Ο Αλέξης Τσίπρας πήγε στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας στο Βερολίνο, όχι για να πάρει πολιτική συμφωνία, όπως πολλοί ασμένως υποστήριξαν, αλλά για να πάρει πολιτικό κλίμα και να αντιληφθεί, αν η καγκελάριος Merkel επιθυμεί πολιτική σταθερότητα στην Ευρώπη-κάτι που μπορεί να συμπαρασύρει και το ελληνικό πρόγραμμα. Αν πιστέψουμε τις ήδη υπάρχουσες πληροφορίες επί του θέματος, η καγκελάριος ποτέ δεν είπε κατηγορηματική πως θα βάλει…το χέρι της για να κλείσει η αξιολόγηση, αλλά από την άλλη έδωσε την εντύπωση πως ανήκει σε αυτούς που δεν επιθυμούν αναταράξεις αυτή τη στιγμή στον ευρωπαϊκό χώρο.
Φυσικά, το αν αυτό ισχύει ή όχι, θα φανεί το αμέσως επόμενο διάστημα, ανάλογα και με την πορεία της αξιολόγησης. Διότι, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, το πολιτικό επίδικο υπερβαίνει τα οικονομικά ζητήματα και σε αυτή την αξιολόγηση ενός ακόμα ελληνικού προγράμματος. Το ζήτημα, πάντως, σύμφωνα τόσο με κυβερνητικές όσο και με αντιπολιτευτικές πηγές, είναι πως σε όλο το ευρωπαϊκό φάσμα δεν υπάρχει απόλυτα κοινή θέση αναφορικά με την ελληνική περίπτωση, ενώ ο ρόλος του ΔΝΤ και οι καθυστερήσεις που παίζει κάνουν την εξίσωση ακόμα πιο δυσεπίλυτη.
Όπως και να έχει, καθοριστική είναι η στάση του Βερολίνου. Η θεωρία πως η κ. Merkel είναι ένα κέντρο και ο κ. Schaeuble ένα άλλο έχει αποδειχτεί στην πράξη πως δεν ισχύει. Αντίθετα, αυτό που συμβαίνει, είναι πως ο υπουργός Οικονομικών κάνει όλη τη βρώμικη δουλειά και δεν διστάζει να γίνεται δυσάρεστος και εξαιρετικά σχολαστικός, ενώ αντίθετα η κ. Merkel έχει την υψηλή εποπτεία και σε κρίσιμες στιγμές παίρνει την τελική απόφαση. Μια τελική απόφαση προς όφελος της χώρας επιδιώκει και η κυβέρνηση, κάτι που όμως δεν είναι εγγυημένο. Ένα, πάντως, είναι βέβαιο. Κανείς στη Γερμανία και ειδικά από τους Χριστιανοδημοκράτες δεν έχει τη διάθεση η Ελλάδα να γίνει θέμα στην προεκλογική περίοδο. Αυτό ομολογούμε, μεταξύ άλλων, ανώτερο στέλεχος των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών σε ομάδα βουλευτών της ΝΔ που βρέθηκε στο Μόναχο και στο Βερολίνο μέσω του think tank του CSU Hans Seidel Stiftung. «Μέχρι τις εκλογές του 2017, δεν θα θέλαμε αλλαγή της κατάστασης στην Ελλάδα», είπε το ίδιο στέλεχος. Πλην όμως, κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές στη Γερμανία τηρούν και θα τηρούν σκληρή γραμμή, με πολλούς να μην έχουν απολύτως καμία εκτίμηση στην κυβέρνηση Τσίπρα. Παράλληλα, η συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα θεωρείται sine qua non, αλλά από την άλλη οι Γερμανοί δεν δέχονται και τα αιτήματα του Ταμείου για χαμηλότερα πλεονάσματα και μείωση του χρέους.
