Ο προκάτοχός του, Όλαφ Σολτς, αντιμετώπισε την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία μόλις 78 ημέρες μετά την έναρξη της θητείας του. Η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία είχε τέσσερις ξεχωριστές εκκινήσεις 100 ημερών κατά τη διάρκεια της 16ετούς θητείας της, έπρεπε να αντιμετωπίσει τα πάντα, από την ελληνική κρίση χρέους μέχρι την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και τον απρόβλεπτο Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι προκλήσεις του Φρίντριχ Μερτς φαίνονται ασήμαντες από τότε που ορκίστηκε στις 6 Μαΐου. Η απειλή από τη Μόσχα συνεχίζει να διαφαίνεται μεγάλη, όπως και η οικονομική δυσπραγία, η συνεχιζόμενη εισροή αιτούντων άσυλο και φυσικά ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα.
Ο νέος Καγκελάριος αντιμετώπισε αυτές τις προκλήσεις με μεγαλεπήβολες δηλώσεις, παρουσιάζοντας όχι ένα πρόγραμμα 100 ημερών, αλλά ένα «σχέδιο άμεσης δράσης», υποσχόμενος ότι μέχρι τα μέσα του έτους θα είναι «σαφές σε όλους ότι η Γερμανία προχωρά μπροστά».
Καθώς ο Μερτς φτάνει στα μέσα του έτους και ολοκληρώνει σήμερα 16 Αυγούστου τις πρώτες 100 ημέρες του στην εξουσία, κάποια νούμερα που αναλύει το Euractiv δείχνουν εάν πράγματι εκπληρώνει τη μεγάλη του αποστολή.
Οι θυμωμένοι 18
Ο Μερτς ορκίστηκε να τερματίσει τις εσωτερικές διαμάχες που μάστιζαν τον προηγούμενο τρικομματικό συνασπισμό. Αλλά ο συνασπισμός του, που αποτελείται από τους Χριστιανοδημοκράτες του και τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), έχει μια από τις πιο περιορισμένες πλειοψηφίες στην μεταπολεμική ιστορία, αφήνοντάς τον ευάλωτο σε εξεγέρσεις. Ο Μερτς χρειάστηκε μια άνευ προηγουμένου δεύτερη προσπάθεια για να εκλεγεί από το κοινοβούλιο, καθώς στην πρώτη ψηφοφορία έλαβε 18 ψήφους λιγότερους.
Μπορεί η ψηφοφορία να είναι μυστική, όμως δεν είναι μυστικό ότι το πολωτικό στυλ και η κακή διαχείριση του Μερτς έχουν δημιουργήσει πολλούς εχθρούς στις τάξεις του. Δεν κατάφερε να πείσει τους «σκληροπυρηνικούς» Χριστιανοδημοκράτες με την ξαφνική του απόφαση να εγκαταλείψει τους αυστηρούς κανόνες χρέους της Γερμανίας, μια θεμελιώδη απόκλιση από την συντηρητική ορθοδοξία. Οι αριστεροί βουλευτές του SPD είναι επιφυλακτικοί με τον σκληροπυρηνικό συντηρητισμό του.
Επιπλέον, συνάντησε μια ιστορική ανατροπή στη στάση της Γερμανίας απέναντι στην ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας, επιβάλλοντας τις πρώτες κυρώσεις σε επίπεδο χώρας στο Ισραήλ από τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου - χωρίς να συμβουλευτεί το υπουργικό συμβούλιο ή τους δικούς του εξοργισμένους βουλευτές, κάτι που είναι βέβαιο ότι θα βλάψει βαθιά την εσωτερική του θέση.
Απέτυχε επίσης να εκτονώσει μια συντηρητική εξέγερση που ματαίωσε την εκλογή ενός φιλελεύθερου δικαστή στο ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας, αφήνοντας το SPD εξοργισμένο.
Ο άνθρωπος του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων
Το πιο δραματικό μέτρο του Μερτς ήρθε πριν καν πατήσει το πόδι του στην καγκελαρία, όταν έβαλε τέλος στην δημοσιονομική ορθοδοξία που είχε διαμορφώσει τη γερμανική πολιτική από την οικονομική κρίση του 2008.
Το συνταγματικό όριο δανεισμού της Γερμανίας, το φρένο χρέους, είχε περιορίσει σοβαρά το δημοσιονομικό περιθώριο της προηγούμενης κυβέρνησης, οδηγώντας την ουσιαστικά στην κατάρρευση.
Αντ΄αυτού, η κυβέρνηση Μερτς θέσπισε μια μεταρρύθμιση που εξαιρεί τις αμυντικές δαπάνες άνω του 1% του ΑΕΠ από το φρένο χρέους και επίσης δημιούργησε ένα ταμείο υποδομών ύψους 500 δις. ευρώ εκτός του τακτικού προϋπολογισμού.
Το αποτέλεσμα: Η Γερμανία βρίσκεται καθ' οδόν για να συσσωρεύσει ένα ρεκόρ 850 δισ. ευρώ - ή 1 τρις. δολαρίων - σε χρέος κατά τη διάρκεια της θητείας Μερτς, σύμφωνα με τα σχέδια προϋπολογισμού της κυβέρνησης. Μεταξύ 2014 και 2020, η Γερμανία δεν ανέλαβε κανένα νέο χρέος.
Μεγάλο μέρος του χρέους θα διατεθεί για τα σχέδια επίτευξης του νέου στόχου του ΝΑΤΟ για αμυντικές δαπάνες ύψους 3,5% έξι χρόνια πριν από την προθεσμία του 2035 - μια αξιοσημείωτη ανατροπή για μια χώρα που δίσταζε να επανεξοπλιστεί και πάλευε να επιτύχει τον παλαιό στόχο του 2%.
