι η κοινή δήλωση προθέσεων από Ισραήλ και Χαμάς έχει τη δική της σημασία.
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, μια ειρηνευτική συμφωνία ή έστω μια διαρκής εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο διπλωματικό κατόρθωμα της προεδρίας του.
- Διαβάστε ακόμα - Σύνοδος στο Παρίσι για «την επόμενη μέρα» στη Γάζα - Στο επίκεντρο οι δυνάμεις ασφαλείας
Δύο χρόνια μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και τον καταστροφικό πόλεμο που ακολούθησε στη Γάζα, γεννιέται η ελπίδα για τον τερματισμό των εχθροπραξιών. Ο ίδιος Τραμπ αναμένεται να ταξιδέψει στην Αίγυπτο το Σαββατοκύριακο.
Οι όροι της συμφωνίας περιλαμβάνουν την απελευθέρωση 250 Παλαιστινίων κρατουμένων με ποινές ισόβιας κάθειρξης και την απελευθέρωση 1.700 Παλαιστινίων που συνελήφθησαν από τον ισραηλινό στρατό στη Γάζα μετά την έναρξη του πολέμου. Στο Ισραήλ επικρατεί ένα μείγμα πένθους και χαράς, καθώς οι 20 όμηροι που πιστεύεται ότι είναι ακόμα ζωντανοί θα απελευθερωθούν έως τη Δευτέρα 13 Οκτωβρίου, μαζί με τις σορούς περίπου 25 άλλων.
Καμία αναφορά στο μέλλον της Χαμάς
Το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων του Τραμπ, που παρουσιάστηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει ένα μακρύ και αβέβαιο δρόμο. Οι μέρες πριν την ανακοίνωσή του ήταν τεταμένες. Οι χώρες του Κόλπου, ειδικά το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, πρότειναν τροποποιήσεις που δεν έγιναν δεκτές.
Η τελική εκδοχή του σχεδίου αντανακλούσε τις απόψεις που είχε εκφράσει ο Νετανιάχου μία ημέρα πριν την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο. Όταν αργότερα ρωτήθηκε από τον ιστότοπο Axios για την αντίσταση του Ισραηλινού ηγέτη, ο Τραμπ απάντησε: «Πρέπει να λειτουργήσει για εκείνον. Δεν έχει άλλη επιλογή».
Ο Νετανιάχου όμως θα πρέπει να διαχειριστεί και την αντίδραση των ακροδεξιών μελών της κυβέρνησής του, όπως του υπουργού Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς και του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, οι οποίοι έχουν απειλήσει με ανατροπή της κυβέρνησης σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός.
Έτσι, παρότι το απόγευμα της Τετάρτης επικρατούσε ανακούφιση, δεν ήταν ξεκάθαρο πώς θα εφαρμοστεί η σταδιακή αφοπλιστική διαδικασία της Χαμάς. Σε ανακοίνωσή του, το ένοπλο ισλαμιστικό κίνημα δήλωσε πως επιτεύχθηκε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, την αποχώρηση της κατοχής, την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας και την ανταλλαγή κρατουμένων.
Ωστόσο, ο εντοπισμός όλων των ομήρων και η διαχείριση της αποχώρησης των Ισραηλινών στρατευμάτων ενδέχεται να αποδειχθούν πολύπλοκες διαδικασίες.
Επίσης, δεν έγινε καμία αναφορά για το μέλλον της Χαμάς, την ηγεσία της και τον οπλισμό της. Το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ προβλέπει πως, μόλις απελευθερωθούν οι όμηροι, μέλη της Χαμάς που θα εγκαταλείψουν τον ένοπλο αγώνα θα λάβουν αμνηστία και ασφαλή διέλευση προς το εξωτερικό.
Η Χαμάς κάλεσε τις ΗΠΑ, τις χώρες-εγγυητές και όλους τους διεθνείς παράγοντες να διασφαλίσουν ότι το Ισραήλ δεν θα προσπαθήσει να παρακάμψει ή να καθυστερήσει την εφαρμογή των συμφωνημένων όρων. Δεν είναι επίσης ακόμη σαφές με ποιον τρόπο μια μεταβατική και τεχνική Παλαιστινιακή Αρχή θα μπορέσει να αναλάβει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας.
Μέχρι την Τετάρτη, οι διαπραγματεύσεις στο Σαρμ ελ Σέιχ ήταν σκληρές και διήρκεσαν τρεις ημέρες, με προτεραιότητα την απελευθέρωση των ομήρων. Αυτή η εξέλιξη θα επιτρέψει τη μαζική είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας στον παγιδευμένο πληθυσμό της Γάζας, που υποφέρει από πλήρη κατάρρευση της βασικής καθημερινής υποδομής.
Το παρασκήνιο και οι υπερβολές
Το απόγευμα της Τετάρτης, ο Τραμπ βρισκόταν σε σύσκεψη στο Λευκό Οίκο, όταν εισήλθε ο Μάρκο Ρούμπιο και, χωρίς να μιλήσει δημόσια, έδωσε στον πρόεδρο ένα φύλλο με το λογότυπο του Λευκού Οίκου.
Επάνω του είχε γράψει ένα μήνυμα που αποκρυπτογραφήθηκε εύκολα από τους φωτογράφους: «Πολύ κοντά», αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο.
«Χρειάζεται να εγκρίνεις μια ανάρτηση στο Truth Social σύντομα, ώστε να ανακοινώσεις πρώτος τη συμφωνία».
Μετά το τέλος της σύσκεψης, ο Τραμπ μίλησε με τον Νετανιάχου. Σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, ο Πρωθυπουργός προσκάλεσε τον Αμερικανό πρόεδρο να εκφωνήσει λόγο στην Κνεσέτ κατά την επερχόμενη επίσκεψή του στην Ιερουσαλήμ.
«Ο πρόεδρος της ειρήνης», έγραψε ο επίσημος λογαριασμός του Λευκού Οίκου στο X το βράδυ της Τετάρτης. Ο Τραμπ πέτυχε ένα σπάνιο κατόρθωμα: να λάβει ευχαριστίες τόσο από τη Χαμάς όσο και από το Ισραήλ».
Όπως μας έχει συνηθίσει στην προεδρία του, ο Τραμπ εκφράζει την ελπίδα με υπερβολικό τόνο. Ωστόσο, παραμένουν πολλά που πρέπει να συζητηθούν. Το ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων της κυβέρνησης προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της επίτευξης μιας άμεσης εκεχειρίας και της διαπραγμάτευσης για μόνιμο τερματισμό του πολέμου.
Άλλωστε, έχουμε βρεθεί ξανά σε παρόμοια κατάσταση: Η κυβέρνηση Τραμπ είχε προσπαθήσει να επιταχύνει μια συμφωνία πριν ακόμα από την επίσημη ανάληψη καθηκόντων. Μια βιαστική εκεχειρία τον Ιανουάριο κατέρρευσε λόγω διαφωνιών στη σειρά απελευθέρωσης των ομήρων. Ορισμένοι δε, υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ κινείται και από την επιθυμία να είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που θα λάβει το Νόμπελ Ειρήνης μετά τον Μπαράκ Ομπάμα.
Πολύ περισσότερο, όλο αυτό δεν λέει τίποτα για το μέλλον που περιμένει τον λαό της Γάζας, μετά από μια αιματηρή σύγκρουση που έχει στοιχίσει τη ζωή σε σχεδόν 68.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι εκ των οποίων άμαχοι.