Από την άλλη, η Κομισιόν επιδιώκει γρήγορη επίλυση του ελληνικού ζητήματος. Το ζήτημα είναι πως σε ορισμένα καίρια θέματα η δυνατότητα παρέμβασής της είναι αρκετά περιορισμένος. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Insider.gr, ο πρόεδρος της Κομισιόν Juncker και κορυφαία κοινοτικά στελέχη γνώριζαν την πρόθεση του Μαξίμου για αναστολή της εφαρμογής ΦΠΑ στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου, αλλά και την πρόθεση για εφάπαξ παροχή της 13ης σύνταξης-περίμεναν όμως μικρότερο ποσό. Η Κομισιόν, συνεπώς, επέλεξε να σιωπήσει επί του ζητήματος, δίνοντας έτσι ουσιωδώς το πράσινο φως. Η Γερμανία περίμενε την Κομισιόν, είδε πως δεν λαμβάνει δράση και έτσι ανέλαβε αυτή, στέλνοντας το θέμα στο Euroworking Group, όπου η απόφαση που θα ληφθεί, αν ληφθεί τον Δεκέμβριο, θα είναι αμιγώς πολιτική και όχι με οικονομικά κριτήρια.
Παράλληλα, η κρίση σοβεί απ’ άκρη σ’ άκρη της Ευρώπης. Παραδοσιακοί σύμμαχοι της Ελλάδας, όπως η Γαλλία και η Ιταλία έχουν να διαχειριστούν τις δικές τους κρίσεις: η Γάλλοι με τις προεδρικές εκλογές και οι Ιταλοί με τις τράπεζές τους. Στις συνεδριάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων τάσσονται υπέρ των ελληνικών θέσεων, πλην όμως η δική τους θέση καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Παράλληλα, στη βόρεια Ευρώπη δεν επιθυμούν να ασχολούνται ιδιαίτερα με την Ελλάδα και το ελληνικό πρόγραμμα και δεν έχουν όλη την ίδια θέση, αν και από την άλλη, δεν επιθυμούν επανάκαμψη της ελληνικής κρίσης, αλλά ούτε και παραχωρήσεις στη χώρα μας. Όπως άλλωστε ομολογεί και κεντρικό στέλεχος της αντιπολίτευσης που είχε επαφές με σειρά Ευρωπαίων αξιωματούχων «ούτε και οι ίδιοι δεν ξέρουν τι ακριβώς θέλουν από εμάς και αυτό κάνει τα πράγματα απρόβλεπτα».
Συν τοις άλλοις, η στάση του ΔΝΤ δεν κάνει τα πράγματα ευκολότερα. Ήδη, μελετάται σενάριο να μετατεθεί η απόφαση για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα για τις αρχές Μαρτίου, κάτι που μπορεί να έχει επίδραση και στο staff level agreement με την Ελλάδα-παρά την κατηγορηματική διάψευση κυβερνητικού αξιωματούχου στο Insider.gr-και να οδηγήσει την αξιολόγηση σε νέα παράταση. Έτσι, εξακολουθεί να παραμένει υπό αίρεση ο ρόλος του Ταμείου στο πρόγραμμα, με το σενάριο να παραμείνει ως «τεχνικός σύμβουλος» να επανακάμπτει. Βέβαια, κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε πρόβλημα στο mandate που έχει δώσει η Γερμανική βουλή, αλλά όλοι εκτιμούν πως, αν ο κ. Schaeuble θέλει, μπορεί να το περάσει. Το άλλο ενδεχόμενο αφορά τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα, με μικρή χρηματοδότηση 5-6 δις ευρώ, κάτι που είναι και το βασικό σενάριο που επεξεργάζεται η Ευρωζώνη.
Με αυτά και με εκείνα, ακόμα και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν αποκλείουν ο Ιανουάριος να μην είναι ο μήνας των κρίσιμων αποφάσεων-κάτι που βαίνει κόντρα στον σχεδιασμό της κυβέρνησης, η οποία επιθυμεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2017 κλείσιμο της αξιολόγησης, ένταξη στο QE (όπως έχει διαβεβαιώσει τους κυβερνώντες ο Mario Draghi πως μπορεί να συμβεί, εφόσον κλείσει η αξιολόγηση) και συζήτηση για τον προσδιορισμό των μεσο-μακροπρόθεσμων παρεμβάσεων στο χρέος (που θα εφαρμοστούν, αν χρειαστούν, μετά το 2018). Αν αυτό συμβεί, τότε δεν αποκλείεται η κατάσταση εκκρεμότητα να παραταθεί, για παράδειγμα έως τον Μάρτιο, όπως εκτιμούν κάποιοι, με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας για έξοδο από το αέναο τούνελ. Αν και οι ψύχραιμοι εξακολουθούν να συνιστούν υπομονή, εν αναμονή κάποιου συμβιβασμού