Εννέα ταξίδια
Όσον αφορά τα ταξίδια, ο Mερτς ξεπέρασε όλους τους προκατόχους του, καθώς έγινε ο πρώτος μεταπολεμικός καγκελάριος που πέρασε από εννέα ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τον πρώτο μήνα του και επισκέφθηκε την Πολωνία την πρώτη ημέρα της θητείας του.
Οι κινήσεις αυτές υπογραμμίζουν την προσωπική φιλοδοξία του να αποκαταστήσει τη γερμανική ηγεσία στην Ευρώπη. Γενικά έχει ανταποκριθεί σε αυτόν τον στόχο: Όποτε η Ευρώπη χρειάζεται να συντονιστεί, ο καγκελάριος είναι έτοιμος να συγκαλέσει και να καθοδηγήσει τους ομολόγους του.
Αυτό δεν είναι πάντα προς όφελος των Βρυξελλών, ωστόσο, καθώς ο Mερτς προτιμά την ηγεσία σε στενό κύκλο - συνήθως με τη Βρετανία, τη Γαλλία και μερικές φορές την Πολωνία - αντί να συνεργάζεται με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Οι καλές προθέσεις επίσης δεν ισοδυναμούν απαραίτητα με την επίτευξη στόχων: Η αδελφική σχέση του Μερτς με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και ο «γάμος» του με την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήδη προσκρούουν σε πολιτικά εμπόδια.
475 Auf Wiedersehens
Τόσοι αιτούντες άσυλο στη Γερμανία απορρίφθηκαν στα σύνορα κατά τη διάρκεια των πρώτων 100 αιτήσεών τους. Συνολικά, περίπου 23.000 άτομα υπέβαλαν αίτηση ασύλου, κάνοντας το Migrationswende που υποσχέθηκε ο Μερτς -στα γερμανικά σημαίνει «μεταστροφή προς τη μετανάστευση»- να μοιάζει περισσότερο με βιτρίνα.
Είχε ορκιστεί να κλείσει ουσιαστικά τα σύνορα σε όλους τους πρόσφυγες μετά από μια σειρά βίαιων επιθέσεων -μερικές από τις οποίες συνδέονται με αιτούντες άσυλο που απορρίφθηκαν- κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Το μέτρο τέθηκε σε ισχύ την πρώτη ημέρα της θητείας του χωρίς να κάνει αισθητή διαφορά μέχρι στιγμής.
Η κυβέρνηση του Μερτς καταβάλλει, ωστόσο, κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιταχύνει τη μείωση της παράτυπης μετανάστευσης που ξεκίνησε η προηγούμενη κυβέρνηση.
Διπλωματική συμφωνία
Το 56% των Γερμανών εγκρίνει τη διπλωματία του Μερτς, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Forsa που δημοσιεύθηκε στα μέσα Ιουνίου. Αυτή η έγκριση εκτείνεται πέρα από τη δική του βάση, με πλειοψηφία σχεδόν δύο τρίτων μεταξύ των ψηφοφόρων του SPD (75%) και των Πρασίνων (71%).
Ο γερμανικός τύπος έχει χαρακτηρίσει τον Μερτς ως τον Außenkanzler, ένα μείγμα υπουργού Εξωτερικών και ομοσπονδιακού καγκελαρίου, για την παραγωγική διπλωματία του.
Ο έξυπνος τρόπος χειρισμού του Μερτς με τον Τραμπ φέρεται να οφείλεται εν μέρει στην απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ να επιτρέψει στους Ευρωπαίους να αγοράσουν νέα όπλα για την Ουκρανία, αν και ο Mερτς δεν τήρησε τη βασική του υπόσχεση να παραδώσει πυραύλους κρουζ Taurus στο Κίεβο.
Η προαναφερθείσα απόφασή του να περιορίσει τις εξαγωγές όπλων στο Ισραήλ σηματοδότησε μια ακόμη δραματική μετατόπιση από μια προηγούμενη θέση, αλλά τον ευθυγραμμίζει με την κοινή γνώμη: το 73% υποστηρίζει τουλάχιστον ορισμένα όρια.
Κάνοντας τον Σολτς να φαίνεται δημοφιλής
Η λαϊκή απήχηση του Mερτς δεν έχει αλλάξει κατά τη διάρκεια των πρώτων 100 ημερών του, καθώς απλά, πολλοί Γερμανοί δεν τον συμπαθούν.
Η δυσαρέσκεια με τον Μερτς είναι μεγαλύτερη τώρα από ό,τι με τον Σολτς – 65% έναντι 40%, σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Deutschlandtrend.
Ένα βασικό πρόβλημα είναι οι πολλές αναστροφές του Mερτς, κυρίως η μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, την οποία οι συντηρητικοί επικριτές θεωρούν αθέτηση υπόσχεσης. Η ασταθής διαχείριση του συνασπισμού του έχει τροφοδοτήσει αμφιβολίες για τις ηγετικές του ικανότητες.
Εν κατακλείδι, τις πρώτες 100 ημέρες, ο Mερτς παραπαίει, κάτι που επισκιάζει ένα σταθερό πολιτικό ιστορικό. Η μόνη πραγματική του ελπίδα θα ήταν μια γρήγορη οικονομική ανάκαμψη χάρη στην άνευ προηγουμένου αύξηση δαπανών του. Εάν αυτό αποτύχει, όλο και περισσότεροι Γερμανοί θα αγκαλιάσουν την «Εναλλακτική για τη Γερμανία».
